№ Çağatai r جغتای، ترکی Жағатой Lisan-ı Osmanı لسان عثمانى Deutsch Français English Русский 中文 Zhongwen Qazaq tili Қазақ тілі قازاق تىلى Кыргыз тили Татар теле Turkçe Монгол хэл ئۇيغۇر تىلى Уйгур Uighur
810 810 702 670 179 650 613 762 756 810 810 356 356 780 782 749 578 412 784 293 346 187 161
1abaku, taraf2طرف 7тарафyan, taraf, cihet, kenarيان، طرف، جهت , كنار Seite, Theil, Richtung, Randcôté, directionside, directionкрай, сторона, направление 方向fāng xiàngjaq, tarapжақ, тарап جاق، تاراپтарап, жак, багыт 4як, тарафyan, taraf тал, этгээд, чиглэх, зүглэхيان، تەرەپян, тәрәпyan, terep
2açar2اچار 5ачарmiftah, kilid, anahtarمفتاح، كليد، اناختار، آناختار Schlüssel, Schlossclékeyключ 钥匙yàoshikiltкілт كىلتачкычачкычanahtar түлхүүрئاچقۇچачқучachquch
3acı, bibi 2; çoñ ana, moma 12, 1چونك انا، موما 1чоң анаbüyük valide, nine, nene بيوك واليده، نينه، ننە Grossmuttergrand-mèregrandmotherбабушка 外婆, 奶奶 wàipó, nǎinaiäjeәже اجەчоң эне, тай эне 4әбиanneanne, nine эмээمۇماмумаmuma
4acığmak2ағримақağrımak, elem vérmek, sancımak, acımakآغريمق، الم ويرمك، صانجیمق، آجيمق schmerzen, betrübenêtre maladeтo be illболеть 生病shēng//bìngauruауру اۋرۋооруу, ноокастоо, сыркоолоо 4авыру, чирләү, сырхаулауhasta olmak өвдөх, өвчлөхئاغرىماقағримақaghrimaq
5adaşmak2адашмақyolu gayb etmek, şaşırmakيولي غيب ايتمك، شاشيرمق، شاشيرمق den Weg verlieren, sich verirrenêtre perdustray (inf)плутать, сбиваться с пути 岔chàadasuадасу اداسۋадашууадашып йөрүyolunu şaşırmak, sapmak, yanılmak төөрөх 3ئاداشماقадашмақadashmaq
6aflic2fali, inmeفالج، اينمه Lähmungparalysieparalysis, palsyпаралич 麻痹mábìsal, sal auruсал, сал ауру سال، سال اۋرۋпаралич, шал, шал оору, сенек 4felç(ci), inme саа өвчин 3 پارالىز ، پالەشпарализ, паләшparaliz, palesh
7ağاق 7ақ 7akعاق weissblancwhiteбелый 白báiaqақ اقакbeyaz, ak цагаанئاقақaq
8ağarmakاغارمق 5ағармақbeyaz ve sefid olmak, ağarmakبياض و سفيد اولمق؛ آغارمق weiss werdenblanchirbecome whiteбелеть 变白biànbáiağaruағару اعارۋагаруу 4агару, аксыллануbeyazlamak, ağarmak цайрч харагдах; цайрах, цайхئاقارماقақармақaqarmaq
9ağırاغيرағырsakil, giran, semin, ağırثقيل ،گران، سمين، آغر schwer, kostbar, theuerlourd, pesant; précieux 5 cherheavy, expensiveтяжело, тяжелый, дорогой 重zhong4auırауыр اۋىرооравырağır хүндئېغىرеғирeghir
10ajayib1عجايبғәжәбән ? 7acayip, acaip, fevkalade, harikulade, muhteşemعجايب، عجائب، فوق العاده، خارق العاده، محتشم wunderbarmerveilleuxwonderful, strangeчудесный 绝妙的juémiào değajaptıғажапты عاجاپتىукмуштууискиткеч, гаҗәеп, могҗизалыоlağanüstü, harika, muhteşem гайхамшигтайئا جايىپаҗайипajayip
11aksahاقساق 7ақсақ 7aksak, lenk, topal, aracآقصاق، آقساق، لنك، طوپال، اعراج lahm, hinkendboiteuxlameхромой 瘸腿的quétuǐ deaqsaqақсақ اقساقаксакаксакsakat, topal, aksak доголонئاقساق،توكۇرақсақ, токурaqsaq, tokur
12alaçıқатлkatil, öldürücü, can aliciقاتل، اولدريجی، اولديريجي، جان آليجي Mörder, Henkertueur, bourreaukiller, murdererубийца, палач 杀手shāshǒujan alğış, öltiruşiжан алғыш, өлтіруші جان العىش، ولتىرۋشىөлтүрүүчү, өлтүргүч 4үтерүчеkatil алагч хүн, алагч, алсан хүн 3قاتىلқатилqatil
13alam1عالم, دنيا 7әлем, дүния 7alem, dünya 11عالم، دنيا 11 Weltmondeworldмир, вселенная 世界shìjièälemәлем الەمдүйнө, ааламгаләм, дөньяdünya, alem ертөнц, орчлон, хорвоо 3ئالەمaләмalem
14alçık2جاسوس 7жәсус 7casus, hafiyeجاسوس، خَفِيَه Spionespionspyшпион 间谍jiàndiéşpїon، tıñşıшпион, тыңшы شپيون، تىڭشىшпион, тыңчышпион, шымчыcasus тагнуулч, тагнуул 3جاسۇسҗасусjasus
15alpالپ *алп *pehlivan, behadır, kahramanپهلوان،بهادر، قهرمان، Heldgéant, hérosgiant, heroвеликан, гигант, богатырь 英雄yīngxióngalıpалып الىپалпалып, алпамша, дәү кешеyiğit, alp, dev, kahraman, bahadır баатар 3ئالپалпalp
16angsız2انكسيز 8аңсызakilsiz, müdrikesiz, bagteten 2, ansiz 8, ansızınعقلسز، مدركەسز، بغتة، آڭسز، آڭسزين unvernünftig, plötzlichdéraisonnable, tout à coupunreasonable, suddenlyнеразумный, внезапный 不讲道理的, 突然的bù jiǎng dàolǐ de, tūrán deaqılsızақылсыз اقىلسىزакмакакылсызmantıksız, aniden ئەقىلسىزәқилсизeqilsiz
17аrpa1ارپاарпааrpa/ cev 11جو، آرپه، آرپا Gersteorgebarleyячмень 大麦dàmàiarpaарпа ارپاарпаарпааrpa арвай 3ئارپاарпаarpa
18aşatmakашатмак *beslemek, yedirmekبسلمك، يديرمك ernähren, jemanden speisenfaire nourrirfeed (inf)кормить 给…食物 gěi… shíwùjemdeu, tamaqtandıruжемдеу, тамақтандыру جەمدەۋ، تاماقتاندىرۋтамактанууbeslemek тэжээх, идээшлүүлэх 3
19astاست 5астalt, zirin, pestآلت، زيرين، پست untenen dessous 5, basbottomниз 底部dǐbùastıaсты استىтөмөнкүalt дорд тал, доод этгээд, ёзоор, ёроол 3ئاستастast
20ayай 7şehr, mah, kamerشهر، ماه، مه، قمر Mond, Monatlunemoonлуна, месяц 月亮yuè liàngayай ايайайay ئايайay
21aytmakайтмақ*eytmek, ayitmak, söylemek, demek, añlatmakايتمك، آيتمق، سويلمك، ديمك، آڭلاتمق sprechen, sagenparler, diretalk, speakговорить, сказать 说话shuō huàsöyleu, aytuсөйлеу, айту سويلەۋ، ايتۋсүйлөө, айтуусөйләү, әйтүsöylemek хэлэх 3سۆزلىمەك ، ئاڭلاتماقсөзлимәк, аңлатмақsözlimek, anglatmaq
22baka2, 8باقەбақаkurbağa, zafda, zıfda, dafda, dıfda kurbakaقورباغا، قورباغه، ضفدع Frosch, Krötegrenouille, crapaudfrog, toadлягушка, жаба 青蛙qīngwābaqa, qwrbaqaбақа, құрбақа باقا، قۇرباقاбакаKurbağa бах, мэлхий 3پاقاпақаpaqa
23bala (bele)2әуләд 7bala, yauru, çocuk, sabiبالا، ياورو، چوجق، صبي Kleines Kind, Jungesenfantchildребенок 孩子háizibala, säbїбала, сәби بالا، سابيбалабалаçocuk хүүхэд 3بالاбалаbala
24balduzбалдуз *baldız, zevce hemşiresi ve kız kardaşıبالديز، زوجه همشيرەسي و قيز قرداشي Schwagerinbelle-soeursister-in-low, whifeсвояченица baldız, qayın bїkeбалдыз, қайын бике بالدىز، قايىن بيكەбалдызbaldız
25balta2балта *balta, teber, fassبالطه، تبر، فصّ Hacke, Beilhacheaxтопор 斧fǔbaltaбалта بالتاбалтаbalta پالتاпалтаpalta
26bar8بارбар *var, mevcudوار، موجود es ist, es gibt, es existirtil y a, il existethere isесть, имеется 有yǒubarбар بارбарvar мөн, юм, байна, бий 3بارбарbar
27barmak8بارماقбармақvarmak, gitmekوارمق، گيتمك، كيتمك gehen, wandeln 8, vorübergehn, beginnenaller, marchergo (inf), walk (inf)пойти 去qùbaru, jüruбару, жүру بارۋ، جۇرۋбарууGit, yürü ялвах, явахيۈرمەكйүрмәкyürmek
28başğaباشقەғайри 7ayrı, diger, diğer, gayrı, başkaآيري، ديگر، ديكر، غيري، بشقه andererautreotherдругой 其他的qí tā debasqaбасқа باسقاбашкабашка, бүтәнbaşka, diğer өөр, ондоо, жич 3غەيرىيғәйрийgheyriy
29başmakbaşmak, ayak kabı, papuş, pabucباشمق، باشماق، آياق قابي، پاپوش، پابوج Schuhchaussureshoeбашмак, ботинок kebisкебіс كەبىسкепичayakkabı ئاياغ كىيىمаяғ кийимayagh kiyim
30baturباتورбатур *kahraman, bahadur, pehlivan, pehlevan, cesurقهرمان، بهادر، پهلوان، جسور Held, Muthig, tapferhérosheroбогатырь 英雄yīng xióngbatırбатыр باتىرбаатырбаһадир, батыр, каһарманkahraman баатар, баатарлаг 3باتۇرбатурbatur
31baulıбаулыtâlımlı, terbiyeliتعليملت، تربيەلي wohlerzogenélevé,fostered, well-behavedвоспитанный 乖guāibaulınğanбаулынған باۋلىنعانтарбияланган, өзүн жакшы алып жүргөнтәрбияле, яхшы тәртиплеbakımlı, iyi huylu хүмүүжүүлсэн, боловсорсон, сургамжтай, томоожсон 3
32bayباىбайzengin, tuvanger, gani, maldar, sahib-i servet, bayزنگين، توانكر، توانگر، غني، مالدار، ساحب ثروت، باي Reich, wohlhabendrichardwealthy personбай, богач, зажиточный человек 富人fù rénbayбай بايbey баян хүн, богачи баячууд 3
33beşikآفتابgüneş, afitab, koyaş Sonnesoleilsunсолнце 太阳tài yángkünкүн كۇنкүнкояшgüneş ئاپتاپаптапaptap
34bilikİlm, daniş, fehm, damga, bilgi, bilikعلم، دانش، فهم، طمغه، تمغا، تمغه، طامغه، بيلگي، بيلكي، بيليك، بيلك Wissenschaft, Verständnis, Zeichenconnaissance, compréhension, signeknowledge, understandingзнание, понимание bilikбілік بىلىكбилим, эстүүbilgi эрдэм, эрдэм ухаан 3
35bilkatбилкат *haber, ihbarat, havadis, havadisatخبر، اخبارات، حوادث، حوادثات Kundmachungen, Nachrichtennouvellenewsновость 新闻xīnwénjañalıq, habarжаңалық, хабар جاڭالىق، حابارжаңылыкhaber
36birmak, birmek2, 8ويرمك 7уирмек 7vermek/ daden 11دادن 11 ورمك، ويرمك gebendonnergive (inf)давать 给gěiberuберу بەرۋберүүбирүvermek өгөх, олгох 3
37boyağ, räñرنك 1boya, levn, reng, renkبويا، لون، رنگ، رنك Farbecouleur, teintpeint, colorкраска, цвет boyauбояу بوياۋбоек, түсboya, renk
38çahārşanba1چھارشنبەçar-şenbih 11, çarşenbe, çarşambaچارشنبە 11، چارشانبا Mittwochmercrediwednesdayсреда 星期三xīng qī sānsärsenbiсәрсенбі سارسەنبىшаршембичәршәмбеçarşamba چارشەمبەчаршәмбәcharşembe
39çekildam2çabuk gitmek, seriچابوق گيتمك، سري schnell, geschwindvite, rapidementfastбыстро 快kuàijedel, jıldamжедел, жылдам جەدەل، جىلدامылдам, тез, батhızlı, çabuk, süratli хурдан, түргэн, шамдуу 3
40çene, بورەчене *kurd, kurtقورد، قورت Wolfloupwolfволк 狼lángböri, qasqırбөрі, қасқыр ٴبورى، قاسقىرкарышкырбүреkurt чоноقارىشقۇқаришқуqarişqu
41çumbak2bilmece, muamma, luğaz, yañıltmacبیلمجه، معما، لغز، ياڭلتماج Räthselénigme, devinetteriddleзагадка 谜语míyǔjwmbaqжұмбақ جۇمباقтабышмактабышмак, серbilmece оньсого, таавар 3تېپىشماقтепишмақtépishmaq
42danişmand1دانشمندданышманд *danişmend, bilgic, alimدانشمند، بيلكيج، بيلگيج، عالم weiseaviséwiseмудрый 明智的míng zhì dedanışpanданышпан دانىشپانдаанышман, акылманbilge, alim
43dara2дара *hemişe, daima, her vakitھميشە 11، دائما، هر وقت immer, fortwährendconstamment, toujoursconstantly, alwaysпостоянно, всегда 总是zǒng shìünemi, ärqaşanүнемі, әрқашан ۇنەمى، ارقاشانар дайым, ар качанdaima, sürekli
44dardدردдард *da, keder, acı, ğussa, derd, eziyet, meşakkat, çileداٴ، كدر، آجي، غصه، درد، اذيت، مشقت، چله Schmerz, Leidendouleur, souffrancepain, suffering, grievanceболь, страдание 痛苦tòngkǔauru, dertауру, дерт اۋرۋ، دەرتоору, дартdert, çile, acı, hastalık
45daruداروдару *i'lac, daru, devaعلاج، دارو، دوا Medizinmédicamentmedicineлекарство 药yàodäriдәрі دارىдарыİlaç эм 3
46darya1درياдария 7ırmak, nehirايرماق، ايرمق، نهر Flussrivièreriverрека 河流hé liúözenөзен وزەنдарыяırmak, nehir دەرياдәрияderya
47dimanдиман *demek, beyan etmek, ifade etmek, tekellüm etmek ديمك، بيان ايتمك، بيان ايتمك، افاده ايتمك، تكلّم ايتمك sagen, erzählen, sprechenparler, direspeak, say (inf)говорить 说shuōdeuдеу دەۋdemek, konuşmak ярих 3
48dinamakdeñemek, imtihan etmek, tecrübe etmek, muayene etmek, sınamakدڭه‌مك، امتهان ايتمك، تجربه ايتمك، معاينه ايتمك، صینامق، صنامق versuchen, prüfen, beaufsichtigentester, essayertest, check, tryиспытывать, проверять 试shìsınap köru, sınau, tekseruсынап көру, сынау, тексеру سىناپ كورۋ، سىناۋ، تەكسەرۋсынап көрүү, сыноо, текшерүүdenemek шалгах, турших, сорих 3
49dirhamدرھمdirhem, metalik, guruşدرهم، متالك، غروش Münzepièce de monnaiecoinмонета 硬币yìng bìmoneta, tїın, şaqaмонета, тиын, шақа مونەتا، تيىن، شاقاмонета, тыйын, дилде, зээрbozuk para, madeni para
50došanbaدوشنبەpazar ertesiپازار ايرتەسي، بازار ايرتەسي Montaglundimondayпонедельник 星期一xīng qī yīdüysenbiдүйсенбі دۇيسەنبىдүйшөмбүдүшәмбеpazartesi دۈشەنبەдүшәнбәdüşenbe
51dostدوستдост *arkadaş, dostآرقداش، آرقەداش، دوست Freundamifriend, buddyприятель, друг 朋友péngyoudos, biradar, aşınaдос, бірадар, ашына دوس، بىرادار، اشىناдос, курдаш, ашына, жолдошarkadaş, kanka, dost найз, нөхөр 3ئاشناашнаaşna
52dukanدوكانdükkan, mağazaدكان، مغازه، ماغازا Laden, Geschäftmagasin, boutiqueshop, storeмагазин 商店shāng diàndükenдүкен دۇكەنдүкөнкибетdükkan, mağaza, İşyeri
53duşman1دشمنдұшман 7düşman, düşmen, hasm, yağı, yavدشمان، دشمن، خصم، ياغي، ياو Feindennemienemyвраг 敌人di2ren2jau, dwşpanжау, дұшпан جاۋ، دۇشپانдушмандошманdüşman дайсан, өшөөтөн 3دۈشمەنдүшмәнduşmen
54efsemsessiz, sedasız, sakit, usluسسسز، صداسز، ساكت، اوصلو، اوصلي schweigsam, bescheidensilencieux, obéissantsilent, obedientмолчаливый, послушный ünsiz, juasүнсіз, жуас ۇنسىز، جۋاسунчукпаган, үндөбөгөн, элпек, тил алчаакsessiz, suskun
55ekiz2yetim, öksüz,cüft, çift, ikiz, ekizيتيم، اوكسز، جفت، چفت، ايكيز، اكيز Waise, Zwillingeorphelin, jumeauxorphan, twinsсирота, близнецы jetim; egizжетім; егіз جەتىم، ەگىزжетим, эгизyetim, öksüz
56elğin2cemiyet, toplanmış, topluluk, toplanmaجمعيت، طوپليليق، طوپلانمه- طوپلانما Versammlung, gesammeltréunion, organiséassembly, self-collectedсобрание, собранный jїnalıs, jїnaqıжиналыс, жинақы جينالىس، جيناقىчогулуш, чогулганҗыелыш, җыелганtoplantı, birleştirilmiş
57eslenmek2есленмек 7vedâ etmekوداع ايتمك abschied nehmendire au revoirsay goodbyeпроститься, прощаться qoştasu, esendesuқоштасу, есендесу قوشتاسۋ، ەسەندەسۋкоштошууhoşça kal
58esru2çok, ziyade, artan, fazlaچوق، زياده، آرتان، فضله vielbeaucouplotмного 多duōköpкөп كوپкөпкүпçok
59faydaفايدەфайда *faide, kazanc, kârفائده، قازانج، كار Nutzenutilité, profitbenefit, profitпольза 好处hǎo chùpaydaпайда پايداпайдафайдаfayda پايداпайдаpayda
60felfeszaif, âciz, tenbelضعيف، عاجز، تنبل schwach, trägefaible, mouweak, sluggishслабый, вялый älsiz, solğınәлсіз, солғын ٴالسىز، سولگىنначар, алсызhalsiz, solgun, bitkin
61ğake2karga, gurabقرغه، قارغه، غراب Krähecorbeau, corneillecrowворона 乌鸦wūyāqarğaқарға قارعاкаргаkarga турлааг, хар торуу 3
62ğalabaİzdiham, çok, galebe, galebelik, kalabalıkازدحام، چوق، غلبه‌لك، قالابالق Gedränge, vielfoule, beaucoupcrowd, a lotтолпа, много 人群; 多rénqún; duōjїın, köpжиын, көп جيىن، كوپжыйын, үйүлгөн топ, көпkalabalık
63giraklazim, gerek, yararلازم، گرك، كرك، يارار nothwendigil fautneed toнужно 必须bìxūkerek, lazımкерек, лазым كەرەك، لازىمкерек, зарылgerek, lazım
64göbelek, köpelek2, 8كوپلكkelebekكلبك Schmetterlingpapillonbutterflyбабочка 蝴蝶húdiéköbelekкөбелек كوبەلەكкөпөлөкkelebek эрвээхэйكېپىنەك
65gözgü, közgü2, 8كوزكوayne, ayine, gözgü, gözgiآينه، آيينگ، گوزگو، كوزكو، گوزگي، كوزكي Spiegelmiroirmirrorзеркало 镜子jìngziaynaайна ايناкүзгүкөзгеаyna толь 3
66gülüm2tebessüm, gülüş, gülişتبسم 11، گولش، گوليش Lächelnsouriresmile (n) улыбка 微笑wēixiàokülim, külimsireuкүлім, күлімсіреу كۇلىم، كۇلىمسىرەۋжылмайыш, күлүмсүрөөgülüş, tebessüm
67günكون 7күн 7afitab, güneş, gün, gündüz, şemsآفتاب، گونش، كونش، گون، كون، گوندوز، كوندوز، شمس Sonnejourdayдень 天tiānkünкүн كۇنкүнкөнgün өдөр 3كۈنкүнkün
68gün toğar2şark, gün çıkış tarafı 2, gün doğusu, doğuشرق، گون طوغيسي، كون طوغيسي، طوغو، طوغي Sonnenaufganglever du soleilsunriseвосход солнца 日出rìchūkünniñ şığuıкүннің шығуы كۇننىڭ شىعۋىкүн чыгышыgündoğumu мандах, ургах 3كۈن چىقىش
69günbatargurub, güneşin batıcık tarafi 2, bat, zevalغروب، باتي، زوال Sonnenuntergangcoucher du soleilsunsetзакат, заход солнца 日落rìluòbatu, kunniñ batuıбату, күннің батуы باتۋ، كۇننىن باتۋىкүн батышыкояш баеуgünbatımı нар орох, нар шиигэх, нар жаргах 3
70gündükİbrik, destiابريق، ابريك، دستي Kanne, Krugpichetjug, pitcherкувшин qwman, qwmğanқұман, құмған قۇمان، قۇمعانкумураsürahi, testi домбо 3
71güngdilsiz, sessiz, sedasızديلسز، سسسز، صداسز stummemuetmute, voicelessнемой mılqau, tilsizмылқау, тілсіз مىلقاۋ، تىلسىزдудук, тилсизsessiz, dilsiz
72günihased, kıskançحسد، قصقانجلق، قيصقانجلق Neid, Eifersuchtenvie, jalousieenvy, jealousyзависть, ревность qızğanışқызғаныш قىزعانىشкөрө албастык, кызганычкөнчелекkıskançlık атаа, атаархал 3
73hakriakıllı, ferzane, firasetlü/firasetli adam; azade, serbestعقللي، فرزانه، فراستلي ادم، آزاده سربست gelehrt, klug; freiintelligent, éduqué; libresmart, educated; freeумный, образованный; свободный aqıldı, bilimdi; erkinақылды, білімді; еркін اقىلدى، بىلىمدى؛ ەركىنакылдуу, эстүү, билимдүү, эркинakıllı, eğitimli, ergin
74hāl,حال , احوالахуал 7hal, ahvalحال , احوال Situationsituationsituationситуация 情况qíng kuàngahual, jağdayахуал, жағдай احۋال، جاعدايжагдай, кырдаалхәлdurum, hal ئەخۋالәхвалexwal
75ḥalālحلالhelal, halalحلال halalhalallawful, permitted, halalзаконный, разрешенный, халяльный 合法的héfǎ deadalадал ادالадалyasal, meşru хуулийн, ёсны, хууль ёсны 3
76ḥaqīqat1حقيقتhakikat, aslحقيقت 11، اصل Wahrheitvéritétruthправда 真相zhēn xiàngşındıqшындық شىندىقчындыкхакыйкатьhakikat, doğruluk, dürüstlük توغراтоғраtoğra
77harkenyorgun, zebunيورغون، زبون müde, schwachfatigué, faibletired, weakусталый, слабый şarşağan, älsizшаршаған, әлсіз شارشاعان، ٴالسىزчарчаган, арыган, алсызyorgun, halsiz
78ḥayāt, umrحيات، عمرyaşayış, yaşama, ömr, ömür, hayat, dirilikياشايش، ياشامه، عمر، حيات، ديريلك Lebenvielifeжизнь 生命shēngmìngömirөмір ٴومىرжашоотормышyaşam, ömür, hayat амьдрал, ертөнц 3ھاياتһаятhayat
79ḥayrānحيرانhayret, şaşkınlık, şaşakalmaحيرت، شاشقينلق، شاشەقالمه Überraschungsurprisewondermentудивление 惊喜jīngxǐañ-tañ, ğajaptanu, qayran, tañğaluаң-таң, ғажаптану, қайран, таңғалу اڭ-تاڭ، عاجاپتانۋ، قايران، تاڭعالۋтаң калуу, таңдануу, айран калуугаҗәпләнү, таң калу, шаккатуhayret, şaşkınlık
80ḥaywān1حيوانhayvanحيوان Tieranimalanimalживотное, зверь 动物, 野兽dòngwù, yěshòuhayuanхайуан حايۋانайбанhayvan амьтан, адгуус, араатан, ан 3
81henkşaka, maskara, mesḫare مسخره، شاقه، شاقا Scherz, Witzblaguejokeшутка 笑话xiàohuaäzil, oyınәзіл, ойын ٴازىل، ويىنазил, тамашаşaka, espri
82herayфәрйад 7feryad, figan, fuganفریاد، فغان Jammer, Klagecry, screamплач, вопль jılau, zarıжылау, зары جىلاۋ، زارىый, өкүрүкçığlık
83herbaten2galabalık, cemiyet, kesret, köplük, çoklukغلبەلك، جمعيت، كثرت، چوقلق Gedräng, Versammlungcrowd, meetingтолпа, собрание jїın, jїnalısжиын, жиналыс جيىن، جينالىسжыйын, жыйналышtoplantı
84hert pertgayret, istical, çar-çapukغيرت، استعجال، چار چابوق Eifer, Eile, hurtigzeal, hurry, swiftly!усердие, спешка, быстрее! ınta, asığuşılıq, tezirekынта, асығушылық, тезірек ىنتا، اسىعۋشىلىق، تەزىرەكынта, шашылыш, тез-тезgayret, istek, acele
85ḥikāyatحكايت ، قصهhikaye, hikayet, kıssaحكايه، حكايت، قصه Geschichte, Storyrécitstoryистория, рассказ 故事gù shihїkayaхикая حيكاياокуяhikaye түүх, домог 3ھېكايەһекайәhekayä
86ḥisāb1حسابhisabحساب comptecount, accountсчет esep, şotесеп, шот ەسەپ، شوتэсепхисапhesap ھېساب
87höcek2hikyaye, masal, mesel, sergüzeştحكايه، مصال، مثل، سرگزشت Erzählung, Märchenstory, fairy taleрассказ, сказка 故事, 童话gùshi, tónghuàäñgime, hїkaya, ertegiәңгіме, хикая, ертегі اڭگىمە، حيكايا، ەرتەگىаңгеме, жомокhikaye, masalı
88horazخورازхораз *ḫoros, ḫoroz, ḫurusخروس، خروز، خوروس، خوروز Hahncoqroosterпетух 公鸡gōng jīäteş, qorazәтеш, қораз اتەش، قورازкорозhoroz
89hülıslak, mertub, nemli, yaş, rutubetliايصلاق، اصلاق، مرطوب، نملي، ياش، رطوبتلي nass, feuchtwet, moistсырой, влажный dımqıl, ılğaldıдымқыл, ылғалды دىمقىل، ىلعالدىнымдууıslak
90HulasaNevruz günü, aidنوروز گوني/كوني Neujahrstag, Festtagnew year holidayНаурыз, праздник нового года NaurızНаурыз ناۋرىزНоорузYeni yıl tatili
91hünegeyik, ahu, gazalگييك، گيك، كييك، كيك، آهو، غزال Hirsch, Gazelledeer, gazelleолень, газель bwğı, qaraqwyrıqбұғы, қарақұйрық بۇعى، قاراقۇيرىقбугу, эликgeyik, ceylan
92hürkünc2korkunc, korku, dehşetقورقو، قورقونج، قورقنج، دهشت Furhtpeurfearстрах 害怕hàipàqorqu, qorqınışқорқу, қорқыныш قورقۋ، قورقىنىشкоркуу, коркунучkorku
93ḥurmatحرمتhürmet, şeref, haysiyet, itibarحرمت، شرف، حيثيت، اعتبار Respektrespecthonorуважение 荣耀rōng yàngardaqардақ ارداقурматихтирам, хөрмәтonur, saygınlık ئارداقардақardaq
94huruntenbel, üşenen, üşengen, üşenc, keslan تنبل، اوشنن، اوشنگن، اوشنكن، اوشنج، كسلان faul, träge, Taugenichtsparesseux, mou, feignantlazy, sluggish, vagabondленивый, вялый, бездельник jalqau, sılbır, bwlğaqжалқау, сылбыр, бұлғақ جالقاۋ، سىلبىر، بۇلعاقжалкоо, бекерчи, бекерпозserseri, tembel, avare
95igneايكنە 5yine, igne, iğneايگنه، ايكنه، اكنه، اگنه Nadelaiguille 5needleигла 针zhēnїneине ينەийнеİğne зүү, тэвнэ 3تۆمۈنەтөмүнәtömüne
96ilسنەсәнәyıl, sene, salييل، سنه، سال Jahrannéeyearгод 年nian2jılжыл جىلжылелyıl, sene жил 3يىلйилyil
97ilçikyan2ايشاك 8himar, eşek, merkebحمار، اشك، مركب Eselânedonkeyосел 驴lǘesekeсек ەسەكэшекeşek ئېشەكешәкeşäk
98imasимас *deyil, laدگل، لا nicht, neinpasnotне 不bùemesемес ەمەسэмесhayır, yok
99imdişimdi, elan, hâlâ, imdiشمدي، الآن، حاله، امدي، ايمدي jetzt, gegenwärtigmaintenantnowсейчас 现在xian4zai4qazirқазір قازىرазырхәзерşimdi ھازىرһазирhazir
100imeldaş2hempa, arkadaş, ayakdaşهمپا، همپاي، آرقەداش، آياقداش Beschützer, Genosseami, protecteurcomrade, protectorдруг, защитник dos, qorğauşıдос, қорғаушы دوس، قورعاۋشىдос, коргоочуyoldaş, arkadaş; hami, koruyucu
101imğadağ geçidi, gecid, dere, derbendطاغ كچيدي، كجيد، دره، دربند Gebirgsengechaîne de montagnechain of mountainsгорная цепь 山峦shānluántau tizbegiтау тізбегі تاۋ تىزبەگىуланма тоо, тоо кыркасыsıradağ تىزماтизмаtizma
102imiğ2pek karañlu zulmet, deycur, siyah ve tarikپك قراڭلو ظلمت، ديجور، سياه و تاريك Grosse FinsternissGrande Noirceurgreat darknessвеликая тьма wlı zwlmatұлы зұлмат ۇلى زۇلماتулуу караңгылыкzifıri karanlık
103inancitikad, inanmaاعتقاد، اينانما Überzeugung, Vertrauenconviction, foiconviction, beliefубеждение, вера їlanu, senimилану, сенім يلانۋ، سەنىمишеним, ынанымinanç يىلان ، ئېتىقاد
104ini8, 2اينىküçük kardaş/karındaşكوچك قارداش/قارنداش klein, jung, der jüngere Bruderpetit, jeune, le frère cadet younger brotherмладший брат 弟弟dìdiiniіні ىنىиниküçük erkek, kardeş
105ıldırım2şimşek, yıldırımشمشك، شيمشك، يلدرم، ييلدرم Blitz, Donnerfoudre, tonnerrelightning, thunderмолния, гром nayzağay, kün kürkireuнайзағай, күн күркіреу نايزاعاي، كۇن كۇركىرەۋчагылган, күркүрөөяшен, күкрәүgök gürültüsü
106jabduqجابدوقcebhane, mühimmat, techizatجبخانه، مهمات، تجهیزات Ausrüstungéquipementammunition, equipmentснаряжение jabdıqtauжабдықтау جابدىقتاۋжабдыктапшыру, алып килеп бирү, тәэмин итүkoz, mühimmat, cephane
107janwarجانورhayvan, hayavan, canlı, canavar, canaver, zîruhحيوان، جانلي، جاناور، ذي روح Tieranimalanimalживотное 动物dòng wùjanuarжануар جانۋارжаныбархайванhayvan амьтан, мал 3ھايۋان
108jazaجزاжаза * Bestrafungpunitionpunishment, sentenceнаказание 惩罚chéngfájazaжаза جازاжазаceza جازاҗазаjaza
109payğambarپيغمبرпайғамбар 7Peygamber, peyamber, nebi, resulپیغمبر، پیامبر، نبي، رسول Prophetprophèteprophetпророк 先知xiān zhīpayğambarпайғамбар پايعامبارпайгамбарпәйгамбәрPeygamber, resul, nebi پەيغەمبەرпәйғәмбәрpeyghember
110piyaz1پيازпияз *soğanصوغان Zwiebeloignononionлук (овощ) 洋葱yáng cōngpїyazпияз پييازпиязsoğan сонгино 3
111rafiqرفيقrefik, arkadaş, yoldaş, hempa, hempayرفيق، ارقداش، ارقەداش، يولداش، همپا، همپاي Freund, Kameradami, camaradefriend, comradeдруг, товарищ 朋友péngyoudos, joldasдос, жолдас دوس، جولداسдос, жолдошдус, иптәшarkadaş, dost, yoldaş دوست، يولداشдост, йолдашdost, yoldaş
112rūḥروحruh, canروح، جان Geistespritspiritдух 灵魂línghúnruhрух رۇھрухruh онгод, цалиг 3
113sabab,سبب ،موغا؟себеб 7sebebسبب Grundraisonreason, causeпричина 原因, 理由yuányīn, lǐyóusebepсебеп سەبەپсебепсәбәбеsebep шалтгаанسەۋەبсәвәбseweb
114safarسفرсафар, саяхат 7seyahat,siyahat, yolculuk, seferسياحت، يولجيلق، سفر Reisevoyagejourney, travelпутешествие 旅游lǚyóusaparсапар ساپارсапарseyahat, yolculuk ساياھەتсаяһәтsayahet
115şagirdشاگردşakird, şayird, şagird, talib, mütederrisشاكرد، شاگرد، طالب، متدرس Student, Schülerétudiant, élèvestudent, pupilстудент, ученик 学生xuéshēngşäkirtшәкірт شاكىرتшакиртöğrenci
116şahar1شھرşehr, şehir, il, kend, vilayet, eyalet, diyar, memleket, beldeشهر، ايل، كند، ولايت، ايالت، ديار، مملكت، بشده Stadtvillecityгород 城市chéngshìqalaқала قالاшаарşehir, il, kent хот, балгас 3شەھەرшәһәрşähär
117şamalشمالrûzgâr, yeli rîh, badروزگار، روزكار، يل، ريح، باد Windventwindветер 风fēngsamalсамал سامالшамалrüzgar салхи, жавар 3
118san1سانсан *numero, numera, sayı, aded, rakamنومرو، نومره، صايي، عدد، رقم Zahlnombrenumberчисло 数字shùzìsanсан سانсансанsayı, rakam, numara
119şanba1شنبەCum'a értesiجمعه ايتەسي/ەيرتسي Samstagsamedisaturdayсуббота 星期六xing1qi1liu4senbiсенбі سەنبىишембишимбәcumartesi شەنبەшәнбәşänbä
120şarkشرقшарқ 7şark, gün doğuşu, maşrıkشرق، كون/گحن طوغشي، مشرق Ostenesteastвосток 东, 东方dōng, dōngfāngşığısшығыс شىعىسчыгышкөнчыгышdoğu зүүнشەرقшәрқsherq
121sawda, sauda 8سوداticaret, alış vérişتجارت، اليش ويريش، الش ويرش Handel, Geschäftcommerce, affaire, métiertrade, commerceторговля 贸易màoyìsaudaсауда ساۋداсоодаticaret
122sawuq1ساوقsoğuk, soukصوغوق، صوئوق Kaltfroidcoldхолод 冷lěngsuıqсуық سۋىقсуукsoğuk
123semiz1سيميزşişman, semiz, semin, etine dolgun, besili, yağlıشيشمان، سميز، سمين، اتينه طولغون، بسلي، ياغلي Fettgraissefat (adj) жирный may, semizмай, семіз ماي، سەمىزмаймайşişman, tombul өөх, тос 3
124seşanba1سەشنبەsalı, yevme's-sulasa, seşenbeصالي، يوم ثلاثاء، سه شنبه Dienstagmardituesdayвторник 星期二xing1qi1seysenbiсейсенбі سەيسەنبىшейшембисишәмбеsalı ангараг, мягмар, хоёрдох өдөр 3سەيشەنبەсәйшәнбәsäyşänbä
125solسولсол *sol, yesarصول، يسار linkegaucheleftлевый 左zuǒsolсол سولсолsol зүүн, зүүн талын; буруу 3سولсолsol
126şorpa1شورباçorba, şorba, şurbaچوربا، شوربا Suppesoupesoupсуп, бульон sorpaсорпа سورپاшорпоçorba
127söz8سوزsöz, lakırdı, kelam, kelimeسوز، لقردي، كلام، كلمه Wortmotwordслово sözсөз سوزсөзkelime, sözcük
128suسوсу *su, ma, abصو، ماء، آب Wassereauwaterвода 水shuǐsuсу سۋсууsu ус 3سۇсуsu
129suسوالсу,әл 7sual, sorma, istifham, sorukسؤال، صورمه، استفهام، صوروق Fragequestionquestionвопрос swrakсұрақ سۇراقсурооsoru асуулт 3سوئالсоалsoal
130suhbat1صحبت 7сұхбат 7sohbet, suhbet, konuşma, görüşüp lakırdı etme, musahebet, muhabbet, söyleşmeصحبت، قونيشمه، كوريشوب لقردي ايتمه، مصاحبت، محبت، سويلشمه Konversationconversationconversationразговор 谈话tánhuàswhbatсұхбат سۇحباتсүйлөшүү, кепsohbet, konuşma سۆھبەتсөһбәтsöhbet
131şukr1شكرшукр *şükr, hamd, sipasشكر، حمد، سپاس Erkenntlichkeitreconnaissancegratitudeблагодарность alğıs, rїzaşılıqалғыс, ризашылық العىس، ريزاشىلىقшүкүр, ыраазычылыкşükran, minnet ачийг бодох, талархал 3
132süt1سوتsüt, süd, şirسوت، سود، شير Milchlaitmilkмолоко 奶nǎisütсүт سۇتсүтsüt
133tağتاغdağ, kûh, cebelطاغ، داغ، كوه، جبل Bergmontagnemountainгора 山shāntauтау تاۋтооdağ уулتاغтағtağ
134tahtتاختтахтtaht, makam, serirتخت، مقام، سرير Throntrônethroneтрон 宝座bǎozuòtaqтақ تاقтакtaht
135taqdir1تقديرkader, mukadderat, hükm, takdirقدر، مقدرات، حكم، تقدير Schicksaldestinfateсудьба 命运mìngyùntağdırтағдыр تاعدىرтагдырязмыш, тәкъдирkader, alınyazısı تەقدىر
136taqrarتقرارтикрар 7tekrar, tekerrür, yineتكرار، تكرر، ينه Repetitionrépétitionrepetitionповторение qaytalauқайталау قايتالاۋкайталооtekrar
137tarتارтарdar, sıkطار، دار، صيق schmal, engétroitnarrowузкий 狭窄的xiázhǎi detarтар تارтартарdar تار
138taraddudترددtereddüd, karar veremeyiş, kararsızlıkتردد، قرار ويرەميش، قرارسزلق Zweifeldoutehesitation, doubtсомнение 怀疑huáiyíküdik, kümänкүдік, күмән күмөнtereddüt, duraksama, çekince, ikircik
139tiwäتيوەdeve, tive, cemelدوه، تيوه، جمل Kamelchameaucamelверблюд 骆驼luo4tuotüyeтүйе ٴتۇيەтөөдөяdeve тэмээ 3تۆگەтөгәtögä
140tohumتخومyumurta, yumurdaيومورطه، يمورطه، يومرطه، يومورده، يومرده، يمورده Eioeufeggяйцо, семя twqımтұқым تۇقىمтукумyumurta تۇخۇمтухумtuxum
141tülkiتولكىtilk, tilkü, salebتلكي، تلكو، تيلكي، ثعلب Fuchsrenardfoxлиса 狐狸húlitülkiтүлкі түлкүtilki үнэг 3
142tuz1توزtuz, milhطوز، توز، ملح Salzselsaltсоль 食盐shíyántwzтұз تۇزтузтuz давс 3
143zindanزندانзиндан *zindanزندان Gefängnisprisonprison, jailтюрьма 监狱jiānyùzındanзындан زىندانзындан, түрмөzindan, hapishane, mahpushane авахта
144ziyadaزيادەziyade, artma, çoğalma, artan mikdar, fazla, baki, kusurزياده، آرتمه، چوغلمه، آرتان مقدر، فضله، باقي، قصور mehr alsplus quemore thanбольше чем odan äriодан әрі ودان ارىзияда, мол, ашыкdaha fazla
145yağış2yağmur, yağış, baran, rahmetياغمور، يغمور، ياغيش، باران، رحمت Regenpluierainдождь 雨yǔjañbırжаңбыр زاڭبىرжамгыряңгырyağmur бороо, хур 3يامغۇرямғурyamghur
146asıl *اصل 7асыл 7asl, kökاصل، كوك Grundlagebasebasisоснова 基础ji1chu3negizнегіз نەگىزнегизнигезләрvakıf بازا، ئاساسасас
147alao8الاوalev, alav, ateş, odآلو، آلاو، علو، آتش، اود Flamme, Feuerflamme, feuflame, fireпламя, огонь 火huǒalauалау الاۋжалын, отялкын, утalev, ateş гал 3
148alis8اليسuzak, ırakاوزاق، ايراق weit, entferntloin, de loin, lointain, éloignéfar, distantдалеко, далекий alısалыс الىسалысuzak
149adalat1عدالتليك 7ғәдәләтлик 7dad 11, adalet, adl, muadelet, insafداد 11، عدالت، عدل، معدلت، انصاف Gerechtigkeitjusticeequity, justiceсправедливость 公正gōngzhèngädildik, ädilettilik, turalıqәділдік; әділеттілік; туралық ٴادىلدىك، ادىلەتتىلىك، تۋرالىقадилеттүүлүк, тууралык, калыстыкгаделлек, тугрылыкadalet, hakkaniyet, türelik ئادالەتaдаләтadalät
150askar1عساكر 7، عسكر 1ғасакир 7asker, çeri, kol, cünd, seyş, leşker, sipahعسكر، چري، قول، جند، جيش، لشكر، سپاه Armeearméearmy, soldierармия 军jun1äskerәскер ٴاسكەرаскерармияоrdu арми, цэрэг, зэвсэгт хүчин 3ئارمىيەармийәarmiyä
151ata1اتاata, baba, peder, ebآتا، بابا، پدر، اب Vaterpèrefatherотец 父亲fu4qinäkeәке ٴاكەатаәтиbaba ئاتاата
152ao8اوav, şikarآو، شكار Jagdchassehunt (n) охота (на кого-л) 打猎dǎ//lièañşılıq, añ aulauаңшылық, аң аулау اڭشىلىق، اڭ اۋلاۋаң, аңчылык, аң уулооау, аучылыкav ئوۋ
153hala1حالاhâlâ, hâlenحالا، حالاً immer nochencore, toujoursstillещё, все ещё 还háiäliәлі ٴالىалиhenüz, daha, yine, hala дахиад, дахин?
154amir1اميرemir, bey, beğ, reisامير، بك، رئيس Commandercommandantcommanderамир, командующий 指挥官zhǐhuīguānämirәмір ٴامىرэмирkumandan, komutan жанжин, захирагч 3
155ağaçä1اغاچە karı, zevceقاري، زوجه Frau, Ehefrauépouse, femmewifeжена 妻子qīziäyelәйел ٴايەلаял, жубай, зайыпkarı, hanım эхнэр, авгай, гэргий 3خوتۇنхотунhotun
156utmaq8اوتماقkazanmak, ütmek, utmakقازانمق، قزانمق، اوتمك، اوتمق besiegen, überwinden, von jemand etwas im Spiele gewinnenvaincre, soumettre, gagner quelque chose à quelqu,un au jeuwin, win the gameвыиграть, победить в игре 赢yíngwtuұту ۇتۋутуу, жеңүүkazanmak
157cüm, hab (heb) 2باریtam, bütün, cümle, hem, hemeتام، بتون، جمله، هپ، همه alles, ganztoutallвсе 全部quan2bu4bäriбәрі ٴبارىбаарыhәммәbütün بارلىقhämmä
158optanmaq8اوفتانماقutanmakاوتانمق sich schämenavoir hontefeel ashamed (inf) стыдиться arsınu, namıstanuарсыну, намыстану ارسىنۋ، نامىستانۋуялуу, ардануу, намыстанууоялу, гарьләнүutanmak, küçük düşmek
159upramaq8اوفراماقparçalamak, doğramakپارچەلامق، طوغرامق zerstückeln, zerreissenmettre en pièces, déchirer, dépecerdismember, tear (inf, inf) разрывать на части, расчленять jırtu, müşeleuжырту, мүшелеу جىرتۋ، مۇشەلەۋбөлүү, муунактооparçalamak, yırtmak
160şuran2ısyan, tuğyan, karışıklık, fesad, fitne, inkılabعصيان، طغيان، قارشيقلق، فساد، فتنه، انقلاب Umsturz, Aufruhrinsurrectioninsurrectionвосстание 起义qi3yi4töñkerisтөңкеріс ٴتوڭكەرىسкөтөрүлүшфетнәayaklanma, isyan, ihtilal бослого 3توپىلاڭтопилаңtopilañ
161tirik1تريکdiri, canlı, berhayat, hayy, zindeديری، جانلي، برحيات، حي، زنده lebendvivantaliveживой 活着的huo2zhe detiriтiрi ٴتىرىтирүүисән, җанлыcanlı амьд, мэнд, амьтай, голтой 3ھايات، تىرىك، جانالىقtirik
162tiler (tilek) 2خيال 7хаял, тіләг 7dilek, arzu, temenni, rica, istek, taleb, matlubديلك، آرزو، تمني، رجا، ايستك، طلب، مطلوب Wunsch, Verlangenenviedesire, dreamжелание, мечта 渴望kěwàngtilek, armanтілек, арман ٴتىلەكтилектеләкhayal, arzu, istek, emel, ülkü, maksat, dilek хүсэл, дур, хүслэнئارزۇарзуarzu
163öçmek8اچماكistihlak, tükenmek, tüketmek, bitmek, kalmamakاستهلاك، تۏكنمك، تۏكتمك، بيتمك، قالمامق erlöschen, ausgehen (vom Feuer), fahl werdens,éteindre, pâlirextinct, go out (inf, inf) потухнуть, погаснуть, поблекнуть öşiruөшіру وشىرۋөчүрүүсүнүtükenmek
164adat1عادتadet, görenek, urf, örfعادت، كوره‌نك، كور‌نك، عرف Brauchcoutumecustomобычай 习惯xíguànädet, ädet-ğwrıpәдет; әдет-ғұрып; ٴدەت، ٴادەت-عۇرىپадат, үрп-адат, салт, каадагореф-гадәт, йолаgelenek-görenek, örf-adet, töre ئا دەتадәт
165kezmek, kizmek8كيزماكgezmek, yürümek, dolaşmakگزمك، يوريمك، طولاشمق spazieren gehen, herum gehense promener, faire une promenadego for a walk, walk around (inf, inf) гулять, прогуливаться 散步sàn//bùqıdıru, seruendeuқыдыру, серуендеу قىدىرۋ، سەرۋەندەۋсейилдөөgezinmek, yürüyüşe çıkmak, dolaşmak зугаалах, зугаалж явах 3
166ab ohak10اب وخاکvatan, memleket, ülkeوطن، مملكت، اولكه Land, Boden 2) Heimatterre, sol 2) patrieland, earth 2) motherlandземля, почва 2) родина jer, topıraq 2) otanжер, топырақ 2) отан جەر، توپىراق 2) وتانжер, топурак 2) мекенҗир, туфрак 2) ватанyurt, dünya, vatan газар 3يەر، تۇپراق، زېمىن 2 ) ۋەتەنйәр, тупрақ, земин 2) вәтәнyer, tupraq, zémin 2) weten
167irğaymaq8ايرجايماقgıcırdatmak, kıcırdatmak, gacırdatmakغيجرداتمق، قيجرداتمق، غاجرداتمق mit den Zähnen fletschengrincer les dentsgrind teeth, snarlскрежетать зубами, скалиться tisin qayrau, ırıldauтісін қайрау, ырылдау تىسىن قايراۋ، ىرىلداۋарсый тууdişlerini gıcırdatmak
168ilham1الھامilham, ümid, umu, ummaالهام، اميد، امو، اوممه Hoffnungespoirhopeнадежда 希望xīwàngümitүміт ٴۇمىتүмүтumut ئۈمىد – ئارمانүмид – арманümid – arman
169oy (oyi) 2اوىev, hane, beyt, dar, meskenاو، خانه، بيت، دار، مسكن Hausmaisonhouse, homeдом 房子fang2ziüyүй ٴۇيүййортev, konak байшин 3ئۆي
170wa,da1وعدهуағда 7وعد، سوز ويرمه، موعد، وعده Versprechenpromessepromiseобещание 承诺chéngnuòuädeуәде ٴۋادەубадаsöz, yemin ۋەدە
171iltifat1التفاتiltifat, dikkat, i,tina, taltifالتفات، دقت، اعتنا، تلطيف Aufmerksamkeit, Freundlichkeitattention, gentillesseattention, kindnessвнимание, доброта iltїpatілтипат ٴىلتيپاتыкылас, ынта, назар, дыкатiltifat
172isirganmaq8ايسيرغانماقkızarmak, utanmakقزارمق، اوتانمق vor Scham erröthenrougir de pudeurblush with shame (inf) краснеть от стыда wyalğannan qızaruұялғаннан қызару ۇيالعاننان قىزارۋуялганынан кызарууutançla kızarmak, utancından kızarmak ичсэндээ царай нь час хийх 3
173tackin2gurur, kibir, azimet, uluğluğ, coşكبر، غرور، عظمت، اولوغلوغ، جوش Stolz, Grössefiertéprideгордость 骄傲jiao1abıroy, täkapparlıqабырой, тәкаппарлық ابىروي، تاكاپپارلىقсыймыкгорурлыкgurur бахархал, бахдал 3تەكەببۇرلۇقтәкәббурлуқtäkäbburluq
174bacı, çiçe2bacı, büyük hemşire, ablaباجي، بيوك همشيره، آبله Schwestersœursisterсестра 姐姐jie3jieapa, qarındasапа, қарындас اپا، قارىنداسэже, сиңди, карындашcеңелкız kardeş, bacı سىڭلىم
175emğek8ايمجاكmeme, pistan, sedyممه، پستان، ثدي Brust der Frauensein des femmesbreast of womenженская грудь emşekемшек ەمشەكэмчекmeme, göğüs цээж, хэнхдэг 3
176aultaş8اولتاشkomşu, konşuقومشو، قونشو Nachbarvoisinneighborсосед, односельчанин 邻居, 乡亲línjū, xiāngqīnauıldas, körşiауылдас, көрші اۋىلداس، كورشىкошуна, айылдашkomşu
177imlamaq8ايملاماقgöz kırpmakكوز/گوز قرپمق winken, deuten, äugelnfaire signe des yeux, clignoterwink, make signes with eyes (inf) подмигивать, делать знаки глазами ımdauымдау ىمداۋымдооgöz kırpmak, göz işareti yapmak
178aftab1افتابaftab, afitab, şu,aآفتاب، شعاع heat, sunshine, sunзной, солнцепек aptapаптап اپتاپаптапsıcak, ısı аагим халуун, пүү халуун 3ئىسسىقلىق، ئاپتاپиссиқлиқ, аптапissiqliq, aptap
179atат *at, beygirآت، بيكير Pferdchevalhorseлошадь 马ma3atат اتататat морьئاتатat
180risalat1رسالتrisalet, risale, mektub, nameرسالت، رساله، مكتوب، نامه Nachrichtmessagemessageсообщение, послание habarlau, joldau, hatхабарлау, жолдау, хат حابارلاۋ، جولداۋ، جاتбилдирүү, катmesaj
181maşhur1مشھور 7мәшһүрmeşhur, şöhretlü, şayi', yadlanmış, namlu, şehîrمشهور، شهرتلو، شايع، يادلانمش، ناملو، شهير berühmt, bekanntcélèbrefamous, knownизвестный 著名zhùmíngataqtıатақты اتاقتىатактуубилгеле, күренекле, танылган, мәгълүмmeşhur, ünlü нэрт 3ئاتاغلىقатағлиқataqliq
182südük8سودوكsidik, çişسيديك، چيش Urinurineurineмоча 尿niàosidikсідік سىدىكсийдикidrar, sidik, çiş
183ülüm2ölüm, ecel, mevtاولوم، اجل، موت Toddécèsdeathсмерть 死亡si3wang2ajal, qaza, ölimажал, қаза, өлім اجال، قازا، ٴولىمөлүмүлем, әҗәлölüm ئۆلۈم
184sergek8سركاكuyanık, gözü açıkاويانیق، كوزي آچيق der einen leichten Schlaf hatqui s,éveille facilementvigilantкто чутко спит, бдительный sergekсергек سەرگەكсергекuyanık, açıkgöz, ihtiyatlı
185adam1آدمадам *adem, kişi, ferdآدم، كيشي، فرد Mannhommemanчеловек 人ren2adamадам ادامадамкешеadam, insan ئادەمадәмadäm
186kayfiyat1كيفيتvasf, keyfiyet, saffetوصف، كيفيت، صفت Qualitätqualitéqualityкачество 质量zhìliàngsapa, qasїetсапа, қасиет ساپا، قاسيەتсапатсыйфатkalite чанар 3
187qadam1قدمkadem, hatve, adımقدم، خطوه، آديم Schrittétape, pas, démarchestepшаг 步骤bùzhòuadım, qadamадым, қадам ادىم، قادامкадамадым, атлау, йөрешadım
188külmek8كولماكgülmekگولمك lachenrirelaughсмеяться 笑xiàoküluкүлу күлүүgülmek
189abşar *10ابشارşelale, çağlayanشلاله، چاغلايان Wasserfallcascade, chute d,eauwaterfallводопад 瀑布pùbùsarqıramaсарқырама سارقىراماшаркыратмашарлавыкçağlayan, şelale усан хүрхрээ, хөрхрөө 3شارقىراش، شارقىراتماшарқиратмаşarqiratma
190arasida1آراسيدهarasındaآراسينده، آرەسينده unterparmiamongсреди 在…中zài… zhōngarasındaарасында اراسىنداарасындауртасында, арасындаarasında ئارىسىداарисида
191atğulanmak2müdahale etmek, karışmak, sokulmakمداخله ايتمك، قاريشمق، صوقلمق sich einmischenintervenirinterfereвмешиваться 干涉gānshèaralasuараласу ارالاسۋаралашууmüdahale etmek холилдох, оролцох, хамаарах 3ئارىلاشماقарилашмақarilaşmaq
192örezlik8اورازليكmutlu, uğurlu, kutlu, mesud, said, bahtiyarموتلی، موتلو، اوغورلي، قوتلي، مسعود، سعيد، بختيار glücklichheureuxhappy, luckyсчастливый, удачливый orazdıоразды ورازدىбактылуу, акжолтойmutlu, şanslı
193orta8اورتاorta, vasatاورته، اورتا، وسط Mittemilieumilieu, environmentсреда, сфера ortaорта ورتاортоуртаçevre, muhit, ortalık
194urmaq8اورماقурмақ *urmak, vurmak, döğmek, döymek, darb étmekاورمق، وورمق، دوكمك، دوگمك، ضرب ايتمك schlagen, hauen, treffen, fallen, zufallenbattre, frapper, tomber, se fermerbeat, hit (inf, inf) бить, ударять 打dǎwruұру ۇرۋуруу, согуубәрү, сугу, оруvurmak, dövmek
195artuk2, 1ارتوقfazla, artıkفضله، ارتوق، ارتق extra, moreлишний, больше 更多, 多余的gèng duō, duōyú deartıqартық ارتىقартыкfazla, fazladan ئارتۇقартуқartuq
196farawan1فراوانbereketli, bol, mebzulبركتلی، بول، مبذول reichlichabondantabundantобильный ağıl-tegil, molағыл-тегіл, мол اعىل-تەگىل، مولмолмулbol, bereketli مولмолmol
197mergen8مركانnişancı, kemankeşنشانجی، كمانكش gute Schütze, Heldbon tireur, hérosgood shooter, heroхороший стрелок, герой mergen, batırмерген, батыр مەرگەن، باتىرмергенnişancı
198ärzan1ارزانucuzاوجوز billigerepas chercheapдешёвый 便宜piányiarzanарзан ارزانарзанucuz хямд, хямдхан, татаг үнэ 3ئەرزانәрзанerzan
199arğamaq *ارغماق 5 aygırآيغير، آيغر Rennpferd, Springpferdcheval rapide, plein de vigueur 5, coursierstallionаргамак, скакун 牡马mǔmǎarğımaqарғымақ ارعىماقаргымакаргамакaygır аргамаг, хүлэг морь 3ئارغۇماقарғумақarğumaq
200arqa1ارقا، ارقە 1arka, peştآرقە، آرقا، پشت Rückendosbackспина 背部bèibùarqaарқа ارقاарка, белaркаgeri, arka ئارقاaрқа
201arman *ارمان 5rü'ya, düşرؤيا، دوش Traumregret, désir 5. Rêvedreamмечта 梦想meng4xiang3armanарман ارمانарманхыялrüya, düş ئا پەتلىق، ئارمانарман
202bars25 اسلانarslan, şir, yolbars, esedآرسلان، شير، يولبارس، اسد Löwelionlionлев 狮子shīziarıstanарыстан ارىستانарстанarslan, aslan арсланئاسلانаслан
203ariğ *اريغ 5arık, zayıf, düşkünآريق، ضعيف، دوشكون maigre; pauvre; pur; canal 5skinnyтощий, худой 瘦shòuarıqарық ارىقарыкябык, арыкsıska, cılız ئارۋاقарвақ
204az1ازaz, nadirآز، نادر few, lessмало 少shǎoazаз ازазaz ئازаз
205yas2yas, matem, ye,s, kederياس، ماتم، يأس، كدر Trauer, Kummermourning, penintentialsтраур azaаза ازاазаматамyas, matem ئازاаза
206kınker2gök, maiگوك، كوك، ماوي، مائي blaubleublueсиний, голубой 蓝色lán sèkökкөк көкmavi
207tapmaq8تاپماقbulmak, buluşmakبولمق، بولوشمق finden, auffinden, treffentrouver, découvrirfind, meet (inf, inf) находить, найти, встретить tabu, kezdestiruтабу, кездестіру تابۋ، كەزدەستىرۋтабуу, кезигүүbulmak, buluşmak
208torgay8تورغاىsığırcıkصیغیرجق Staarsansonnet, étourneaustarlingскворец 椋鸟liángniǎoqaratorğayқараторғай قاراتورعايторгойsığırcık
209aş1اشaş, yemek, ta,amآش، يمك، طعام Lebensmittel, Nahrungnourriturefoodпища 食物shíwùasас اسашaş, yemek idelge 9ئاشаш
210qizalaq8قيزالاقlaleلالە Tulpetulipetulipтюльпан 郁金香yùjīnxiāngqızğaldaqқызғалдақ قىزعالداقкызгалдаклаләlale لالەлаләlalä
211mulahaza1ملاحظەmülahaza, dikkatle bakma, mütala'aملاحظه، دقتله باقمه، مطالعه Überwachungobservationobservationнаблюдение baqılau, bayqauбақылау, байқау باقىلاۋ، بايقاۋбайкооgözlem
212milk1ملکmülk, malملك، مال Eigentumpropriétépropertyсобственность, имущество menşik, mülikменшік, мүлік мүлкмилекmal, mülk хөрөнгө, зөөр, эд уурс, юм 3مۈلۈك
213nadamat1ندامتnedamet, pişmanlık, ildimlikندامت، پشيمانلق، ايلدملك Bedauernregretregretсожаление 后悔hòuhuǐökinişөкініш وكىنىشөкүнүүүкенүpişmanlık
214baurci2aşçı, aşpez, tabbahآشجي، طباخ، آشپز Kochcuisiniercook (n) повар aspaz, asşıаспаз, асшы اسپاز، اسشىашпозчуаш пешерүчеaşçı ئاشپەزашпәз
215asman1آسمانgök, sema, asman, asuman, felekگوك، كوك، سما، اسمان، فلك Himmelсielskyнебо 天空tiānkōngaspanаспан اسپانасманкүк, күк йөзеgökyüzü, gök, sema, asuman ئاسمانасман
216kavlamak2koğalamak, sürmek, takib etmekقجغالامق، سورمك، تعقيب ايتمك verfolgen, treibensuivre, shasserfollow, driveследовать, гнать eru, aydauеру, айдау ەرۋ، ايداۋаңдуу, кубалооizlemek, takip etmek, sürdürmek, sürmek
217juft1جفتcüft, çift, ikiخفت، جوفت، ايكي Paarcouplecouple, pairпара 两个, 双liǎnggè, shuāngjwp, qosжұп, қос جۇپ، قوسжупçift جۈپҗүпjüp
218basmaq8باسماقbasdırmak, galebe çalmak, geçmekباصديرمق، غلبه چالمق، كچمك، گچمك unterdrücken, überwältigenopprimer, vaincresuppress, overpowerподавить, одолеть basu, jeñuбасу, жеңу باسۋ، جەڭۋбасуу, жеңүүbastırmak, önlemek
219ügey8اوكاىögey, üvey اوگی، اووي stief, fremdadopté, étrangeradopted, foreignприемный, посторонний asırandıасыранды, бөгде اسىراندى، بوگدەөгөйbenimsenmiş, sahiplenilmiş ئاسراندىасрандиasrandi
220jinn1جنcinnجن Dschinn, Geniusdjinn, géniedjinn, geniusджин, гений jın, kemeñgerжын, кемеңгер جىن، كەمەڭگەرжинcin/djinn, dahi/deha
221masrur1مسرورmesrur, sevinmiş, şen, şadمسرور، سوينمش، شن، شاد glücklichheureuxhappyсчастливый 快乐的, 高兴kuàilè de, gāoxìngbaqıttıбақытты باقىتتىбактылууmutlu
222qiymet8قيمتkıymet, değer, baha, i'tibar, 'izzetقيمت، دگر، بها، اعتبار، عزت theuer, kostspieligcher, couteuxprecious, expensiveценный, дорогой 贵guìqımbatқымбат قىمباتкымбатdeğerli, kıymetli, pahalı
223nanbay8نانباىfırıncı, furuncu, furuncıفرونجی Bäckerboulangerbakerпекарь 面包师傅miànbāoshīfùnaubayşıнаубайшы ناۋبايشىнанчы, наабайчыfırıncı, ekmekçi ناۋايнавайnaway
224aç1اچaç, acآچ، آج hungrigfaimhungryголодный 饿èaşаш اشачaчaç өлөн, өлссөн, өлсөх 3
225boy8بوىboy, uzunluk, tulبوي، اوزونلق، طول Höhe, Wuchs, Längehauteur, taille, longueurheight, growth, lengthвысота, рост, длина boyбой بويбойboy, uzunluk, irtifa
226mabsut1مبسوطmufassal, tafsilli, tafsilatlı, uzun uzadıya anladılanمفصل، تفصيللي، تفصيلاتلي، اوزون اوزادييه آڭلاديلان detailliertdétaillédetailedдетальный, подробный 详细的xiángxì deegjey-tegjeyliегжей-тегжейлі ەگجەي-تەگجەيلىтолук, майда-чүйдөсү мененҗентеклеdetaylı, ayrıntılı, etraflı
227yişmek2اچمق 5açmak, küşad eylemek/étmekآچمق، كشاد ايلمك/ايتمك offnenouvriropenоткрывать 开kāiaşuaшу اشۋачууaçmak ئاچماقaчмақ
228kervan8كاروانkarvan, kervan, kafileكاروان، كروان، قافله Karavanecaravanecaravanкараван keruenкеруен كەرۋەنкербенkaravan жин, зэл 3كارۋانкарванkarwan
229aqa1اقاağa, büyük, efendiآغا، بيوك، افندي älterer Bruderfrèreelder brotherстарший брат 哥哥ge1geağaаға اعاагаабыйkardeş, yaşça büyük olanı بۇرادەرака
230qir8قيرkırقیر Pechpoixresin, pitchсмола şayırшайыр شايىرчайырreçine
231qaramaq8قاراماقgörmek, bakmakگورمك، باقمق hinsehen, blicken, schauenvoir, regarderlook (inf) смотреть 看kànqarauқарау قاراۋкарооbakmak
232ağac (yığac)2اغاج 5йағач 7ağac, ağaç, şecer, diraḫtآغاج، آغاچ، شجر، درخت Baumarbretreeдерево 树shu1ağaşағаш اعاشжыгачагачağaç мод 3دەرەخ
233qimanmaq8قيمانماقkımıldanmak, hareket etmekقملدانمق، حركت ايتمك sich bewegense mouvoir, se bougermove (inf) двигаться, шевелиться qїmıldauқимылдау قيمىلداۋкыймылдооhareket etmek
234kempir8كمپيرkocakarıقوجه قاري altes Weib; Hexevieille femme; sorcièreold woman; witchстарая женщина, старуха; колдунья kempir, sїqırşıкемпір; сиқыршы كەمپىر؛ سيقىرشىкемпир, бакшы, сыйкырчыkocakarı , илбэч эхнэр 3
235quduq8قودوقkuyuقویو، قیو Brunnenpuitswell, fountainколодец, фонтан qwdıqқұдық قۇدىقкудукfıskiye, fıskiyeli havuz, su çukur
236söngek8سونكاكkemik, kemükكميك، كموك Bein, Knochenosboneкость 骨头gǔtousüyekсүйек ٴسۇيەكсөөксөякkemik яс, хагадао 3سۇڭەك، سۆڭەكсүңәк, сөңәкsöñäk
237tongmak2تونكماق *donmak, ziyade üşümekطوڭمق، طوكمق، زياده اوشومك frieren, grosse Kälte fühlengelerfreeze, feel great coldмерзнуть, чувствовать холод toñuтоңу توڭۋтоңууdonmak, üşümek
238moymol8مويمولbehnane 11, maymunبھنانە 11، ميمون، مايمون Affesingemonkeyобезьяна 猴子hóuzimaymılмаймыл مايمىلмаймылмаймылmaymun
239köçer8كوچارgöçebe, göçer, göçkün, göçenكوچبه، گوچبه، گوچر، كوچر، گوچكن، كوچكن، گوچن، كوچن Nomade, Nomadenvolknomade, peuple nomadenomads, nomadic peopleкочевники, кочевой народ köşpendiler, köşpeli elкөшпенділер, көшпелі ел كوشپەندىلەر، كوشپەلى ەلкөчмөнgöçebe, konargöçer
240kezek8كيزاكsıra, saf, tertibصره، سيرا، صف، ترتيب Reihe, Ordnungrang, file, ordre, tourturn, orderпорядок, очередь kezekкезек كەزەكкезекsıra, düzen
241yaman1يمانköti, kötü, yaman, fenaكوتى، كوتو، يامان، فنا bad, evil; very muchплохой, злой; очень много/сильно jamanжаман جامانжаманkötü; çok
242terek8تركkavakقواق، قاواق Pappelbaumpeuplierpoplarтополь 杨树yáng shùaqterekақтерек اقتەرەكтеректирәк, топольkavak ئاقتېرەكақтерәк
243ağ sakal 2ihtiyar, yaşlı adem, koca, pirاختيار، ياشلي آدم، قوجه، پير alter Mannvieillardold manстарейшина, старый человек aqsaqalақсақал اقساقالаксакалөлкәнİhtiyar, yaşlı ئاخساقالАхсақал
244kame2gece, tün, akşamگيجه، كيجه، گجه، كجه، تون، آقشام Nacht, Abendnuit, soirnight, eveningночь, вечер 夜晚, 晚上yèwǎn, wǎnshangaqşam, keşтүн, кеш, ақшам اقشام، كەشтүн, кечgece, akşam ئاخشامахшам
245toykuş2kuğuقوغو Schwancygneswanлебедь 天鹅tiānaqquаққу اققۋак кууаккошkuğu хун (шувуу) 3ئاققۇаққу, аққуш
246asta1استاaheste, yavaş, ağırآهسته، ياواش، آغر langsamlentementslowlyмедленно 慢慢man4man4aqırın, bayauақырын, баяу اقىرىن، باياۋастаәкрен генәyavaşça ئاستاаста
247kengeş8نصيحت، كنكاشnasihat, nush, öğüt, pendنصیحت، نصح، اوگوت، پند Rath, Berathungconseil, conférenceadviceсовет 劝告quan4gao4aqıl-keñesaқыл-кеңес اقىل-كەڭەسкеңешмәслихәтöğüt تەكلىپnäsihät
248endib2beladet, belahet, idraksizlik, kalın kafalılık, bönlük, hamakat, eblehlikبلادت، بلاهت، ادراكسزلك، قالين قفاليلق، بونلك، حماقت، ابلهلك Dummheit, Ungeschicklichkeitstupidité, maladressestupidity, clumsinessглупость, неуклюжесть 笨ben4aqılsızdıqақылсыздық, ебедейсіздік اقىلسىزدىقакылсыздыкакылсызлыкaptallık ئەخمەقلىق
249godliq8غودليقderiñlikدريڭلك Tiefeprofondeurdepthглубина tereñdikтереңдік تەرەڭدىكтереңдикderinlik гүн, гүнэгий 3
250bibi8بيبىhanımخانم Frau, Dame, Hebammefemme, dame, sage-femmemissis, lady, midwifeгоспожа, леди, акушерка hanım, akuşer äyelханым, акушер әйел حانىم، اكۋشەر ايەلбүбүbayan
251gereng8كرنكsağır, işitmezصاغر، ايشيتمز taubsourddeafглухой kereñ, sañırauкерең, саңырау كەرەڭ، ساڭىراۋдүлөй, кереңsağır, duyarsız дүлий, чих хатуу 3
252yoqsul8يوقسولfakir, yoksul, züğürt, malsız, servetsiz, paresiz, parasız, fukara, muhtacفقير، يوقسول، زوگورت، مالسز، ثروتسز، پارەسز، فقرا، محتاج ohne Alles, ganz armtout à fait pauvre, sans rienwithout everything, very poorбез ничего, совсем бедный, нищий däneñesiz, qayırşıдәнеңесіз, қайыршы دانەنەسىز، قايىرشىжакыр, кедей, кайырчыçok fakir
253kapçı2avcı, sayyadآوجي، صياد Jägerchasseurhunterохотник 猎人lièrénañşıаңшы اڭشىаңчы, уучу, мергенчиаучы, сунарчыavcı ئاڭچىаңчиañçi
254kesertke8كسرتكاdabb 11, keler, kertenkeler, kertenkele‎ضب 11، كلر، كرتنكلر، كرتنكله Eidechselézardlizardящерица 蜥蜴xīyìkesirtkeкесіртке كەسىرتكەкескелдириккәлтә, кәлтә еланkertenkele
255kaşenk2güzel, yakışıklıگوزل، كوزل، ياقشيقلی schön, zierlichbeautiful, fineкрасивый, изящный äsem, körkemәсем, көркем اسەم، كوركەمкооз, көрктүүgüzel, iyi гуалиг, уран, яруу, нарийн сайхан
256badperek8بادپركбадперек *ejder, ejderha, ejdeha 11اژدر، اژدرھا، اژدھا 11 Drachedragondragonдракон 龙lóngaydaĥarайдаһар ايداھارбатперекаждаһаejderha луу 3ھەجدىھاһәҗдиһаhejdiha
257nasihat*نصيحت 7насихат 7nasihat, öğüt, heyecan, galeyanنصیحت، اوگوت، هيجان، غليان Agitationagitationagitationагитация agїtatsїya, nasїhatагитация, насихат, үгіт, үгіт-насихат اگيتاتسيا، ناسيحات، ٴۇگىت، ٴۇگىت-ناسيحاتүгүт-насиятагитация, өндәүnasihat, öğüt, çalkalama ятгалга
258alak-bulak2karışık, bulaşıkقارشيق، بولاشيق gemischtde la grande variété motleyпестрый 混杂的hùnzá deala, ala-qwlaала, ала-құла الا، الا-قۇلала, чаарчуар, ала-колаbenekli, rengarenk эрээнئالا ـ بۇلاала-булаala-bula
259barmaq8بارماقбармақ *parmakپرمق، پرماق، پارماق Fingerdoigtfingerпалец 手指shǒuzhǐsausaqсаусақ ساۋساقбармакбармакparmak بارماقбармақbarmaq
260oqra8اوقراcildde deri döküntüsüجلدده دري دۊكندیسي Flechte, Ausschlag auf der Haut, eine trockne Wundedartre, efflorescences sur la peau, plaie sèchelichen, skin rashлишай, сыпь на коже qına, börtpeқына, бөртпе قىنا، بورتپەчакалай, темирөткү, исиркектимрәү авыруы, тимгелcilt döküntüsü
261baş barmaq8باش بارماقбаш бармақ *baş parmakباش پرمق، پرماق، پارماق Daumenpoucethumbбольшой палец 大拇指dàmuzhǐbas barmaqбас бармақ باس بارماقбаш бармакbaşparmak эрхий хуруу 3باش بارماقбаш бармақbaş barmaq
262qalam1قلمқалам *kalem, kamışقلم، قامش Stiftstylopenручка, палочка для пера, стержня qalamқалам قالامкалемкаләмkalem قەلەمқәләмqelem
263yalğan1يالغانялған *yalan, sahteيالان، ساخته Lüge, falschmensonge, fauxlie, falsehoodложь, фальш jalğandıqжалғандық جالعاندىقжалганялганyalan, sahtelik يالغانялғанyalghan
264al-batta1البتهelbette, mutlakaالبته، مطلقا natürlichbien sûrof courseконечно 当然dang1ran2älbette, ärїneәлбетте, әрине البەتتە، ارينەалбеттебилгелетabii ki, elbette ئەلۋەتتە әлвәттәelwette
265dam1دمдем *dem, an, zamanدم، آن، زمان Moment, Atemmoment, soufflemoment, breathмомент, дыхание demдем دەمдеммизгел, сулышan, önem, nefes, soluk амьсгаа 3
266altun1التوبалтұн 7altun, altınآلتون، آلتين Goldorgoldзолото 黄金huang2jin1altınалтын التىنалтыналтынaltın алт 3ئالتۇنалтунaltun
267alma8المه, الما 8алма *elma, almaالما، آلما Apfelpommeappleяблоко 苹果ping2guo3almaалма الماалмаалмаelma ئالماалмаalma
268almaq8الماقалмақ *almakآلمق nehmenprendretake (infinitive)брать 拿na2aluaлу الۋалууалыргааlmak авах, авч явах 3ئالماقалмақalmaq
269amanat1امانتаманат *emanetامانت Geiseldépôt, otageobject held in trust for another personзаложник amanatаманат اماناتаманатdepozito барьцааны хүн, золионы хүн 3ئامانەت ، ساقلىما، كانаманәт, сақлима, канamanet, saqlima, kan
270miltiq1ملطيقмылтық *silah, yarak, aletسلاح، ياراق، يراغ، آلت Gewehrfusilrifleружье mıltıqмылтық مىلتىقмылтыкмылтыкtüfek
271ana1اناана *ana, anne, valideآنه، آننه، والده Muttermèremotherмать 母亲mu3qin1anaaна اناэнеәниаnne ئانا
272hawa1ھواheva, havaهوا ، هواء Luftairairвоздух 空气kong1qi4auaауа اۋاабаhаваhava агаар, агаарын хий 3ھاۋا
273hawa1ھواheva, havaهوا ، هواء Wettertempsweatherпогода 天气tian1qi4aua-rayıауа-райы اۋا-رايىаба-ырайыһава, һава хәле, һава торышыhava durumu ھاۋارايىһаварайиhawarayi
274muqabila1مقابلەмуқабиле*mukabil, karşı karşıya gelenمقابل، قارشي قارشييه گلن Konfrontationaffrontementconfrontation, confrontingконфронтация 对抗duìkàngkonfrontatsїyaконфронтация كونفرونتاتسياтирешүүкаршылыкyüzleşme, karşılaşma сөргөлдөх 3
275fahm1فھمfehm, añlayış, idrak, zekaفهم، آڭلايش، ادراك، ذكاء Verstehencompréhensionunderstandingпонимание tüsinikтүсінік تۇسىنىكтүшүнүүаңлауanlayış, kavrayış
276wakil1وكيلуәкіл *vekil, mümessil, temsil édenوكيل، ممثل، تمثيل ايدن Vertreterreprésentantrepresentativeпредставитель 代表dàibiǎoökil, uäkilөкіл, уәкіл وكىل، ۋاكىلөкүлвәкилtemsilci ۋەكىل
277qawm1قومkavim, cemaat, halkقوم، جماعت، خلق Gruppe von Menschengroupe de gensgroup of peopleгруппа людей top, qauımтоп, қауым توپ، قاۋىمтоп, эл, калкҗәмгыятьhalk, toplum
278ağiz1آغيز ağız, dehan, femآغيٖز، آغز، دهان، فم Mundbouchemouthрот 嘴zui3auızауыз اۋىزоозавызağız ئېغىز
279munasibat1مناسبتмунасибат *münasebet, uygunluk, nisbet, muvafakatمناسبت، اويغونلق، نسبت، موافقت Verbindung, Anlassconnexion, occasionconnection, occasionсвязь, случай baylanıs, oqїğaбайланыс, оқиға بايلانىس، وقيعاбайланышбәйләнеш; очрак, вакыйгаbağ, fırsat
280aul, kışlak2köy, karyeكوي، قريه Dorfvillagevillageдеревня 农村nong2cun1auılауыл اۋىلкыштакавылköy тосгон, айл, хөдөө 3يېزا
281yosun1يسونdavranış, adap, teamülطاورانیش، داورانیش، آداب، تعامل Manier, Brauchmanière, coutumemanner, customманера, обычай ädet, täsilәдет, тәсіл ادەت، تاسىلадат, өнөкөтtavır, davranış
282ayağ1اياغаяқ 7ayakآياق، آياغ beinjambefootнога 腿tui3ayaqаяқ اياقбутbacak پاچاق
283ahir1فراغت 7، اخر 1ахир, фарағат 7ahir, bitirim, soñ, neticeآخر، بيتريم، صوڭ، نتيجه Endefinendконец 结束jiéshùayaqtalu, aqır, soñıаяқталу, ақыр, соңы اياقتالۋ، اقىر، سوڭىакыр, аякson төгсгөл, эцэс, сүүл, туйл, зал, хязгаар 3ئاخىرى
284bütgermek8بوتكارماكbitirmek, bitişdirmek, bitişmekبترمك، بيتيرمك، بتشديرمك، بتشمك schliessen, ein Ende machenfinir, acheverend, finish (inf, inf) заканчивать 结束jiéshùayaqtau, bitiruаяқтау, бітіру اياقتاۋ، ٴبىتىرۋбүтүрүүбетерергәbitirmek төгсгөх, дуусах 3ئاياغلاشماقаяғлашмақayağlaşmaq
285dar hal1درحالderhal, heman, anideدرحال، همان، آنيده sofortimmédiatementimmediatelyнемедленно 马上mǎshàngdereuдереу دەرەۋдарооhemen, derhal, doğrudan doğruya
286munawwar1منورmünevver, parladılmış, tencir olunmuş, zıyadar, ruşen, dirahşanمنور، پارلادلمش، تنوير اولنمش، ضيادارض روشن، درخشان beleuchtet, illuminiertilluminéilluminatedосвещенный, подсвеченный jarıqtandırılğanжарықтандырылған جارىقتاندىرىلعانжарыктандырылганяктыртылганışıklı, aydınlık
287keñ1كينکgeñiş, genişككيش، ككيش، گكيش، كنیش breit, geräumigspacieuxbroad, spaciousпросторный 宽敞的kuānchǎng deaydındı, keñайдынды, кең ايدىندى، كەڭкеңкиң, иркенgeniş كەڭ
288mahkam1محكمмахкам *muhkem, sağlam, kavi, sık, sıkıمحكم، صاغلام، قوي، صيق، صيقي starkserré, ferme; fermementtight, firm; firmlyкрепко, сильно; qattı, mıqtapқатты, мықтап قاتتى، مىقتاپбекемsıkı, sağlam чанга
289barakat1بركتbereket, bolluk, feyzبركت، بوللق، فيض Segenbénédictionblessingблагословение 幸事xìngshìbataбата باتاберекетnimet, bereket адне, ереал 3
290bazar1بزارбазар 7bazar, pazarبازار، پازار Markt, Basarbazar, marchémarketбазар 市场shìchǎngbazarбазар بازارбазарбазарpazar зах, зээл, базаар, дэлгэвэр 3بازارбазар
291kapa, qapa2, 8قاپاkafa, baş, ser, kelle, re'sقفا، باش، سر، كله، رأس Kopf, Haupttêteheadголова 头tou2basбас باسбашbaş, kafa толгой 3باش
292badal1بدلbedel, karşılıkبدل، قارشيلق Preisprixpriceцена 价格jiàgébağaбаға باعاбаабәя, хак, бәһаfiyat, bedel, değer
293qirğawul1قيرغاولsüylünسوکلون Fasan, Wildhuhn 2faisanpheasantфазан 野鸡yějīqırğauılқырғауыл قىرعاۋىلкыргоолкыргавылsülün
294bozboga8بوزبوغاzencefilزنجفیل Ingwergingembregingerимбирь 姜jiāngzanzabil, zimbirзанзабіл, зімбір زانزابىل، زىمبىرзанзабилzencefil тагаан гаа 3
295baliq (beliq) 1(باليق، (بليق balık, mahiبالیق، بالق، ماهي Fischpoissonfishрыба 鱼yúbalıqбалық بالىقбалыкbalık
296kafir1كافرкафыр *kafirكافر Ungläubigernon croyantnonbelieverневерующий käpirкәпір كاپىرкапыркяферkafır, inanmayan, inançsız
297böşük1بوشوکbeşik, mehd, kehvareبشيك، مهد، كهواره Wiegeberceaucradleколыбель 摇篮yáolánbesikбесік بەسىكбешикбишекbeşik өлгий, голомт 3بۆشۈك
298çinağe barmaq8چيناجە بارماقküçük parmak, serçe parmakكوچك پارمق، سرچه پارمق kleine Fingerpetit doigtlittle fingerмизинец 小指xiǎozhǐşınaşaqшынашақ شىناشاقчыпалакчәнче бармак, чәнтеки бармакserçe parmak, küçük parmak چىمچىلاقчимчилақçimçilaq
299hazina1خزينەхазина 7hazine, defineخزينه، دفينه Reichtumtrésortreasure, treasuryбогатство, казна 珍宝zhen1bao3baylıq, qazınaбайлық, қазына بايلىق، قازىناбайлык, казынахәзинәhazine , сан, сан хөрөнгө, мөнгөн санبايلىق
300çiray2çehre, yüz, vech, suretچهره، يوز، وجه، صورت Wange, Gesichtvisagefaceлицо 脸liǎnbetбет بەتчырай, жүзyüz, çehre нүүр, царай, зүс 3يۈز
301yankağ, inek, çiray2yanak, yañak, ruḫsarياناق، يناق، ياكاق، ياڭاق، رخسار Wange, GesichtjouecheekЩека 面颊miànjiábet, jaqбет, жақ بەت، جاقбет, жаакяңакyanak
302terä, teri1, 8تيرە، تيرىderi, cildدري، جلد Hautpeauskin, leatherкожа 皮肤, 皮革pífū, pígéteriтері تەرىтериcilt, deri арьс, шир, савхи
303bilkü2nişan, damga, eser, mühür, alametنشان، طامغه، اثر، مهر، علامت Zeichen, Stempelsignesignзнак 符号fu2hao4belgiбелгі بەلگىбелгибилгеİşaret, iz тэмдэг, тамга, мөр, бэлэг 3ئىمزا
304panjşanba1پنجشنبەperşenbe, pencşenbeپرشنبه، پنجشنبە Donnerstagjeudithursdayчетверг 星期四xing1qi1si4beysenbiбейсенбі بەيسەنبىбейшембипәнҗешәмбеperşembe پەيشەنبە
305kasb1كسبкасб *meslek, kesbمسلك، كسب Berufprofessionprofessionпрофессия, ремесло käsipкәсіп كاسىپкесипһөнәр, кәсепmeslek
306bihişt1بھشتbehişt, uçmak, cennet, firdevsبھشت، اوچماق، جنت، فردوس Paradiesparadisparadiseрай 天堂tiāntángbeyiş, wjmaqбейіш, ұжмақ بەيىش، ۇجماقбейишоҗмахcennet, uçmak جەننەت
307burun1بورونburun, enfبورن، بورون، انف vor (... Tagen, Monaten)il y a (... jours, mois) before (in time) назад (напр. 3 дня назад), раньше 以前yi3qian2bwrınбұрын بۇرىنмурдаэлекönce
308buzuq1بوزوقbozukبوزق، بوزوق gebrochene, verwöhntcassé, gâtébroken, spoiled, corruptedсломанный, испорченный bwzıqбұзық بۇزىقбузукбозыкbozuk , завхарсан
309bügün1بوگونбүгүн *bugünبو كون، بو گون heuteaujourd'huitodayсегодня 今天jin1tian1büginбүгін بۇگىنбүгүнбүгенbugün بۈگۈنбүгүнbügün
310bülbül8بلبلbülbül, andelib, hezarبلبل، عندليب، هزار Nachtigallrossignolnightingaleсоловей 夜莺yèyīngbwlbwlбұлбұл بۇلبۇلбулбулсандугач, былбылbülbül بۇلبۇل
311amma1اماemma, amma, lakin, ancakاما، لكن، آنجق abermaisbutно 但是dànshìbirakбірақ بىراقбирок, аммаancak, fakat, ama لېكىن، ئەمما، بىراق، ھالبۇكى، پەقەت
312yalğuz (yalınkuz) 2يالغوز 7йалғұз 7yalıniz, sade, tekيالكز، يالڭز، ساده، تك nur, allein 2, einzigunique, seuluniqueуникальный, единственный biregey, jalğız ğanaбірегей, жалғыз ғана بىرەگەي، جالعىز عاناжалгызбердәнбер, бер генәeşsiz, yegane يالغۇزялғузyalghuz
313bireö8براو, بيراوbiriبري jemand, einerquelqu,un, unsomeoneкто-то bireuбіреу بىرەۋбирөөbiri нэг күн 3
314buğday1بغداىbuğday, gendümبوغدای، بغدای، كندم، گندم Weizenbléwheatпшеница 小麦xiǎomàibїdayбидай بيدايбуудайбодайbuğday улаан буудай, буудай 3بۇغداي
315küç1كوچgüç, kuvvetكوچ، كوج، گوچ، گوج، قوت Machtpouvoir, forcepower, strengthвласть, сила 控制力kòngzhìlìbїlikбилік بيلىكбийлик, күчgüç كۈچ، كۈچ-قۇۋۋەت،
316tofraq8توفراقтофрақ 7toprak, turabطوپراق، تراب Erdeterreearthземля topıraqтопырақ توپىراقтопуракyeryüzü, toprak, dünya газар 3
317sögen8سوكانsomonصومون Lachssaumonsalmonлосось 鲑guīalbırtалбырт البىرتалбыртsomon, som balığı яргай загас, хули загас 3
318tarih1تاريخтарих 7tarihتاريخ Geschichtehistoirehistoryистория 历史li4shi3tarїhтарих تاريحтарыхтарихtarih түүх 3ھېكايە
319saygaq8سايغاقyaban keçisiيابان كچيسي die wilde Ziegechèvre sauvagewild goatдикая коза, сайгак? aqböken, kїikақбөкен, киік? اقبوكەن، كيىكсайгакyaban keçisi
320bagırtlak, qaplubaqa2, 8قاپلوباقەkaplunbağa, bağa, tosbağaقپلونبغه، باغه، بغا، بغه، طوسبغه Schildkrötetortueturtleчерепаха 乌龟wūguītasbaqaтасбақа تاسباقاташ бакаташбакаkaplumbağa
321ihtiyar1اختيارihtiyar, seçme, tercihاختيار، سچمه، ترجيح Wahlchoixchoiceвыбор 选择xuǎnzétañdauтаңдау (з.е.) تاڭداۋыктыяр, каалооseçim, seçenek шилэх, шилэлт 3تاللاش، تاللىنىدىغان
322tüp1توپkök, asl, temel, esasكوك، اصل، تمل، اساس Wurzelracinerootкорень 根gen1tamır, tübirтамыр, түбір تامىر، ٴتۇبىرтамыртамырkök, temel үндэс; уг сурвалж, ёзоор 3يىلتىزйилтизyiltiz
323songra8سونكراsoñra, soraصوكره، صكره, صوڭره، صڭره nachher, späteralots, ensuite, plus tardlater, afterпотом, после soñıra, sosınсоңыра, сосын سوڭىرا، سوسىنсоңsonra, ardından
324ateklu2adlı, benam, meşhur, şehir, namdar, müsemmaآدلي، بنام، مشهور، شهير، نامدار، مسمي berühmtcélèbrefamousизвестный 著名的zhùmíng detanımal, ataqtı, äygili, belgili, aytulıтанымал, атақты, әйгілі, белгілі, айтулы تانىمال، اتاقتى، ٴايگىلى، بەلگىلى، ايتۋلىтанылганmaruf нэрт 3ئاتاقلىق، مەشھۇر
325soqur8سوقورkör; açgözlü, gözü açكور، آچ گوزلي، گوزي آچ blind, einäugig, kargaveugle, borgne, chiche, avareblind, greedyслепой, скупой soqır, sarañсоқыр, сараң سوقىر، ساراڭсокур, сараңсукыр, саранkör; açgözlü, gözü aç
326sonkgi8سونكغىson, soñصوك، صوڭ letztedernierthe last последний soñğıсоңғы سوڭعىсоңкуson
327sulu8سولوgüzel, yakışıklıگوزل، ياقشيقلی schön, hübschbeau, joli, netbeautiful, prettyкрасивая, милая swluсұлу سۇلۋсулууgüzel, yakışıklı
328jahannam1جھنمcehennem, tamu, duzahجهنم، طامو، دوزخ Hölleenferhellад tozaq, jaḣannam, tamwqтозақ, жаһаннам, тамұқ توزاق، جاھاننام، تامۇقтозоктәмугь, җәһәннәмcehennem там 3دوزاخ، جەھەننەم
329qargamaq8قارغاماقhakaret étmek, nefret étmek, la'net étmekحقارت ايتمك، نفرت ايتمك، لعنت ايتمك fluchen, schimpfen, verwünschenmaudire, injuriercurse, insult (inf, inf) проклинать, поносить qarğauқарғау قارعاۋкаргооlanetlemek, aşağılamak
330tüş1توشru'ya, düşرؤيا، دوش Traumrêvedream, visionсон 梦meng4tüsтүс تۇسтүштөшdüş, rüya
331tün, keçä1كيچە 7، تون, киче 7géce, leyl, şebكیجه، گیجه، ليل، شب Nachtnuitnightночь 夜ye4tünтүн تۇنтүнтөнgece كېچەкeчәkeçä
332süyüm8سيومsevgi, sevda, muhabbet, ibtila, aşkسوگي، سوكي، سودا، محبت، ابتلا، عشق Liebeamour, affectionlove, affectionлюбовь, привязанность süyispenşilikсүйіспеншілік سۇيىسپەنشىلىكсүйүүaşk; şefkat, meyil, eğilim
333yümren2fare, sıçanفاره، صيچان Maus, Rattesouris, ratmouse, ratмышь, крыса 鼠shǔtışqanтышқан, егеуқұйрық تىشقانчычкантычканfare, sıçan چاشقانчашқанçaşqan
334sanduq1صندوقsandık, sanduk, hazine, kutıصنديق، صندوق، خزينه، قوطی Truhecoffreboxсундук sandıqсандық ساندىقсандыксандыкkutu
335rahmat1رحمتmerhamet, sevgi, acıma, şefkat, rahmetمرحمت، سوكي، سوگي، آجيمه، شفقت، رحمت Mitgefühlcompassioncompassionсострадание raqımdılıq, ayauşılıqрақымдылық, аяушылық راقىمدىلىق، اياۋشىلىقбоорукердикmerhamet, sevgi, acıma, şefkat
336latif1لطيفlatif, zarif, ḫoş, güzel, nazikلطيف، ظريف، خوش، گوزل، كوزل، نازك eleganteélégantelegantэлегантный sıpayı, sırbazсыпайы, сырбаз سىپايى، سىربازкооз, келишимдүүкупшы, көяз, нәфисzarif, şık, hoş نەپىس
337bu1بوbuبو diescethisэтот bwlбұл بۇلбулбуbu بۇ
338siymek8سييماكişemek, su dökmek, çiş étmek, tebevvül étmekايشه‌مك، صو دوكمك، چيش ايتمك، تبول ايتمك pissen, urinirenpisser, urinerpiss, urinate (inf, inf) мочиться sїyuсию سييۋсийүүсияргәişemek, çiş yapmak
339kömek8كومكyardım, meded, imdad, ianeياردیم/ياردم، مدد، امداد، اعانه Hülfe, Unterstützungaide, appuihelp, support (n, n) помощь, поддержка 帮忙bāngmángjärdem, kömekжәрдем, көмек جاردەمжардам, көмөкярдәмyardım ياردەم
340quturmaq8قوتورماقkudurmak, deli divane olmakقودورمق، دلي ديوانه اولمق wahnsinnig werdentomber en démencego insaneсойти с ума, впасть в безумие 发神经fāshénjīngaqıldan ayırılu, jındanu, qwtıruақылдан айырылу, жындану, құтыру اقىلدان ايىرىلۋ، جىندانۋ، قۇتىرۋжинди болуу, кутурууdeli olmak
341muşkil1مشكلzor, güç, çetin, müşkilزور، كوچ، گوچ، كوج، گوج، چتين، چيتين، مشكل schwierig, kompliziertdifficile, compliquédifficultтрудно, сложно qїın, kurdeliқиын, күрделі قيىن، كۇردەلىкыйын, мүшкүлавыр, кыенzor, güç, çetin قىيىن
342habar1اخبار, خبرhaber, peyam, ahbar, havadisخبر، پيام، اخبار، حوادث Nachrichtnouvellesnewsновость 新闻xīnwénjañalıq, habarжаңалық, хабар جاڭالىق، حابارкабарhaber, havadis خەۋەر
343asır1اسيرesir, tutsakاسير، طوتساق Gefangenerprisonnierprisonerзаключенный, арестант qamalğan, twtqınқамалған, тұтқын قامالعان، تۇتقىنтуткунтоткынmahkum, esir, tutsak, mahpus хоригдол, хоригдогч 3مەھبۇس
344äski1اسكىkötü, fena, yamanكوتو، كوتي، فنا، يامان Bösemalevilзло 恶èjamandıq, jauızdıq, qastıqжамандық, жауыздық, қастық جاماندىق، جاۋىزدىق، قاستىقжамандыкусаллык, явызлыкKötülük, yamanlık, fenalık (eski) хор, хорлол, муу юм 3يامان
345jawab *جوابжауаб 7cevap 11جواب 11 Antwortréponseanswerответ 回答huídájauapжауап جاۋاپжоопcevap, yanıt جاۋاپ
346saudakar8سوداكارtacir, tüccar, bazerganتاجر، تجار، بازركان، بازرگان Kaufmann, Handelsmannmarchand, négociantmerchantторговец 商人shāngrénsaudagerсаудагер ساۋداگەرсоодагерtüccar, tacir, satıcı
347orn8اورنyerير Ort, Platz, Stellelieu, placeplaceместо 地点dìdiǎnjer, orınжер, орын جەر، ورىنорунyer ئورۇن
348yakşanba1يكشنبەbazar, Pazarبازار، پازار Sonntagdimanchesundayвоскресенье 星期日xing1qi1ri4jeksenbiжексенбі جەكسەنبىжекшембиякшәмбеpazar ням гариг, адьяа, сайн өдөр, бүтэн сайн өдөр 3يەكشەنبە
349ğalaba1غلبەzafer, galibiyet, yeñme, üstünlük, kazanmaظفر، غالبيت، يڭمه، يكمه، اوستونلك، قزانمه Viktoria, Siegvictoirevictoryпобеда 胜利sheng4li4jeñisжеңіс جەڭىسжеңишиңүzafer, galibiyet, başarı ялалт 9غەلىبەғәлибәğälibä
350qiş1قيشқыш *kış, şitaقيش، شتا Winterhiverwinterзима 冬天dōngtiānqısқыс قىسкышкышkış өвөл 3قىشқышqış
351qalin1قالينkalın, yoğun, tok, koyuقالين، يوغون، طوق، قويو dicképaisthickтолстый, густой qalıñқалың قالىڭкалыңкалынkalın, koyu قېلىن
352musiqi1موسيقىmusikiموسیقی Musikmusiquemusicмузыка 音乐yīnyuèmuzıka, sazмузыка, саз مۋزىكا، سازмузыкамузыкаmüzik مۇزىكا
353qawun1قاوونkavunقاوون، قاون Melonemelonmelonдыня qauınқауын قاۋىنкоонкавынkavun амтлаг гуа, амттайхан гуа 3قوغۇنқоғунqoğun
354sindurmaq8سيندورماقimha étmek, yok étmek, mahv étmekامحا ايتمك، يوق ايتمك، محو ايتمك zerbrechen, zerschellen, zu Grunde richtencasser, briser, dépecer, anéantirannihilate, break (inf, inf) ломать, разбивать sındıruсындыру سىندىرۋсындырууyok etmek, ortadan kaldırmak; kırmak
355yoqqari *يوققاریйоқарұда 7yukarıیوقاری au dessusaboveнад, наверху, сверху 在... 上面zai4... shang4mianjoğarıdaжоғарыда جوعارىداжогоруюгарыдаyukarıda, önce ئاخىرلاشتىyuqirida
356qaş8قاشkaşقاش Augenbrauensourcileyebrowбровь qasқас قاسкашkaş хөмсөг 3
357şarık1شريکşerik, ortak, müşterekشريك، اورتاق، مشترك Partnerpartenairepartnerпартнер serikсерік سەرىكшерикeş, ortak, dam, kavalye
358jum a1جمعەcum'aجمعە Freitagvendredifridayпятница 星期五xing1qi1wu3jwmaжұма جۇماжумаcuma جۈمە, ئادىنە, адинә
359Türk1تورکTürkتورك، ترك TürkeTurcTurkтюрк türkiтүркі Түркtürk تۈرك
360tüzük2tertibli, muntazam, düzgün, yolunda, güzelترتيبلي، منتظم، دوزگون، يولينده، گوزل geordnet, schönrégulierregularрегулярный 正规zhèngguījüyeli, twraqtı, uaqıtılıжүйелі, тұрақты, уақытылы جۇيەلى، تۇراقتى، ۋاقىتىلىтуруктууdüzenli, muntazam
361bustan1بوستانvah, vahaواحه، واح Oaseoasisoasisоазис 绿洲lǜzhōuşwratшұрат شۇراتкөк жайыкvaha ۋاھەваһәwahe
362besyar1بسيارçokچوق sehrtrèsveryочень 很hěnöteөте وتەөтө, абдан, аябайçok
363halq1خلقḫalḳ, ˁumum, insanlar, cemˁiyyetخلق، عموم، انسانلر، جمعيت Volkgenspeopleнарод 人民ren2min2halıqхалық حالىقкалккешеләрhalk خەلق
364dala8دالاdeşt, sahra, kır, beyaban, çölدشت، صحرا، قير، بيابان، چول Steppesteppe, plainesteppeстепь 干草原gāncǎoyuándalaдала دالاталаадалаbozkır سەھرا
365awaz1آوازses, seda, avaz, savt, nidaسس، صدا، آواز، صوت، ندا Stimmevoixvoice, soundголос, звук 声shēngdauısдауыс داۋىسаваз, үнses дуу 3ئاۋاز
366ortanği8اورتانجىortancaاورتانجه Mittler, Vermittlerintermédiaire, médiateurmiddlemanпосредник 中间商zhōngjiānshāngdeldal, dänekerделдал, дәнекер دەلدال، دانەكەرортомчуарадашчыaracı
367zemburek8زمبوركzenberek, zemberek, zenburek, zemburekزنبرك، زمبرك، زنبورك، زمبورك Kanonecanoncannonпушка zeñbirekзеңбірек زەڭبىرەكзамбиректупtop زەمبىرەك
368saoliq8ساوليقсаулық *sıhhat, sağlık, sağlamlıkصحت، صاغلق، صاغلاملق Gesundheitsantéhealthздоровье 健康jian4kang1densaulıqденсаулық دەنساۋلىقден соолуксәламәтлекsağlık, sıhhat бие, эрүүл мэнд, эрүүл, лагшин 3ساغلاملىق
369irklik2arkadaşlik, dostlukآرقداشلق، آرقەداشلق، دوستلق Freundschaft amitiéfriendshipдружба dostıqдостық دوستىقдостукдуслык, кардәшлек, татулыкdostluk, arkadaşlık найрамдал, нөхөрлөл 3ئاغىنىلىق, دوستلۇقағинилиқ
370binafşa, kulrengi1, 8بنفشە، كولرنكىmenekşe, morمنكشه، مور Lillafarbevioletvioletфиолетовый külginкүлгін كۇلگىنкызгылт көкшәмәхәmenekşe, mor
371ruhsat1رخصتижәзә 7ruhsat, izn, icazetرخصت، اذن، اجازت Erlaubnispermissionpermissionразрешение 许可xǔkěrwqsatрұқсат رۇقساتуруксатizin
372suzek8سوزاكbel soğukluğuبل صوغوقلغي Trippergonorrhéegonorrheaгонорея sozсоз سوزсүзөкbel soğukluğu хүйтэн өвчин, заг 3سۆزنەك
373saqlamaq *ساقلاماقsaklamak, muhafaza étmekصاقلامق، محافظه ايتمك bewahrengarderkeepхранить saqtauсақтау ساقتاۋсактоосаклау, тотуsaklamak ساقلاش
374natija1نتيجەnetice, soñ, ˁaḳıbetنتيجه، صوڭ، عاقبت Konsequenz, Ergebnisconséquence, résultatconsequence, resultпоследствие, результат, исход saldar, nätїjeсалдар, нәтиже سالدار، ناتيجەнатыйжанәтиҗә, сземтәsonuç, netice ئاقىۋەتaқивәт
375qarlogaç8قارلوغاچkırlangıcقرلانغج Schwalbehirondelleswallow, martletласточка qarlığaşқарлығаш قارلىعاشкарлыгачкарлыгачkırlangıç хараацай 3
376qargiş8قارغيشkargış, la'net, beddua, ilençقارغيش، لعنت، بددعا، ايلنج Fluch, Verwünschungmalédiction, imprécation, exécrationcurse (n) проклятие qarğısқарғыс قارعىسкаргышләгънәтlanet, küfür, beddua, bela لەنەتләнәтlänät
377munajat1مناجاتmünacat, niyaz, yalvarmaمناجات، نياز، يالوارمه prièreprayerмолитва, молящийся dwğa, minajat, tilekşiдұға, мінәжат; тілекші ибадатnamaz, dua, ibadet
378sanamaq8ساناماقhesaplamak, sınamak, saymakحسابلامق، صنامق، صینامق، صايمق zählen, schonen, achtencompter, ménager, estimerconsider, count (infinitive)считать 算suànsanau, esepteucанау, есептеу ساناۋ، ەسەپتەۋэсептөө, саноосанау, исәпләүhesaplamak, düşünmek, saymak, zannetmek?
379zarafat1ظرافتşakaشاقه، شقا Witz, Streichblague, farcejoke, prankшутка, розыгрыш äzil, oyın, äzil äreketәзіл, ойын, әзіл әрекет ٴارىل، ويىن، ٴازىل ارەكەتтамаша, азилмәзәк, уйнатуşaka, eşek şakası
380i'timed, i'timad1اعتمد (اعتماد)i'timad, güğenme, güvenme, emniyetاعتماد، گوگنمه، امنيت Vertrauenconfiancetrust, confidenceдоверие 信任xìnrènsenimсенім سەنىمишенимgüven, inanç итгэх, итгэл, итгэмж 3
381qaytarmaq8قايتارماقgeri vermek, iade étmek, hatırlamakگري ويرمك، اعاده ايتمك، خاطرلامق jemand zurückrufen, zurückgeben, zurückerstatten, etwas umwenden, umdrehenrappeler quelqu,un rendre, restituer, tourner quelque choseremember smbd, return, repayвспомнить кого-л, вернуть, повернуть eske tüsiru, qaytaruеске түсіру, қайтару ەسكە تۇسىرۋ، قايتارۋкайтаруу, эстөөhatırlamak; geri vermek; iade etmek
382keyin1كينsoñraصوكره nach, nachdemaprèsafterпосле 以后yi3hou4soñсоң سوڭкийинсоңsonra keyin
383qapçuk8قاپچوقçanta, torbaچانطه، طوربه Tasche, Sackpoche, sacbagсумка, карман dorba, qaltaдорба, қалта دوربا، قالتاкапчыкçanta, kese , өвөр, хармаан, халаас
384qayçi8قايچىmakasمقاص Scheereciseauxscissorsножницы 剪jiǎnqayşıқайшы قايشىкайчыкайчыmakas قايچاқайчаqayça
385qurgan8قورغانkal'a, hisar, kurganقلعه، حصار، قورغان Festungforteresse, fortificationfortressкрепость bekinis, qorğanбекініс, қорған بەكىنىس، قورعانкоргонныгытмаkale, hisar хэрэм, цайа 3
386sarhad1سرحدىserhad, hudud, sınorسرحد، حدود، صنور، صينور، سنور Rand, Grenzefrontièreborderграница 边界biānjièşekшек شەكчек арачикsınır хил 3چېگرا
387hujum1ھجومhücum, saldırmaهجوم، صالديرمه Attackeattaqueattackатака, нападение şabuılшабуыл شابۋىلчабуул, кол салууһөҗүмhücüm, saldırı, atak ھۇجۇم
388qor8قورyaş, zaman, vakt, saatياش، زمان، وقت، ساعت Alter, Zeit, Stundeâge, temps, heureage, time, hourвозраст, время, час jas, uaqıt, sağatжас, уақыт, сағат جاس، ۋاقىت، ساعاتжаш, убакыт, саатяшь, вакыт, сәгатьyaş, vakit, saat ياش ، ۋاقىت ، سائەت
389singil8سينكيلküçük kız kardaşكوچوك/كچوك قيز قرداش jüngere Schwestersoeur cadetteyounger sisterмладшая сестра 妹妹mèimeisiñli, qarındasсіңлі, қарындас кичүү сиңдимсеңелküçük kız kardeş, bacı
390köp1كوبbirçokبرچوق vielbeaucoupmanyмного 多duōköpкөп كوپкөпкүпbirçok
391közek8كوزاكgüz, hazan, soñ baharكوز، گوز، خزان، صوڭ بهار Herbstautomneautumnосень 秋季qiūjìküzкүз كۇزsonbahar, güz
392qonaq8قوناقmisafir, konuk, mihmanمسافر، قونوق، مهمان Gasthôte, convive, conviéguestгость 客人, 访客kèren, fǎngkèqonaqқонақ قوناقконоккунакmisafır, konuk айячин, гийчин, зочин, айлчлах 3مېھمان
393intiha1انتھاintiha, nihayet, soñ, bitimانتهاء، نهايت، صوڭ، بيتيم Endefinendконец soñсоң سوڭакыр, аякахырson, bitiş төгсгөл, эцэс, сүүл, туйл, зал, хязгаар 3
394üzüm1اوزومüzüm, inebاوزوم، عنب Traubenraisingrapeвиноград 葡萄pútaojüzimжүзім жүзүмйөземüzüm үзэм, усан үзэм 3
395ğalat1ضلالت, غلطgalat, yañlış, ḫata, sehvغلط، ياڭليش، خطا، سهو Fehlererreurmistake, errorошибка 错误cuòwùqate, qatelikқате, қателік قاتە، قاتەلىكhata خاتالىق
396qaytmaq8قايتماقgeri dönmek, geriye dönmek, ric'atگري دونمك، گري​يه دونمك، رجعت wenden, umkehren, zurückkehrentourner, revenir, être de retourturn, turn back, return (infs) поворачивать, поворачивать назад, возвращаться qaytuқайту قايتۋdönmek, geri çevirmek, reddetmek
397qivraq8قيوراقkıvrıkقیورق، قیوريق zusammenengelegt, zerknittertplié, chiffonnéfolded, creasyсложенный, согнутый, смятый bükteuliбүктеулі بۇكتەۋكىkatlanmış, kıvrık
398qurgaşun8قورغاشونkurşun, üsrubقورشون، اسرب Bleiplomblead, plumbumсвинец qorğasınқорғасын قورعاسىنкургашkurşun
399qarşu *قارشو 7қаршұ 7karşıقارشو، قارشي gegencontreagainstпротив 反对fan3dui4qarsıқарсы قارسىкаршыкаршыkarşı قارشى
400qoyan8قويانқоян *tavşanطاوشان، تاوشان Hase, Kaninchenlapinrabbitкролик, заяц qoyanқоян قويانкоёнкуянtavşan туулай, чандага 3توشقان
401kengeşlemek8كنكاشلاماكdanışmak, müşavere, istişare étmekطانیشمق، دانیشمق، مشاوره، استشاره ايتمك sich berathense consulter, tenir conseilconsult, confer (inf, inf) советоваться, совещаться keñesuкеңесу كەڭەسۋdanışmak, görüşmek
402kömekleşmek8كومكلشماكyardımlaşmakياردملاشمق, يارديملاشمق helfen, sich gegenseitig Hülfe leistenaider, appuyer l'un l'autrehelp, support each otherпомогать, поддерживать друг-друга kömektesuкөмектесу كومەكتەسۋярдәм итүyardımlaşmak, dayanışmak
403köngrek8كونكراكgömlek, gönlekگوملك، كوملك، كونلك، گونلك Hemdchemiseshirtрубашка 衬衫chènshānjeyde, köylekжейде, көйлек جەيدە، كويلەكкүлмәкgömlek, bluz
404qaynamaq8قايناماقқайнамақ *kaynamak, galeyan eylemekقاينامق، غليان ايلمك aufwallen, sich ereifern, siedenêtre en ébullition, s,emporter, bouillirboil (inf) кипеть, вскипать, кипятить qaynauқайнау قايناۋкайноокайнауkaynatmak, haşlamak, fokurdatmak буцлах, буцалгах 3قايناق
405qorquzmaq8قورقوزماقkorkutmak, iḫafe étmekقورقوتمق، اخافه ايتمك jemand Furcht einjagen, jemand erschreckeneffrayer, épouvanter, intimider quelqu,unfrighten, intimidate smbdпугать, запугивать qorqıtuқорқыту قورقىتۋкоркутуукуркытуkorkutmak قورقۇتۇش
406ming8مينكbiñ, elf, hezarبیڭ، الف، هزار tausendmillethousandтысяча mıñмың مىڭмиңмеңbin مىڭ
407salqin8سالقينsoğuk, souk, savukصوغوق، صوؤق، صاوق kühl, kaltfrais, froidcool, coldпрохладный, холодный salqınсалқын سالقىنсалкынserin, soğuk, donuk
408keçel8كچلkelكل kahlköpfigchauvebaldлысый şaşsız, jaltır, qasqaшашсыз, жалтыр, қасқа شاشسىز، جالتىر، قاسقاпеләшkel, tüysüz, yalın تاقىرباش
409saqçi8ساقچىmuhafız, bekciمحافظ، بكجي Wächter, Hütergarde, gardienguardianстража, стражник saqşıсақшы ساقشىкүзөтчүсакчыmuhafız, koruyucu
410külümsümek8كولومسوماكgülümsemek, tebessüm étmekكولمسمك، گولمسمك، گولمسیمك،تبسم ايتمك lächelnsouriresmile (inf) улыбаться külimdeu, külimsireuкүлімдеу, күлімсіреу كۇلىمدەۋ، كۇلىمسىرەۋgülümsemek, tebessüm etmek
411qol1قولәл 7kolقول Handmainarmрука 手shou3qolқол قولkol قول
412qoy8قوىkoyun, ganemقويون، غنم Schafbrebis, moutonsheepовца 羊yang2qoyқой قويкойkoyun قوي
413könlemek8كونلاماكhürmet étmekحرمت ايتمك ehren, achtenestimer, respecterhonor, respect smth (inf, inf) чтить, уважать qwrmetteuқұрметтеу قۇرمەتتەۋсыйлуухөрмәтләуsaygı göstermek, onurlandırmak
414müyüz8مويوزboynuzبوينوز Horn, Gehörncorne, ramure, bois du cerfhorn, hornsрог, рога müyizмүйіз мүйүзмөгезboynuz مۈڭگۈزмүңгүзmüñgüz
415uçqan8اوچقانkuş, tayr, murğقوش، طير، مرغ Vogel, Luftbewohneroiseau, habitant de l,airbirdптица 鸟niǎoqwsқұс قۇسkuş
416qiz8قيزkızقيز، قز Mädchen, Jungfraufille, jeune demoiselle, viergegirl, virginдевочка, девушка qızқыз قىزкызкызkız жаахан охин, хүүхэн, халдагдаагүй охинقىز
417qovanğiliq8قووانجليقiyi ḫaber içün verilen hediyeخبر ايچون ويريلن هديه Freude, Freudenbotschaft, das Geschenk, das dem Ueberbringer einer Freudenbotschaft gegeben wirdjoie, joyeuse nouvelle, le présent qu'on donne au messager qui apporte une nouvelle joyeusejoy, gift to a person who brings a good newsрадость, подарок человеку, принесшему радостную весть
418kirmek8كيرماكgirmek, dahil olmakگيرمك، كيرمك، داخل اولمق hereingehen, eintreten, eindringenentrer, pénétrerenter, penetrate (inf, inf) входить 进来jìn//laikiruкіру كىرۋкирүүкерүgirmek, nüfüs etmek орох 3
419hizmät *خذمتḫıdmet, işini görmeخدمت، ايشني گورمه Dienstservice, emploiservice, employmentслужба (работа) qızmetқызмет قىزمەتхезмәт, эшhizmet, memuriyet
420qizil1قزيلkırmızı, kızıl, al, ahmer, surḫقرمزی، قزيل، آل، احمر، سرخ rotrougeredкрасный 红色的hóngsè deqızılқызыл قىزىلkırmızı, al, kızıl улаан 3قىزىل
421kiymek8كييماكgiymek, geymekگييمك، گيمك anziehen, anlegen, ankleidenhabiller, vêtirput on, wear (inf, inf) одевать, носить (одежду) kїyu, kїip jürüкию, киіп жүру كييۋ، كيىپ جۇرۋgiymek
422majlis1مجلسmeclis, oturacak yer, cem'iyet, encümenمجلس، اوطورەجق ير، جمعيت، انجمن Treffenréunionmeetingвстреча 会议hui4yi4kezdesuкездесу كەزدەسۋtoplantı, miting учрах, уулзах, золгох 3مەجلىس
423tönegün8توناكونdünدون gesternhieryesterdayвчера 昨天zuo2tian1keşeкеше كەشەкечээкичәdün өчигдөр 3تۈنۈگۈنтүнүгүнtünügün
424ihtilaf1اختلافihtilaf, uyuşmama, uymayışاختلاف، اويوشمامه، اويمايش Streitdésaccorddisagreementразногласие 分歧fēnqíkelispeuşilikкеліспеушілік كەلىسپەۋشىلىكAnlaşmazlık
425körsetmek8كورساتماكgöstermek, göstertmek, izhar étmek, ibraz étmekگوسترمك، گوسترتمك، اظهار ايتمك، ابراز ايتمك zeigen, sehen lassenmontrer, faire voirshow, let see (inf, inf) показать, дать увидеть körsetuкөрсету كورسەتۋкөрсөтүүкүрсәтүgöstermek
426meyin8ميينbeyin, mağz, dimağبين، مغز، دماغ Gehirncerveau, cervellebrainмозг mї, mıyми, мый مي، مىيмээмиbeyin مېڭەмеңәmeñä
427oltaş2komşu, konşuقومشو، قونشو Nachbarvoisinneighborсосед 邻居línjūkörşiкөрші كورشىкоцшу, кошуна, көршкүршеkomşu قوشنا
428köz1كوزgöz, çeşm, dide, 'aynگوز، كوز، چشم، ديده، عين AugeŒileyeглаз 眼睛yan3jingközкөз كوزgöz нүд 3كۆز
429süyemek, süymek, süvmek8سيوماكsevmek, aşık olmakسومك، عاشق اولمق lieben, gerne haben, küssenaimer, chérir, donner un baiser, embrasserlove, kiss (inf) любить, целовать süyuсүю سۇيۋсүйүүsevecek, öpmek
430rasul1رسولresul, nebi, peyğamber, peyamber, élçi, yulavaç, yalavaçرسول، نبي، پيغمبر، پيامبر، ايلچي، يولاواچ، يالاواج، يلاواج Gesandter, Boteenvoyé, messagermessengerпосланник elşi, uäkilелші, уәкіл ەلشى، ۋاكىلэлчиилчеhaberci, kurye, ulak ئەلچى
431kiyim8كييمgiyilecek şey, libas, elbise, rubaگييلەجك شئ، لباس، البسه، روبه Anzug, Kleidmise, robe, habillementsuit, dress, clothingкостюм, платье, одеяние, одежда kїimкиім كيىمкийимкиемgiysi, kıyafet, elbise كىيىم
432kümüşكوموش1gümüşگومش، كوموش Silberargentsilverсеребро 银yin2kümisкүміс كۇمىسкүмүшкөмешgümüş كۈمۈش
433kitab1كتابkitabكتاب Buchlivrebookкнига 书shu1kitapкiтап كىتاپкитепкитапкitap ном, бичиг 3كىتاب
434mengzemek8مينكزاماكbeñzemekبڭزمك ähnlich sein, gleichenressembler, être ressemblantbe similar to, be likeпоходить, быть похожим wqsauұқсау ۇقساۋbenzemek
435örmeğek8اورمجاكörümcek, ankebut, ankebudاورومجك، عنكبوت، عنكبود Spinnearaignéespiderпаук örmekşiөрмекші ورمەكشىүрмәкүчörümcek ئۆمۈچۈك
436märtebe *مرتبهmertebe, basamak, rütbe, derece, payeمرتبه، باصامق، رتبه، درجه، پايه rang, degrérank, degreeстатус, высокий уровень märtebeмәртебе مارتەبەстатусstatü, hukuki durum
437waqif1واقفvakıf, haberdarواقف، خبردار bewusstau courantawareосведомлённый mağlumattıмағлұматты ماعلۋماتتىfarkında, haberbar ئاگاھагаh
438amac2مقصد، مقصود мақсад 7hedef, maksad, amacهدف، مقصد، آماج Zielobjectifgoalцель 目标mu4biao1maqsatмақсат ماقساتмаксатмаксатamaç مەقسەتмәқсәтmeqset
439lolo8لولوruspi, orospu, fahişeروسپی، اوروسپو، فاحشه Hure, feile Dirnefemme perdue, femme publiquewhore, prostituteпроститутка, падшая женщина jezökşeжезөкше фахишәorospu, kaltak, fahişe پاھىشە
440levend8لوندtenbel, haylazتنبل، خایلاز faul, liederlich, trägeparesseux, négligentlazy, negligentленивый, небрежный jalqau, salaqжалқау, салақ جالقاۋ، سالاقжалкооялкауtembel, haylaz, ihmalkar, lakayt ھورۇن
441buland1بلندbülend, yüksekبلند، يوكسك hochhauttallвысокий bїikбиік بيىكжогоркубиекuzun, yüksek өндөр 3
442boyun1بويونboyunبويون Hals, Nackencouneckшея 脖子bo2zimoyınмойын مويىنмоюнмуенboyun بويۇن
443mişiq8ميشيقkedi, pisiكدی، پسي Katzechatcatкошка 猫mao1mısıqмысық مىسىقмышыкмәчеkedi муур, мигуй, мий 3مۈشۈك
444nan1نانekmek, etmek, nan, hubzاكمك، اتمك، نان، خبز Brotpainbreadхлеб 面包mian4bao1nanнан نانнаникмәкekmek بولكا
445liklik8ليكليكkuklaقوقله Marionettenspielmarionnettepuppet, marionetteмарионетка quırşaqқуыршақ قۋىرشاقкуурчаккурчакkukla
446hunar1ھنرhüner, ma'rifet, bilme, ustalık, san'atهنر، معرفت، بيلمه، اوستەلق، صنعت Fähigkeitcompétenceskillумение eptilikептілік ەپتىلىكчеберчиликосталыкhüner, marifet, beceri, yetenek ماھارەت
447çoñ adam 1چونک ادمer, büluğa érmiş erkek adamار، بلوغه ايرمش اركك آدم erwachseneadulteadultвзрослый 成年人cheng2nian2ren2er jetkenер жеткен ەر جەتكەنбойго жеткенбуйга ж,иткәнyetişkin, olgun насанд хүрсэн, том, цээнд, өөлий 3چوڭчоңçoñ
448irta2ارتهerte, yarın, sonraايرته، صوكره، يارين früher, das Frühe, Morgen, der folgende Tagtôt, matin, demainearly, morning, tomorrowрано, утро, завтра 早, 早晨, 明天zǎo, zǎochen, míngtiānerte, tañerteñ, erteñерте, таңертең, ертең ەرتە، تاڭەرتەڭ، ەرتەڭэрте, таң, эртеңиртә, иртә, иртәгәerken, sabah, yarın, ertesi эрт, өглөө, маргаашئەتىگەن، ئەتىكىәтигән, әтикиetigen, etiki
449zalim1ظالمzalim, gaddar, haksız, kıyıcıظالم، غدار، حقسز، قييجي Unterdrückeroppresseuroppressorугнетатель 压迫者yāpòzhěezuşi, zwlım, qanauşı, qısım körsetuşiезуші, зұлым, қанаушы, қысым көрсетуші ەزۋشى، زۇلىم، قاناۋشى، قىسىم كورسەتۋشىэзүүчүизүче, җәберләүче, залимmüstebit, zalim زالىم
450es8ايسес *akl, düşünme, añlamaعقل، دوشونمه، آڭلامه verstand, Sinnintelligence, sensmindум, сознание es, sana, añес, сана, аң ەس، سانا، اڭаң, зиһенakıl, düşünce, an (eski) ئاڭаң
451malik1ملکmelik, padişah, şah, hükümdarملك، پادشاه، شاه، حكمدار Königroikingкороль patşa, korolпатша, король پاتشا، كورولпадышапатшаkral, padişah, şah хан, ван 3پادىشاھ
452ihtiyat1احتیاطihtiyat, tedbir, dikkatاحتياط، تدبير، دقت Achtungprudencecautionвнимание, осторожно 小心xiǎoxineskertuескерту ەسكەرتۋdikkat دىققەت
453sasiq8ساسيقkerih, iğrenc, pis, murdarكريه، ايگرنج، پيس، مردار stinkendpuantstinkingвонючий sasıqсасық ساسىقсасыксасыberat, iğrenç, rezil өмхий, муухай үнэртэй, өмхий самхай 3پۇراق
454isim1اسم، اسمىism, ad, namاسم، آد، نام Namenomnameимя 名字ming2ziatат ەسىمысымисем, атad, isim нэр 3ئا پپاق
455naşpati1ناشپاتىarmudآرمود Birnepoirepearгруша almwrtалмұрт المۇرتалмурутармутarmut лийр, хэдмэн 3نەشپۈت
456ägär1اگرeğerاگر wennsiIfесли 如果rúguǒegerегер ەگەرeğer хэрэв, хэрвээ, болбол, бол 3ئەگەر
457süyünğülük8سيونجولوكiyi ḫaber içün verilen hediyeخبر ايچون ويريلن هديه ein Geschenk, das für die Freudenbotschat gegeben wirdcadeau qu'on donne pour une bonne nouvellepresent for a good newsподарок за радостную новость süyinşiсүйінші iyi haber için hediye
458ot2اوتateş, nar, otآتش، نار، اوت Feuerfeufireогонь 火huǒotОт وتateş ئوت، ئاتەش
459örgenmek8اوركانماكöğrenmek, talim étmekاوگرنمك، تعليم ايتمك learnen, gewöhnenapprendre, accoutumerlearn, get used to (inf, inf) учиться, привыкать üyrenuүйрену ۇيرەنۋүйрөнүүөйрәнöğrenmek ئۆگىنىش
460waqi'a1واقعە 7оқиға 7vak'a, hadise, halوقعه، حادثه، حال incident, eventслучай, инцидент oqїğaоқиға وقيعاочрак, хәл, вакыйгаdurum, olay, hadise ۋەقەвәқәweqe
461önk2اونکön, sağاوڭ، صاغ rechtedroitrightправый 右yòuoñоң وڭуңsağ
462oylanmak2tefekkür étmek, düşünmek, fikr étmekتفكر ايتمك، دوشونمك، فكر ايتمك nachdenken, grübelnpenserthink (infinitive)думать 思考si1kao3oylauойлау ويلاۋойлооуйларгаdüşünmek бодох, санах 3ئويلاش
463oyun1اويونoyunاويون Spieljeugameигра 游戏yóuxìoyınoйын ويىنоюнуенoyun наадам, тоглоом 3ئويۇن،
464qazmaq8قازماقkazmak, eşmekقازمق، اشمك graben, herumirren, herumstreifencreuser, errerdig (inf), roaming aroundкопать, бродить, прогуливаться qazu, seruendeuқазу, серуендеу قازۋ، سەرۋەندەۋkazmak, etrafında dolaşmak
465köprük8كوپروكköprüكوپری Brückepontbridgeмост köpirкөпір көпүрөкүперköprü, geçit
466ohşaş8اوخشاشұхшашasa, gibi, mesellü, şebihآسا، گبي، مثللو، شبيه ähnlichressemblantalikeпохож 相同的xiang1tong2 dewqsasұқсас ۇقساسокшошохшашbenzer ئوخشاشokhshash
467kekirmek8كيكيرماكgeğirmekگگرمك rülpsenroterburpотрыгивать kekiruкекіру كەكىرۋgeğirmek
468aramaq*ارامق 5aramakآرامق suchencherchersearch (inf)искать 搜寻sou1xun2izdeuiздеу ىزدەۋиздөөэзләүaramak, bulmaya çalışmak эрэх, бэдрэх 3ئىزدەش
469yuvanmaq, yuvunmaq8 يوونماق، يواونماقyıkanmakییقانمق sich waschense laverwash one self (inf) мыться, умываться juınuжуыну جۋىنۋюынуyıkanmak, banyo yapmak
470it8ايتитköpek, it, kelbكوپك، ايت، كلب Hundchiendogсобака 狗gou3їtит يتитэтköpek, İt, kuçu нохойئىت
471himmat1ھمتhimmet, hırsهمت، حرص Ambitionambitionambitionамбиция şamdanuşılıq, menmendikшамданушылық, менмендік شامدانۋشىلىق، مەنمەندىكhırs, tutku, heves, ihtiras их зан, бисэ тоох, сагсуурах 3
472yütel8يوتالöksürükاوكسروك، اوكسوروك Hustentouxcough (n) кашель 咳嗽késoujötelжөтел جوتەلжөтөлютәлöksürük ханиалга, ханиад 3
473pul1پلпұл*pul, pare, paraپول، پاره Geldargentmoneyденьги 钱qian2aqşaaқша اقشاaкчаaкчаpara мөнгө, цаас 3پۇل, ئا خچاақчаахча
474hususan1خصوصاbi'l-hassa, hususan, hususi olarak, ayrıcaبالخاصه، خصوصاً، خصوصي اولارق، آيريجه besonderssurtoutespeciallyособенно äsirese, erekşeәсіресе, ерекше ٴاسىرەسە، ەرەكشەözellikle, bilhassa
475ay1اىay, kamerآي، قمر Monatmoismonthмесяц 月yue4ayай ايайайay ئاي
476ajamak8اياماقacımak, merhamet étmekآجیمق، مرحمت ايتمك Acht geben, bewahren, schonen, Mitleid habenavoir ou prendre soin ou garde, garder, ménager, avoir pitiéspare, cherishжалеть, щадить, беречь ayauаяу اياۋacımak, saklamak айимақayimaq
477nazuk8نازوكnazik, ince, narinنازك، اينجه، نارين dünn, feinmince, finthin, fineтонкий, изящный näzikнәзік ince гуалиг, уран, яруу, нарийн сайхан 3
478abro1ابروi'tibar, haysiyet, şerefاعتبار، حيثيت، شرف Ruf, Würderéputation, dignitéreputation, dignityрепутация, достоинство bedel, abıroyбедел, абырой بەدەل، ابىرويабруй, хөрмәтgüvenilirlik, itimat ئابرويаброй
479oğul1اوغولoğul, zadeاوغل، زاده Sohnfilssonсын wlұл ۇلуулулыoğul
480uşaq8اوشاقuşak, çocukاوشاق، چوجق klein, jungpetit, jeunelittle, youngмаленький, молодой wsaqұсақ ۇساقküçük, genç
481mumkin1ممكنmümkün, olabilen, olağanممكن، اولەبيلن، اولاغان möglichpossiblepossibleвозможно mümkinмүмкін мүмкүнмөмкинmümkün магадгүй, мэднэ 3
482qul1قلkulقول Sklaveesclaveslaveраб qwlқұл قۇلкулколköle قۇل
483ürküç8اوركچhörgüç, örgüçهورگوج، اورگوج Höcker des Kameelsbosse du chameaucamel,s humpгорб верблюда tüye örkeşiтүйе өркеші өркөчhörgüç
484sarça2cam, şişeجام، شيشه، صرچه Glasverreglassстекло 玻璃bōliäynek, şınıәйнек, шыны айнекcam ئەينەك
485muwarrih1مورخmüverrihمورخ Historikerhistorienhistorianисторик 历史学家lìshǐxuéjiātarїhşıтарихшы تاريحشىтарыхчытарихчыtarihçi түүхч 3تارىخچى
486bike, bige, biye8بيكاhanım, banuخانم، بانو Frau, Damefemme, damemadam, ladyгоспожа, леди bїke, hanımбике, ханым بيكە، حانىمханымhanım, hanımefendi, bayan хатан, хатагтай, ноёгтой; авгайخانىم
487sezgek8سيزكاكgöz kapağı, cefnگوز قپاغي، جفن Augenlidpaupièreeyelidвеко qabaqқабақ قاباقкабаккүз кабагыgöz kapağı аньсага, зовхи 3قاپاق
488wahm1وھمvehm, şübheوھم، شبهه Verdachtsoupçonsuspicionподозрение küdik, şübäкүдік, шүбә كۇدىك، شۇباшик, шөбһәşüphe, kuşku, işkil گۇمان
489belmek8بيلماكбелмек *bilmekبیلمك meinen, glauben, wissencroire, savoirthink, know, believe (infs) думать, верить, знать biluбілу билүүбелегезdüşünmek, inanmak мэдэх, ойлгох 3
490çapan1چپانcaket, jaket, çaketجاكت، ژاكت، چاكت Mantelmanteaucoatчапан şapanшапан شاپانceket, kat چاپان
491bagir8باغيرbağırباغر Leberfoieliverпечень bauırбауыр باۋىرбоорбавырkaraciğer, ciğer جىگەر
492wilayat1ولايتvilayetولايت Landpayscountryстрана el, memleketел, мемлекет ەل، مەملەكەتülke
493yütelmek8يوتالالماكöksürmekاوكسورمك، اوكسرمك hustentoussercough (inf) кашлять jöteluжөтелу öksürmek ханиах, ханиалгах 3
494asbab1اسبابасбаб *alet, cihazآلت، جهاز tool, instrumentинструмент 工具gōng jùqwral, sayman, aspapқұрал, сайман, аспап قۇرال، سايمان، اسپاپAlet, enstrüman зэвсэг, багаж 3ئەسۋاب، جابدۇق، سايمان
495menlik, men menlik8مينليك، مين مينليكenaniyet, benlik, ḫodbinlik, gururانانيت، بنلك، خودبينلك، غرور Egoismus, Selbstliebeamour-propre, egoismenarcissism, selfishnessэгоизм, самовлюбленность menmendik, özimşildikменмендік, өзімшілдік مەنمەندىك، وزىمشىلدىكbencillik
496tedbir *تدبيرтәдбирtedbirتدبیر measure, action, arrangementмеры şaraшара شاراtedbir
497yurtkören8يورتكورانcasus, çaşıt, hafiyeجاسوس، چاشيت، خافيه Spion, Landbeseher, Auskundschafterespion, émissairespy, landholder, scoutшпион, разведчик barlauşı, izdeuşiбарлаушы, іздеуші بارلاۋشى، ىزدەۋشىcasus, hafiye, köstebek
498muşrik1مشرکmüşrikمشرك Polytheistpolythéistepolytheistполитеист, многобожник köp qwdayşıl, polїteїstкөп құдайшыл, политеист كوپ قۇدايشىل، پوليتەيستpoliteist, çoktanrıcı كۆپ خۇدالىق
499sarwaz1سروازasker, çeri, kul, cünd, ceyş, leşker, sipahعسکر، چري، قول، جند، جيش، لشكر، سپاه Soldatsoldatsoldierсолдат, воин sarbazсарбаз ساربازasker
500buqa8بوقاboğaبوغا Stiertaureaubullбык bwqaбұқа بۇقاбукаүгезboğa бух, шар 3
501bari1بارىcümle, bütün, hep, cemi'جمله، بتون، هپ، جميع allestoutall, the whole thingвсе, всё bäriбәрі баарыhepsi, tümü
502bet8بتбетyüz, çehre, beñiz, betيوز، چهره، بڭز، بڭيز، بت Gesicht, Antlitzface, figure, visagefaceлицо betбет بەتбетбитyüz нүүр, царай, зүс 3
503birqazan8بيرقازان Pelikanpélicanpelicanпеликан birqazanбірқазан بىرقازانбаба кошpelikan
504körmek8كورماكgörmek, bakmakگورمك، كورمك، باقمق sehen, blickenvoir, regardersee, look (inf, inf) видеть, смотреть köruкөру كورۋкөрүүкүрүbakmak
505ülken8اولكانuluğ, ulu, büyük, iri, azim, kebir, yüksek, âli, refi', bülendاولوغ، اولو، بيوك، ايري، عظيم، كبير، يوكسك، عالي، رفيع، بلند gross, erhaben, mächtiggrand, haut, puissant, élevébigбольшой 大的dà deülken, iriүлкен, ірі ۇلكەن، ىرىзурbüyük том
506yuhu2uyku, uyḫu, nevm, ḫʷâbاويقو، اويخو، نوم، خذاب Schlafsommeilsleep (n) сон (состояние) 睡眠shuìmiánwyqıұйқы ۇيقىуйкуйокыuyku
507yulduz2йұлдыз 7yıldız, seyyareييلدز، يلدز، سياره Stern, Planetétoile, planètestar, planetзвезда, планета jwldız, ğalamşar, planetaжұлдыз, ғаламшар, планета جۇلدىزжылдызйолдызyıldız, gezegen од 3
508yumurtğa2yumurta, yumurdaيومورطه، يمورطه، يومرطه، يومورده، يومرده، يمورده Eioeufeggяйцо 蛋dànjwmırtqaжұмыртқа جۇمىرتقاжумурткайомыркаyumurta تۇخۇم
509yiplik2iplik, rismanایپلك، اپلك Faden, Schnurcorderopeверевка, нитка jipжіп جىپжипҗепİp ағамча
510kamil2muhasara, kuşatma, kapanmaمحاصره، قوشاتمه، قپانمه Belagerung, umschliessensiègesiegeосада, окружение qamau, qorşauқамау, қоршау قاماۋ، قورشاۋкамакка алуу, курчоого алуукулга алу, камап алуkuşatma قولغا ئېلىش ، قورشاۋ
511kanamak2kan akmak, kanamakقان آقمق، قانامق Blutt fliessensaignerblood flow (inf) кровоточить qanauқанау قاناۋkan akmak цус дааварлах, цус цувах, цус гоожих 3
512yut2يوت *tipiتيپي، تپي starker Schneefallforte chute de neigeheavy snowfallсильный снегопад 大雪dàxuěküşti qar jauuкүшті қар жауу كۇشتى قار جاۋۋкалың кар жаайткөчле карyoğun kar yağışı
513ibtida1ابتداибтида *ibtida', ibtida, başlama, naşlangıç, baş, evvelابتداء، ابتدا، باشلامه، باشلانغيچ، باش، اوّل Anfangcommencementbeginningначало 开始kāishǐbastama, bastauбастама, бастау باستاما، باستاۋбаштообашлауbaşlangıç باشلانماбашланмаbashlanma
514adawat *عداوت 7ғәдәуатadavet, düşmenlik, ḫusumet, kin, ğareż, buğzعداوت، دشمنلك، خصومت، كين، غرض، بغز Feindseligkeithostilitéhostilityвражда, неприязнь dwşpandıqдұшпандық دۇشپاندىقдушмандыкдошманлыкDüşmanlık, kin ئاداۋەتадавәтadawet
515ittifaq1اتفاقиттифақ *ittifak, uyuşma, ittihadاتفاق، اويوشمه، اتحاد Unität, Unionunité, unionunityединство, союз 团结tuánjiébirlestik, odaqбірлестік, одақ بىرلەستىك، وداقбиримдикбердәмлекbirlik بىرلەشمە، ئىتتىپاقбирләшмә, иттипақbirleşme, ittipaq
516quyruq1قويروقқуйруқ *kuyrukقویروق Schwanzqueuetailхвост 尾wěiqwyrıqқұйрық قۇيرىقкуйруккойрыкkuyruk قۇيرۇقқуйруқquyruq
517ijara1اجارەicare, kiraاجاره، كرا Mietelocation, bailrentingаренда jaldauжалдау جالداۋkiralama түрээс, түрээслэхئىجارەиҗарәijare
518biltür8بيلتورбілтүр *bıldır, geçen seneبلدير، بیلدير، گچن سنه vergangenes Jahrannée passéelast year, yesteryearпрошлый год, в прошлом году 上年shàngniánbıltırбылтыр بىلتىرөткөн жылыүткән елдаgeçen yıl
519pahliwan1پھلوانkahraman 11, pehlivanقھرمان11، پھلوان Heldhérosheroгерой 英雄yīngxióngqaĥarmanқаһарман قاھارمانкаарманкаһарманkahraman баатар, чин зоригт 3قەھرىمانқәһриманqähriman
520yafrağ2يفراغ 7 ؟ йафрақ 7yaprak, varak, berkیاپراق، یپراق، ورق، برك Blattfeuilleleafлисток japıraqжапырақ زاپىراقжалбыракяфракyaprak навчيوپۇرماقйопурмақyopurmaq
521Farsi1فارسىфарси *Farsiفارسى FarsiFarsiFarsi, Persian languageфарси parsı tiliпарсы тілі پارسى تىلىФарсыFarsça dili پارس تىلىпарс тилиpars tili
522arra1ارەdestere, el bıçkısıدستره، ال بيچقيسي Sägesciesawпила araара اراараапычкыtestere
523burunqi1بورونقىбурунқи *beriki, sabık, evvelki, geçenبريكی، سابق, اوّلكي، گچن letzte, vorherigeprécédentprevious, formerпредыдущий, прежний bwrınğıбұрынғы بۇرىنعىалдагыönceki, eski
524kara sevda2кара севда *malihulya, cununiyet, delilik, kara kan, kara sevdaمالیخوليا، جنونيت، دليلك، قره قان، قره سودا Melancholie, Wahnsinn, schwarzes Blutmélancolie, foliemelancholy, madnessмеланхолия, сумасшествие melanholїya, sher, jındılıqмеланхолия, шер, жындылық مەلانحوليا، شەر، جىندىلىقкүңел төшенкелеге, эч пошу, боеклыкdepresyon, cinnet, bunalım سەۋداсәвдаsewda
525tömür1تمورтөмүр *demir, demür, temürدمیر، دمور، تمور Eisen, männlicher Namefer, nom de l,hommeiron, man,s nameжелезо, мужское имя temir, er adamnıñ atıтемір, ер адамның аты تەمىر، ەر ادامنىڭ اتىтемир, эркектик атытимер, кеше исемеdemir, erkek ismi تۆمۈر، ئادەمنىڭ ئىسمى
526yigit (er, 8 اير) 1يكيتир, кіші 7yiğit, er, adem, delikanlı, bahadırيگيت، ار، آدم، دليقانلي، بهادر Kerl, Junge, Manngars, hommeguy, man; мужчина, юноша; удалец jigitжігіт جىگىتжигитегетçocuk, adam жигит, гавшгай морьтон 3يىگىت
527boz1بوزбоз *boz, kül rengi, ermed, ağberبوز، كول رنگي، ارمد، اغبر graugrisgreyсерый 灰色的huīsè deswrсұр سۇرgri
528boş1بوشбош *boş, ḫali, tehiبوش، خالي، تهي leervideemptyпустой 空的kōng debosбос بوسбошбушboş
529bayan1بيانбаян *beyan, añlatma, açık söyleme, ifade, ifhamبيان، آڭلاتمه، آچيق سويلمه، افاده، افهام Erzählung, Erklärungnarration, explicationnarrative, explanationповествование, объяснение bayanбаян بايانбаяндоо, түшүндүрмөхикәяләү, аңлатуizah, açıklama, anlatı
530bozagu, bozau8بوزاغو، بوزاوbuzağu, buzağıبوزاغو، بزاغو، بوزاغی Kalbveaucalfтеленок 小牛xiǎo niúbwzauбұзау بۇزاۋмузообозауbuzağı
531karımak2қарымақ *kartlanmak, kartlaşmak, kartalmak, yaşlanmak, kocamakقارتلانمق، قارتلاشمق، قارتالمق، ياشلانمق، قوجامق alt werdenvieillirgrow old (inf) стареть qartayuқартаю قارتايۋкартайуукартаюyaşlanmak, kocamak, ihtiyarlamak قېرىپ قالماقқерип қалмақqerip qalmaq
532aparmak2aparmak, alub götürmek, taşımakاپارمق، آلوب گوتورمك، طاشیمق، تاشیمق fortbringen, durchgeben, fliehen lassenrapporter, emporterconvey, take smth or smb somewhereотносить, отвозить, отводить aparuапару اپارۋташууtaşımak
533anjir1انجيرанжир *incir, tinاينجير، انجير، تين Figfiguefigфига, инжир injirінжір ىنزىرincir инжир 3
534buran8بورانбуран *boraبورا Sturm, Gewitterorage, tempêtestorm, thunderstormбуран, метель boranборан بورانfırtına
535onamaq8اوناماقtasdik etmekتصديق ايتمك zufrieden sein, wollen, annehmen, genehmigenêtre content, être content, être satisfait, vouloir, accepter, approuver, consentirbe satisfied, pleased about sth or sbнравиться, находить по вкусу, по нраву wnauұнау ۇناۋжактырууошау, күңелгә хуш килүtatmin olmak
536ölke2өлке *memleket, diyar, ülkeمملكت، ديار، اولكه Landrégion, district, paysdistrict, countryкрай, округа, страна ölke, öñir, aymaq, elөлке, өңір, аймақ, ел ولكە، وڭىر، ايماق، ەلөлкөbölge, ilçe, ülke аймақ
537tiz1تزdiz, zanu, rukbeديز، زانو، ركبه Kniegenoukneeколено 膝盖xīgàitizтіз ٴتىزтизетезdiz өвдөг 3تىزтизtiz
538öltürmek8اولتورماكöldürmek, katl étmek, ihlak étmek, imateاولدرمك، اولديرمك، قتل ايتمك، اهلاك ايتمك، اماته umbringen, tödtentuer, assassinerkill, murder (inf, inf) убить, убивать 杀死shāsǐöltiruөлтіру ولتىرۋөлтүрүүүтерүöldürmek, katletmek
539azgine8ازغينە 5، ازغنە 8küçük, kısaكوچوك/كچوك، قصه، قيصه sehr wenig 8un petit peu 5, très peu 8small, littleмаленький 小的xiǎodeazğanaазғана ازعاناküçük, kısa өчүүхэн, жаахан 3азғинә
540olturmaq8اولتورماقoturmakاوتورمق sitzen, an einem Orte bleibenêtre assis, s'asseoirsit (inf) сидеть, садиться 坐zuòotıruотыру وتىرۋотурууутыруoturmak
541um8اومunاون Mehlfarineflourмука (продукт) 面粉miànfěnwnұн ۇنунунun
542dekiştirmek2değiştirmekدگشدیرمك، دگشدرمك Umweckselnchanger, échangerchange (inf), exchange (infinitive)менять, обменяться ayırbastau, auıstıruайырбастау, ауыстыру ايىرباستاۋ، اۋىستىرۋdeğiştirmek айривашлимақ
543göşt1كوشتet, lahm, kûşt, gûştاات، لحم، كوشت، گوشت Fleischviandemeatмясо 肉ròuetет ەتэтитet мах
544iselemek 2izlemek, kulak vérmek, istima' étmekايزلمك، ايزلقمك، قولاق ويرمك، استماع ايتمك aufpassen, anhörensurveiller, observerobserveнаблюдать 观察guānchábaqılauбақылау باقىلاۋgözlemek, tarassut etmek (eski)
545yağaççi1يغاجىmarangozمارانغوز Zimmermanncharpentiercarpenterплотник ağaş wstası, ağaş şeberiағаш ұстасы, ағаш шебері اعاش ۇستاسى، اعاش شەبەرىжыгач устабалта остасыmarangoz
546insan1انسانинсан 7insan, nas, adem, beşer, merdümانسان، ناس، آدم، بشر، مردم Menschêtre humainhuman beingчеловеческое существо adamадам ادامinsan oğlu
547asan1اسانасанasan, kolayآسان، قولاي einfachfacileeasyлегко oñayоңай وڭايоңойҗиңелkolay, basit хөнгөн, хялбар 3
548karakçı2harami, hırsız, haydud, oğrıحرامی، خرسز، خيدود، اوغري Rauber, Diebvoleurrobber, thiefграбитель, вор qaraqşı, wrlıqşıқарақшы, ұрлықшы قاراقشى، ۇرلىقشىкаракчы, уурукаракhırsız, haydut
549fazilat1فضيلتfazilet, değer, kadr, meziyet فضیلت، دگر، قدر، مزيت Exzellenzexcellenceexcellenceпревосходство, совершенство kemeldikкемелдік كەمەلدىكөстенлекmükemmellik, üstünlük
550eriq1اريقḫarḳخرق Bewässerungsgrabencanal d'irrigationirrigation ditch, channelирригационный канал, арык arıqарық ارىقsulama kanalı услах суваг 3
551özge8اوزكاөзге *başka, diğer, ğayri, özge, sair, ahirباشقه، بشقه، ديگر، غيري، اوزگه، سائر، آخر andere, übrigeautresotherдругой, чужой özgeөзге وزگەdiğer
552uzaq8اوزاقuzak, ırak, be'id, dûrاوزاق، ايراق، بعيد، دور lang, gedehntlong, allongélong, stretchedдлинный, удлиненный wzaq, wzınұзақ, ұзын ۇزاق، ۇزىنuzun урт 3
553anar1انارанар *nar, rummanنار، رمان Granatapfelgrenadepomegranateгранат 石榴shíliuanarанар انارанаранарnar анар, сэмбэрүү 3ئانارанарanar
554birge8بيركاberaber, birlikdeبرابر، برلكده zusammen, beisammenensembletogetherвместе 一起yīqǐbirgeбірге بىرگەbirlikte хамт, цуг 3
555begana1بيگانەyabancı, garib, biganeيابانجي، يبانجي، غريب، بيگانه Ausländerétrangerforeignerиностранец 外国人wàiguórénşeteldikшетелдік شەتەلدىكчет элдикчит ил кешесеyabancı гадаадый хүн 3
556rast1راستраст *doğru, rast, müstakim, sağطوغري، راست، مستقيم، صاغ wahr, richtigvrai, correcttrue, correctправда, верно ras, dwrısрас, дұрыс راس، دۇرىسчындык, туурадөресdoğru دۇرۇس، راستраст, дурусrast, durus
557beçara1بيچارەbiçare, çaresiz, zavallı, miskin, sefilبيچاره، چارەسز، زواللي، مسكين، سفيل armer Kerl, hilflos, unglücklichpauvre homme, impuissant, malheureuxpoor, helpless, wretchedбедняга, беспомощный, несчастный bїşaraбишара بيشاراfakir, çaresiz, sefıl хөөргий, хөөрхийлэлгэй амьтан 3
558bahar1بھارbahar, ilkbahar, ilkyazبهار، ايلك بهار، ايلك ياز Frühlingprintempsspringвесна 春天chūntiānköktemкөктем كوكتەمжазязilkbahar хавар 3باھار
559balke1بلكەbelkiبلكه vielleicht, sogarpeut-être, mêmeperhaps, evenвозможно, даже bälkїбәлки بالكيbelki, bile
560karınçka2karınca, nemlقارينجه، قارنجه، قرنجه، نمل kleine Ameise; dunkelblaufourmi; bleu foncéant; dark blueмуравей; темно-синий qwmırsqa, qara kökқұмырсқа; қара көк قۇمىرسقا؛ قارا كوكkarınca
561qanun1قانوبkanun, kava'id, usul, nizamقانون، قائده، اصول، نظام Recht, Gesetzloilawзакон 法律fǎlǜzañзаң زاڭмыйзам, законканун, законkanun, yasa хууль, цааз, ёс 3قانۇنқанунqanun
562bizgek8بيزكاكateş, ot, narآتش، اوت، نار Fieberfièvrefeverлихорадка 发烧fāshāobezgek, qaltırauбезгек, қалтырау بەزگەك، قالتىراۋateş чичрэг 3
563balga8بالغاuzun saplı topuzاوزون صاپلي طوپوز Keule mit einem langen Stielemassue avec une longue poignéemace with a long handleдубина, булава с длинной ручкой soyılсойыл سويىلuzun saplı topuz шийдэм, бороохой 3
564ayal1ايالıyal, karı, zevceعيال، قاري، زوجه Frau, Ehefrauépouse, femmewifeжена 妻子qīziäyelәйел ايەلаял, катын, зайыпхатыныeş, karı эхнэр, авгай, гэргий 3ئايالى
565aynalmaq8اينالماقgeri dönmekگري دونمك sich umkehren, umwenden, verändernse tourner, se retourner, se changerturn around (inf), rotate (inf)поворачиваться aynaluайналу اينالۋgeriye dönmek, dönmek эргэх, эргүүлэх, эргэлт
566ayiq1ايقayı, ayu, dübbآيي، آيو، دب Bäroursbearмедведь 熊xióngayuаю ايۋаюуаюayı ئېيىق
567dawlat1دولتdevlet, hükûmetدولت، حكومت Reichtum, Staatrichesse; fortunewealth; fortuneбогатство, государство däuletдәулет داۋلەتservet, varlık
568igä1ايگەsahib, malik, hamiصاحب، مالك، حامي Meister, Besitzermaître, propriétairemaster, ownerхозяин, владелец 老板lǎobǎnїeие يەana, asıl, sahip
569bab1بابбаб *babباب Kapitelchapitrechapterглава (книги и пр.) tarauтарау تاراۋбөлүмбүлекbölüm, kısım бүлэг 3باب
570oq1اوقоқ *ok, tir, sehmاوق، تير، سهم flèche, ballearrow, bullet, axleстрела, пуля oqоқ وقжебе, окукok, mermi, kurşun
571usta1اوستاüstad, usta, öğredici, muallim, mahirاستاد، اوستا، اوسته، استا، اوگرەديجي، معلم، ماهر Meistermaîtremasterмастер şeber, wstaшебер, ұста شەبەر، ۇستاusta
572badan1بدنbeden, göğde, gövde, cismبدن، گوگده، جسم Körpercorpsbodyтело deneдене دەنەденетән, гәүдәvücut, gövde
573polat1پلاتполат *çelik, poladچلیك، پولاد Stahlaciersteelсталь bolat, qwrışболат, құрыш بولات، قۇرىشболоткорычçelik
574piçaq1پچاقbıçakبچاق، بیچاق Messercouteauknifeнож pışaqпышақ پىشاقбычакпычакbıçak پىچاق
575parda1پردەperdeپرده Vorhangrideaucurtainзанавес perdeперде پەردەпардапәрдәperde хөшиг 3
576iniqmaq8اينيقماقita'at, inkıyad, boyun eğmekاطاعت، انقياد، بوين اگمك gehorchen, unterthänig seinobéir, être obéissantobey, be obedient (inf, inf) подчиняться, быть послушным bağınu, boyswnuбағыну, бойсұну باعىنۋ، بويسۇنۋuymak
577oğri1اوغرىoğrı, uğru, harami, hırsız, haydudاوغري، حرامی، خرسز، خيدود Diebvoleurthiefвор wrıұры ۇرىуурукаракhırsız хулгайч 3
578ahangirlik1اھنگرليکdemircilik, demürcülük, timurcilik, âhenger, دمیرجیلك، دمورجيلك، تيمورجيلك، آهنگرلك Schmiedehandwerkartisanat de forgeronblacksmithingкузнечное ремесло temirşilik qolöneriтеміршілік қолөнері تەمىرشىلىك قولونەرىdemircilik
579palas8پالاسпалас *pırtı, palas, pelasپرتی، پلاس ein kleiner Teppichpetit tapissmall carpetмаленький ковер, коврик palas, kişkentay palas, qır kilemпалас, кішкентай палас, қыр кілем پالاس، كىشكەنتاي پالاس، قىر كىلەمkilim, küçük halı бяцхан хивс 3
580izgar8ايزغاررطوبت، ياشلق، نمليلك، اصلاقلق Feuchtigkeithumiditéhumidityвлажность ılğaldıqылғалдық ىلعالدىقnem, rutubet чийг, нойтон 3
581awwalqi1اولقى 1öñce, evvelاوڭجه، اوّل vorher, zuerstavant, d,abordfirst, original, previous 1. before, earlierраньше, сперва, прежде äuelde, bwrınәуелде, бұрын اۋەلدە، بۇرىنбашта, элек, әүвәлilk, orijinal авалқи
582ösmek8اوسماكbüyümek, yaşlanmak, kocamak, uzanmakبيومك، ياشلانمق، قوجامق، اوزانمق wachsen, aufschiessen, gross werdencroître, pousser, grandirgrow (inf)расти, увеличиваться, возрастать ösuөсу büyümek ئۆسمەكөсмәкösmek
583idiş8ايديشvazo, kabوازو، قاب Gefäss, Geräthvasevaseваза vaza, sauıtваза, сауыт ۆازا، ساۋىتвазавазаvazo ваар, бумба, багвар 3
584aytinmaq8ايتينماقşarkı veya türki söylemekشرقي ويا تركي سويلە​مك singen, jauchzenchantersing (inf) петь än aytu, ölen aytuән айту, өлен айту şarkı söylemek, ötmek
585aytişmaq8ايتيشماقtartışmak, atışmakطارتشمق، آتيشمق zanken, sich in einen Wortwechsel einlassenquereller, disputerquarrel, argue (inf, inf) ссориться, спорить wrsısu, aytısuұрсысу, айтысу ۇرسىسۋ، ايتىسۋурушууталашыргаtartışmak
586etişlemek8ايتيشلاماكbirlikde çalışmakبرلكده چاليشمق/چالشمق zusammen arbeiten, einander helfentravailler ensemble, s aider l un a l autrework together, help each other (inf) работать вместе, помогать друг другу birge jwmıs isteu, kömektesuбірге жұмыс істеу, көмектесу بىرگە جۇمىس ىستەۋ، كومەكتەسۋbirlikte çalışmak, yardımlaşmak, dayanışmak
587içkülük8ايچكولوكiçki, 'işret, müskiratايچكی، عشرت، مسكرات das Getränkboissondrink (n) , beverageнапиток 饮料yǐnliàoişimdikішімдік ىشىمدىكэчемлекiçki, içecek
588kuşa1كوشەkûşe, köşe, bucak, zaviye, günyeكوشه، بوجاق، زاويه، گونيه Eckeangleangleугол bwrışбұрыш بۇرىشбурчборычaçı
589is8ايسkoku, buy, isقوقو، بوي، ايس Geruchodeurodor, smellзапах їisиіс يىسисkoku үнэр, үнэр танар, хиншүү 3
590içki8ايچكىkeçiكچی Ziegechèvregoatкоза 山羊shānyángeşkiешкі ەشكىэчкиkeçi ямаа 3
591itmek, etmek8ايتماكétmek, yapmakايتمك، ياپمق machenfairedo (inf) делать 做zuòetuету ەتۋкылууyapmak хийх, үйлдэх 3
592itek8ايتاكetek, damenاتك، دامن Schoss eines Kleides, der Rand, Saum, die Kantebasque d une robe, ourlet, bord, lisière, bordure hemподол, пола etekетек ەتەكetek
593ayas8ayazآياز Kälte, Frostfroid, geléecold, frostмороз ayazаяз ايازүшүкаязayaz ئۈششۈك
594oylenmek8اويلانماكevlenmek, izdivac étmekاولنمك، ازدواج ايتمك heirathense marrierget married (inf) жениться 结婚jié//hūnüylenuүйлену ۇيلەنۋүйлөнүүөйләнүevlenmek гэрлэх, эхнэр авах, гэргийтэй болох, авгай авах 3
595oygatmaq8اويغاتماقuyandırmakاويانديرمق، اوياندرمق erwecken, aufweckenéveiller, réveillerwake up (inf) пробудить, разбудить oyatu, oyatıp jiberuояту, оятып жіберу وياتۋ، وياتىپ زىبەرۋuyandırmak
596ojatliq8اوياتليقayb, ar, utanacak şeyعيب، عار، اوتانەجق شئ schamhafthonteuxshamefulстыдный wyattıұятты ۇياتتىutanç verici, ayıp
597uja8اوياyiva, yuvaيوا Nestnidnestгнездо wyaұя ۇياояyuva үүр 3ئۇۋاуваuwa
598aulaq8اولاقuzak, ırakاوزاق، ايراق weit, entferntloinfar awayдалеко, далекий aulaqаулақ اۋلاقuzak
599uncu2inci, incüاينجی، اینجو، انجو Perleperlepearlжемчуг meruert, injuмеруерт, інжу مەرۋەرت، ىنجۋэнҗеinci сувд 3مەرۋايىت
600oqumaq8اوقوماقokumak, añlamakاوقومق، آڭلامق verstehen, begreifen, lesencomprendre, concevoir, lireunderstand, readпонимать, читать tüsinu, oquтүсіну, оқу anlamak, okumak
601erkin2hür, azadحر، آزاد ledigcélibatairesingleхолостой, незамужем bos, üylenbegenбос, үйленбеген بوس، ۇيلەنبەگەنyalnız, tek
602erkudak2ikiz, ékiz, cüft, çüft, çift, çifteايكیز، اكز، جفت، چفت، چفته Zwilling, Paarjumeaux, coupletwins, coupleдвойня, пара egiz, jwpегіз, жұп ەگىز، جۇپikiz; çift ихэр хүүхэд, ихэр 3
603engak2çeneچكه، چڭه، چنه Kinnmentonchinподбородок їekиек يەكээкиңәкçene ئېڭەك
604enicak2hancer, hançer, bıçak, kamaخنجر، خنچر، بيچاق، قما Messer, Dolchdague, poignarddaggerкинжал qanjarқанжар قانجارканжарhançer чинжал хутга 3خەنجەر
605lakab ismi2لقب اسمى 7лақаб исміlakabلقب Beinamesurnom, pseudonymebyname, pseudonymпрозвище, псевдоним laqap atıлақап аты لاقاپ اتىлакап аткушаматtakma ad لەقەم
606initmek2keskinleşdirmek, bilemekكسكینلشدرمك، بیله‌مك schärfen, beschleunigenaffiler, accélérersharpen, accelerate (inf, inf) заострять, ускорять üşkirleu, jedeldetuүшкірлеу, жеделдету ۇشكىرلەۋ، جەدەلدەتۋkeskinleştirmek; hızlandırmak хурцлах, үзүүрлэх 3
607inkmak2ülfet étmek, dostu ve arkadaşı olmakالفت ايتمك، دوستي و آرقداشي اولمق Freundschaft schliessendevenir amismake friendsподружиться dostasuдостасу دوستاسۋarkadaşlık kurmak دوست تۇتماقдост тутмақdost tutmaq
608inmak2siñirlenmek, öfkelenmek, hiddetlenmekسیڭیرلنمك، اوفكه‌لنمك، حدتلنمك zornig sein, zürnense mettre en colèreget angryзлиться aşulanu, öşigu, ızalanuашулану, өшігу, ызалану اشۋلانۋ، وشىگۋ، ىزالانۋачууачулануsinirlenmek, öfkelenmek хор нь хүрэх, шар нь бунлах, уурлах 3
609inukse2soñsuz, namütenahi, niahyetsiz, had ve payanı olmayanصوڭسز، نامتناهی، نهايتسز، حد و پاياني اولميان grenzenlos, unendlichillimité, interminableendless, infiniteбезграничный, бесконечный şeksiz, şetsizшексіз, шетсіз شەكسىز، شەتسىزsonsuz
610inukti2ˁaca'ib, ˁacib, ğarib, tuhaf, şaşacakعجائب، عجيب، غريب، تحف، شاشەجق sonderbar, seltsam, beispiellosétrange, sans précédentstrange, unique, unmatchedстранный, уникальный, бесподобный oğaş, ğajap, biregey, teñdessizоғаш, ғажап, бірегей, теңдессіз وعاش، عاجاپ، بىرەگەي، تەڭدەسسىزbenzersiz, eşsiz, tuhaf
611irim2beşaret, ümid, ḫayr, éyi ḫaber, oğur, uğurبشارت، اميد، خير، ايي خبر، اوغر gute Nachricht, Hoffnung, Glückbonne nouvelle, espoir, chancegood news, hope, luckхорошие новости, надежда, удача jaqsı jañalıqtar, ümit, sättilikжақсы жаңалықтар, үміт, сәттілік جاقسى جاڭالىقتار، ۇمىت، ساتتىلىكжакшы жаңылык, үмүт, ийгиликяхшы хәбәр, өмет, уңышiyi haber, umut, şans, müjde
612ipitmek2su dokundurmak, hafifçe ıslatmak, nemlendirmek, nemletmekصو طوقوندرمق، خفيفجه ايصلاتمق، نملندرمك، نملتمك befeuchtenhumidifier, hydratermoisturizeувлажнять dımqıldandıru, ılğaldauдымқылдандыру, ылғалдау دىمقىلداندىرۋ، ىلعالداۋnemlendirmek, ıslatmak
613irik2cesim, büyük, kocaman, gövdeli, iri, ˁazim, kebirجسيم، بيوك، قوجامان، گوكدەلي، ايري، عظيم، كبير grob, grossrough, largeгрубый, крупный iriірі ىرىkaba, büyük
614ircaytmak2gülerken dişlerini göstermek, sırıtmakگولركن ديشلريني گوسترمك، صيريتمق، صريتمق، صرتمق grinsend lächelnsmile with a grinулыбаться с усмешкой ırjїyuыржию ىرجييۋsırıtmak
615iren2alet; dudak, leb Gerath; Lippeoutil, lèvretool; lipинструмент; губа qwral; erinқұрал; ерін قۇرال، ەرىنкурал, эринкорал, иреннәрdudak уруул 3قورال
616arbağ *ارباغ 5 fable, conte, enchantement 5fable, fairy tale, spellбасня, сказка, заклинание mısal, ertek, arbauмысал, ертек, арбау مىسال، ەرتەك، ارباۋmasal, efsane, kıssa, fabl
617arjin *ارجين 5 territoriale Gliederungdivision territoriale 5territorial divisionтерриториальное деление aumaqtıq bölisuаумақтық бөлісу اۋماقتىق بولىسۋbölgesel ayrım, idari bölge
618azok tiş 8ازو 5، ازوق تيش، ازو تيش 8 Bachenzahn 8dents molaires 5permanent teethкоренные зубы azu tisазу тіс ازۋ تىسkalıcı diş араа 3
619azuq6ازوق 5азиқ, йемәг 7 Nahrung, Proviantvivres, provisions 5food, provisionsеда, провизия azıqазық ازىقazık, erzak хоол, идээ 3ئوزۇقلۇقозуқлуқozuqluq
620asramiş *5 اسراميش Verwaltung, Überwachungadministration, surveillance 5administration, monitoringуправление, наблюдение basqaru, baqılauбасқару, бақылау باسقارۋ، باقىلاۋбашкаруу, көзөмөлдөөидарә итү, тикшерергәyönetim
621irkmek2birikmek, yığılmak, toplanmak Sich versammelnse rassemblerget togetherсобираться вместе jїnaluжиналу جينالۋbirlikte olmak
622isen2исен *sağ, salim, sahih, afiyet, sağlam gesund, ganz, wahrhaftsain et saufhealthy, well and goodздоровый, целый sauсау ساۋsağlıklı, sıhhatli, sağlam
623irmacuk2küçük ırmak Flüsschenpetite rivièresmall riverречка, речушка kişkentay özenкішкентай өзен كىشكەنتاي وزەنкичинекей дарыяинешdere كىچىك دەريا
624irtaki2kadimi söz, efsane, hikyaye, kısa, destan Märchen, Erzählung, Fabelcontefairy taleсказка ertegiертегі ەرتەگىmasalı
625isiğ2sıcak, hararetlu warmchaudwarmтеплый jılıжылы جىلىılık, sıcak
626ağriq1اغريكن 5, اغريق 1 douleur, affliction 5pain, anguishболь, недуг auıruауыру اۋىرۋacı, ızdırap, ağrı өвдөлт
627ağu2اغو 5zehir, sem Giftpoison 5poisonяд, отрава uу, заһар ۋ، زاھارууагуzehir хор
628iski2köhne, fersude, atik, kadim alt, abgenutztvieux, uséold, wornстарый, поношенный eskiескі ەسكىэскиискеeski, yıpranmış хуучин
629izmek2ezmek, yaslatmak, sahk etmek, salaye eylemek zerreibenécraser, broyercrush, crumbleдавить, измельчать ezu, wntaqtauезу, ұнтақтау ەزۋ، ۇنتاقتاۋezmek, ufalamak шахах 3
630Hitay1ختاى 7، خطاى 1Хытай ChinaChineChinaКитай 中国ZhōngguóQıtayҚытай قىتايКытайКитайÇin Хятадجۇڭگو
631zat *ذات 7зат 7 Dingchosematter, thingвещь zatзат زاتşey юм, юм хум, эд, хогшил 3
632içmäk *ايچماك 7ичмәк 7içmek trinkenboiredrinkпить işuішу ىشۋичүүэчегезiçmek уух
633yemek *يماك 7йемәк essenmangereat (inf) есть (пищу) jeu, tamaq işuжеу, тамақ ішу جەۋ، تاماق ىشۋyemek идэх
634ma,na1 معنا 7، معنى1мағына 7 sens, significationmeaningсмысл, значение mağınaмағына ماعىناмаанимагьнәanlam утга
635jannat, uçmak1, 2جنت 7жәннәт 7cennet Paradiesparadisheaven, paradiseрай 天堂tiāntángjännatжәннат جانناتcennet
636yaktu2nur, aydınlık, yahtı Licht, Glanzlight, shineсвет, сияние jarıqжарық جارىقяктыışık, parlaklık
637yalçı2düzlenmiş, temizlenmiş, yoluna konulmuş gereinigt, geordnetnettoye, organisecleaned, organizedочищенный, упорядоченный tazalanğan, rettelgenтазаланған, реттелген تازالانعان، رەتتەلگەنdüzenli
638yalğan2yalan, duruğ Lüge, falschmensonge, fauxlie, wrongложь, неверно jalğan, namaqwlжалған, намақұл جالعان، ناماقۇلжалганялганyalan, yanlış
639yazuk2گنا 7гүнә 7günah, kabahat, suç Sünde, Fehlerfautefault, guiltвина kinäкінә كىناsuç, hata буруу, ял, гэм, осол, алдал 3گۇناھгунаһgunah
640ölken2مقتول 7мәқтул 7ölü, ölmüş todttué, mortifiékilled, deadубитый, умерщвленный ölgen, öltirilgenөлген, өлтірілген ولگەن، ولتىرىلگەنөлтүрүлдүmaktul, ölü
641bağ2باغ 7бағ 7 Gartenjardingardenсад baq, bau-baqşaбақ, бау-бақша باق، باۋ-باقشاбакчабакчаbahçe باغ
642tasaduf *تصادف 7тасадуф 7 zufällige Begegnungrencontre au hasardchance meetingслучайная встреча kezdeysoq kezdesuкездейсоқ кездесу كەزدەيسوق كەزدەسۋşans toplantısı
643yinkil2yöngil, hafif leichtlégerlight (adj), not heavyлегкий jeñilжеңіл زەڭىلhafif хөнгөн 3
644yitim2öksüz çocuk Verwaistes Kindorphelinorphanсирота jetimжетім زەتىمжетимятимyetim, öksüz, kimsesiz
645faqir1فقيرfaqir? armpauvrepoorбедный 穷qióngkedeyкедей كەدەيкедейярлыyoksul ядуу хоосон, дулимаг, дутмаг, хөөргий 3
646taklif1تكليف Einladunginvitationinvitationприглашение 邀请yāoqǐngşaqıru, şaqırısшақыру, шақырыс شاقىرۋ، شاقىرىسчакыруучакыруdavetiye, çağrı
647munasib1مناسب angemessenappropriéappropriateподходящий jaramdıжарамды جارامدىжарактуукулай, уңайлы, дөресuygun, yerinde
648misl1مشل Sprichwortproverbeproverbпословица maqalмақал ماقالмакалмәкальatasözü ماقال تەمسىل
649kindik1كنديك Nabel, Bauchnabelnombrilnavelпупок kindikкіндік كىندىكкиндиккендекgöbek, merkez, orta yer كىندىك
650uç, üç8انتقم 7، اوچ 8интиқам 7 Rache, Grollvengeance, rancunerevengeместь kekкек كەكintikam
651çöl1چول Wüstedésertdesertпустыня şölшөл чөлчүлçöl
652çoñ dada 1چونك دادا Grossvatergrand-pèregrandfatherдедушка ataата اتاчоң атабабайbüyükbaba өвөг эцэг 3بوۋا
653çunke1چونكەчүнке 7 weilparce quebecauseпотому что öytkeniөйткені ويتكەنىсебебичөнкиçünkü, zira چۈنكىчүнкиchünki
654haram1حرام unlawful, uncleanзапретный, грязный haram, aramхарам, арам حارام، ارامyasadışı
655hatun1جاتون Fraufemmewife, womanжена, женщина qatınқатын قاتىنкатынeş, karı, kadın эмэгтэй, бүсгүй, эхнэр 3
656hatir1خاطرхатир * Erinnerung, Vorstellungmémoire, penséememory; thought, mindпамять, мысль estelik, oy, esестелік, ой, ес ەستەلىك، وي، ەسэс, ойхәтер, уйhafıza, düşünce, akıl ئەستە ساقلاش ، ئويلىنىش
657badkan2büyük kaşık; milaka Löffelcuillèrespoonложка qasıqқасы قاسىقкашыккашыкkaşık халбага 3چۆمۈچчөмүчchömüch
658badrın2hiyar, badrink Gurkeconcombrecucumberогурец qїyar, bädirenқияр, бәдірен قييار، بادىرەنбадыраңкыярsalatalık, hıyar
659basqiç 8, baskıc2, 8باسقيچбасқыч *merdüven, masad, süllem paye Leiter, Treppe; Schwelle, Treppe, Leiterseuil, escalier, échelle ladder, stairsлестница basqış, tepkişekбасқыш, тепкішек باسقىش، تەپكىشەكтепкичбаскычmerdiven шат 3باسقۇچбасқучbasquch
660çıpkan2çiban Scorpionscorpionscorpionскорпион sarışayanсарышаян سارىشايانчаянчаянakrep
661çumri2yalancı Lügnertrompeurliarлжец ötirikşi, aldamşıөтірікші, алдамшы وتىرىكشى، الدامشىалдоочуалдаучыvahşi худалч 3
662cecek2küçük ağac, çalı, çirpi, gül kleiner Baum, Strauch, rosesmall tree, bush, roseмаленькое деревце, куст, роза kişkentay ağaş, bwta, rauşanкішкентай ағаш, бұта, раушан çalı, gül, maki
663din1دين Religionreligionreligionрелигия dinдін دىنдиндинdin دىن
664zaman1زمان Zeittempstimeвремя, период zamanзаман زامانубакытвакытzaman, vakit ۋاقىت
665sariğ1ساريغсары gelbjauneyellowжелтый sarıсары سارىсарысарыsarı шар, бөөрөнхий 3
666saray1سراى Gasthaushôtelserai, innгостиница qonaq üy, meymanhanaқонақ үй, мейманхана قوناق ۇي، مەيمانحاناмейманканакунакханәhan, otel, konak зочид буудал 3مېھمانخانا
667şimal1شمال NordenNordnorthсевер soltüstikсолтүстік سولتۇستىكтүндүктөньякkuzey شىمالшималşimal
668arz1عرضарз* Beschwerde, Erklärungplainte, déclarationpetition, complaintжалоба, заявление arızарыз ارىزdilekçe, şikayet
669ğarb1غرب WestenOuestwestзапад batısбатыс باتىسбатышкөнбатышbatı өрнө, баруун 3
670talaq1طلاق Scheidungdivorcedivorce (n) развод ajırasu, neke bwzuажырасу, неке бұзу اجىراسۋ، نەكە بۇزۋажырашууаерылышуboşanma, ayrılık ئاجرىشىش
671qança? 1قانچە? wie viel? combien? how much? сколько? qanşa? қанша? قانشا? канча? күпме, ничә? ne kadar? قانچىلىك
672qan1قان Blutsangbloodкровь qanқан قانканканkan цус 3قېنى
673qaysi1قايسى؟ which? какой, который? qaysı? қайсы? قايسى؟ hangi ямар 3
674qaçan1قچانne vakit, ne zeman? 2 wann? 2quand? when? когда? qaşan? қашан? قاشان؟ качан? кайчан? ne zaman? хэзээ, хэдийд?
675qara1قراsiyah 11سياھ 11 schwarzenoirblackчерный qaraқара قاراкаракараsiyah, kara قارا
676qarar1قرار Entscheidungdécisiondecisionрешение şeşim, qarar, qaulıшешім, қарар, қаулы شەشىم، قارار، قاۋلىчечимкарарkarar
677qabul1قبول Zustimmung, Akzeptanzconsentement, acceptationacceptance, consentсогласие, принятие qabıldauқабылдау قابىلداۋмакулдук, кабыл алууризалык, кабул итүkabul, rıza, onay ماقۇل ، قوبۇل قىلىش
678qaydağ1قايداغ welchequel, lequelwhat kind (of thing) какой qanday, qaysıқандай, қайсы قانداي، قايسىкандай, кайсынинди, кайсыne tür ямар 3
679qetiq1قتق Kefirkéfiryogurtкислое молоко, катык, кефир qatıqқатық قاتىقкефиркефирyoğurt
680Quran1قران Korancoranthe QuranКоран QwranҚұран قۇرانкуранкуранKuran кураан 3قۇرئان
681qarañğu1قرانكغو dunkelsombredarkтемный, темно qarañğıқараңғы قاراڭعىкараңгыкараңгыkoyu, karanlık قاراڭغۇ
682qarawul1قراول Wachegardeguard post; scout troopстража, караул qarauılқарауыл قاراۋىلbekçi karakolu, izci birliği харуул 3
683qarz1قرضқарз * Schulddettedebtдолг, задолженность, обязанность qarızқарыз قارىزкарызбурычborç үүрэг, уялга 3قەرزқәрзqärz
684qisqa1قسقەқысқа *qissa 8قسە 8 kurzcourtshortкороткий qısqaқысқа قىسقاкыскакыскаkısa богино, охор 3قىسقاқысқаqısqa
685qand, kand1, 2قندқанд *şeker, nebat, şehd Zucker, Honigseimsucresugarсахар qantқант قانتшекершикәрşeker شېكەرшекәрşekär
686qoşun1قوشون Armeearméearmyармия, войско äskerәскер اسكەرordu ئارمىيە
687qulaq1, 8قولاق Ohroreilleearухо qwlaqқұлақ قۇلاقkulak
688qum1قوم Sandsablesandпесок qwmқұм قۇمкумкомkum قۇم
689küz1كوز Herbstautomneautumnосень küzкүз sonbahar, güz
690saltanat7سلطنتсалтанат 7 Feier, Feierlichkeitcélébration, solennitésolemnity, celebrationторжественность, торжество saltanatсалтанат سالتاناتciddiyet, kutlama
691qiliç1قلچқылыч 7 Schwertépéeswordмеч, нож semserсемсер سەمسەرкылычкылычkılıç قىلىچ
692tawqif1توقيف Verhaftungarrestation, détentionarrest, detentionарест, задержание qamau, twtqınğa aluқамау, тұтқынға алу قاماۋ، تۇتقىنعا الۋtutuklama, gözaltı
693şarab1شرابшараб * Weinvinwineвино şarapшарап شاراپшарапшәрабşarap дарс, сархад 3شارابшарабşarab
694çilim2nargile, kalyan persische Wasserpfeifebong, hookahкальян qorqorқорқор قورقورbong, nargile
695kapan2hınzır, domuz, çuçka Schwein, Ferkelcochonpigсвинья, поросенок doñız, şoşqaдоңыз, шошқа دوڭىز، شوشقاчочкодуңгызdomuz چوشقا
696balgamak2kazmak graben, ausgrabencreuserdig, dig outкопать, откапывать qazu, qazıp şığaruқазу, қазып шығару قازۋ، قازىپ شىعارۋkazıp çıkarmak, keşfetmek малтак, эрэх ухах 3
697kalay? 2nasıl, ne tarz? wie? Wafürein? comment? how? как? qalay? қалай? قالاي؟ nasıl? яагаад 3
698otrak2oturacak yer Sitzplatzsiège, place assiseseatсиденье, сидячее место otırğış, otıratın orınотырғыш, отыратын орын وتىرعىش، وتىراتىن ورىنoturak, koltuk
699ova (hova) 2evet, beli ja, gewissouiyesда їäиә ٴياообаәйеevet за, тиймээ, тэглээ, зөв 3
700öblek2hasta, bimar Krankmaladieillnessболезнь auru, sırqatауру, сырқат اۋرۋ، سىرقاتооруавыруhastalık өвчин, эмгэг 3
701ökelge2hediye, ırmağan Geschenkcadeaugift, presentподарок sıylıqсыйлық سىيلىقhediye, armağan
702öksek2yüksek hochhauthighвысоко, высокий joğarı, wzınжоғары, ұзын جوعارى، ۇزىنбийикбиекyüksek, üst өндөр 3
703qovanmaq8قووانماق sich freuen, lustig werdense réjouirrejoiceрадоваться quanuқуану قۋانۋsevinmek, neşelenmek, keyiflenmek
704luğat1لغت SpracheLanguelanguageязык tilтіл تىلтилтелdil تىل
705lafaz1لفظ Wortmotwordслово sözсөз سوزсөзсүзsöz, kelime سۆزсөзsöz
706farişta1فرشتە Engelangeangelангел perişteперіште پەرىشتەпериштефәрештәmelek сахнулсан төнгөр, хонгор 3پەرىشتە
707janub1جنوب SüdSudsouthюг oñtüstikоңтүстік وڭتۇستىكgüney
708saç1ساچ Haarcheveuxhairволосы şaşшаш شاشчаччәчsaç үс хялгас 3چاچ
709saat1ساعت Stundeheurehourчас sağatсағат ساعاتсаатсәгатьsaat سائەت
710saqal1سقال Bartbarbebeardборода saqalсақал ساقالsakal сахал, эрүүний сахал 3ساقال
711şajara1شجرە Stammbaum, Genealogiepedigree, généalogietree, pedigree, genealogyродословная, генеалогия şejireшежіре شەجىرەsoyağacı, köken гэрийн, үеийн бичиг 3
712şirin1شيرين süsssucré, douxsweetсладкий tättiтәтті таттуутатлыtatlı, sevimli
713tayifa1طايفە Volk, Stammgens, tribupeople, tribeнарод, племя taypaтайпа تايپاhalk, kabile, aşiret
714alim1عالم Wissenschaftlersavantscholarученый ğalımғалым عالىمгалимbilim adamı, akademisyen, bilgin ئالىم
715ilm1علم knowledge, scienceзнание, наука ğılımғылым عىلىمbilgi, bilim
716imarat1عمارتимарат * Gebäudebâtimentbuilding, edificeздание ğїmaratғимарат عيماراتимаратбинаbina, yapı байшин, барилга 3بىناбинаbina
717farq1فرق Unterschieddifférencedistinction, differenceразница, отличие ayırmaşılıqайырмашылық ايىرماشىلىقайырмааермаayrım, fark پەرقى
718fikir1فكر Meinung, Ideeopinion, idéeopinion, thought, ideaмнение, идея pikirпікір پىكىرпикирфикерfıkır, düşünce, kanı پىكىر
719qar1قارқар * Schneeneigesnowснег qarқар قارкаркарkar قارқарqar
720taş1تاشташ 7 Steinpierrestoneкамень tasтас تاسташташtaş чулуу 3
721yumulaq1 يومولاق rundrondroundкруглый domalaq, döñgelekдомалақ, дөңгелек دومالاق، دوڭگەلەكyuvarlak, daire дугариг, дүгрэг, дугуй 3
722hat1خط Brief, Nachrichtlettreletter, missiveписьмо, послание hatхат حاتкатхатmektup, özdeyiş خەت
723fuqara1فقرا common peopleпростой люд bwqaraбұқара بۇقاراsıradan insanlar
724uçun1اوچون for, because of, on behalf ofдля, из-за üşinүшін için, yüzünden, adına тул, тулд, төлөө 3
725issiq1ايسيق heißchaudhotгорячий ıstıqыстық ىستىقысыкsıcak халуун 3
726emäs1ايماس nichtne pasnotне emesемес ەمەسdeğil
727çay1چاى Teethéteaчай 茶cháşayшай شايчайчәйçay چاي
728muz1موز Eisglaceiceлед mwzмұз مۇزмузбозbuz мөс 3مۇز
729yeñi1ينكى neunouveaunewновый jañaжаңа جاڭاжаңыяңаyeni
730inäk1اناكـ Kuhvachecowкорова sїırсиыр سيىرсыерinek үнээ 3كالا
731mewä1ميوھ Obstfruitfruitфрукт jemisжеміс زەمىسжемишҗимешmeyve مېۋە
732yahşi1يخشى gutbiengoodхорошо, хороший jaqsıжақсы جاقسىяхшыiyi ياخشى
733kayrak, qayraq2, 8قايراق 8cizlam, bilek taşı Wetzsteinpierre à affûter 8whetstoneоселок, точильный камень qayraqқайрақ قايراقbileme taşı
734aksırmak2eksırmak niessenéternuersneezeчихать tüşkiruтүшкіру تۇشكىرۋтөчкерүhapşırmak
735apa (epe) 2büyük hemşire, abla altere Schwester, Frausœur ainéeolder sisterстаршая сестра apaапа اپاолы апаabla
736kurtun2kurd Wurmver de terrewormчервь qwrtқұрт قۇرتкортsolucan
737aldamaq8الداماق betrügen, hintergehentromper, fourberdeceive, betrayобманывать, "надувать" aldauалдау الداۋалдооалдауaldatmak
738ötkür8 scharf, geschliffen, eindringendtranchant, pénétrant, aigusharp, sharpenedострый ötkirөткір وتكىرkeskin ئۆتكۈر
739ötmek8اوتماك vorbei gehen, vorüber gehen, durchdringenpasser, pénétrer, percerpass through, penetrate (inf, inf) проходить куда-л., проникать ötuөту وتۋiçine geçmek, işlemek, nüfuz etmek
740quymaq8قويماقқұймақ * giessen, schüttenverser, fondrepourналивать, налить qwyuқұю قۇيۋкуюу, төгүүкуюdökmek
741çoñ1چونك largeбольшой büyük, geniş, iri том 3
742hajat1حاجت needнужда 需要xūyào gerek, ihtiyaç, gereksinim, lüzum
743dehqan1دھقان farmerфермер, крестьянин çiftçi, tarlacı
744zinhar1زينھار warning (n) предупреждение uyarı, ikaz
745sada1سادە simpleпростой basit, kolay, sade, yalın
746sayr1ساير travelпутешествие seyahat, gezi, yolculuk
747şahid1شاھد witnessсвидетель tanık, şahit
748şam1شام Abendeveningвечер akşam үдэш, орой 3
749tayyar1طيار readyготовый hazır бэлэн, бэлхэн, бэлэн зэлэн 3
750farzand1فرزند childребенок бала, сәби çocuk
751firqa1فرقە groupгруппа grup хэсэг, бүлэг 3
752qarzdar1قرضدار debtorдолжник qarızdarқарыздар قارىزدارborçlu өртөн, өртэй хүн 3
753qazan1قزان cookpotказан, котел qazanқазан قازانtencere
754kağaz1كاغذ paperбумага qağazқағаз قاعازkağıt цаас 3
755kemä1كمە boatлодка qayıqқайық قايىقbot, tekne завь, суман онгоц 3
756majara1ماجرا eventсобытие, случай etkinlik, olay
757mahluq1مخلوق living creatureживое существо yaşayan yaratık, canlı
758män1من I, meя menмен مەنben
759meniñ1منينك myмой, мое, моя meniñменің مەنىڭbenim
760nubuwat1نبوت prophecyпророчество payğambarlıq, köregendikпайғамбарлық, көрегендік kehanet
761niyat1نيت intention, purposeнамерение, цель niyet, amaç, kasıt, maksat
762Hindustan1ھندستان IndiaИндия ÜndistanҮндістан Hindistan Энэтхэг
763waris1وارش heirнаследник мұрагер varis, mirasçı
764wajh1وجە plan, methodплан, метод plan, metod, yöntem, usül
765wasat1وسط middleсередина orta
766wafat1وفات Todmort (n) deathсмерть 死亡sǐwángajal, qaza, ölimажал, қаза, өлім اجال، قازا، ٴولىمölüm
767wuquf1وقوف Bewusstseinsensibilisation, connaissanceawarenessосведомленность 意识yìshíhabardarlıqхабардарлық حاباردارلىقfarkındalık
768wakalat1وكالت power to representправо представлять (например чьи-л. интересы, кого-л. ) ökildik etu qwqığıөкілдік ету құқығы وكىلدىك ەتۋ قۇقىعى
769Yarkand1ياركند Yarkand (place name) Яркенд YarkandЯрканд ياركاندYarkent
770yarliq1يارليق command, proclamationуказ, приказание, воззвание jarlıqжарлық جارلىقkomuta, bildiri, ilan, duyuru
771qizganmaq8قيزغانماق ins Feuer gerathen, zürnense mettre en colère, se fâcherget angry (inf) злиться, гневаться 生气shēng//qìaşulanu, ızalanuашулану, ызалану اشۋلانۋ، ىزالانۋsinirlenmek, öfkelenmek, hiddetlenmek
772kezlik8كزليك kleines Taschenmesserpetit couteau de pochesmall pocket knifeмаленький карманный ножик kezdikкездік كەزدىكçakı
773keşte8كشتە Stickereibroderieembroideryвышивка 刺绣cìxiùkesteкесте كەستەnakış харгам хатгах, угалэ хээ хатгах 3
774guvah8كواھ Zeuge, Zeugnisstémoin, témoignagewitness (n) свидетель, свидетельство kuä, ayğaqкуә, айғақ كۋا، ايعاقtanık, şahit
775küyau8كوياو Schwiegersohn, Eidambeau-fils, gendreson-in-lawзять 女婿nǚxuküyeu balaкүйеу бала كۇيەۋ بالاdamat хүргэн, хүргэн хүү, хүргэн ах 3
776köynek8كويناك Hemdchemise, lingeshirt, linenрубашка, белье köylek, iş kїimкөйлек, іш киім كويلەك، ىش كيىمgömlek
777kelin8كيلين Brautfiancée, bien-aiméebride, belovedневеста, возлюбленная qalıñdıqқалыңдық قالىڭدىقgelin, sevgili
778laklak8لاكلاك Storchcigognestorkаист 鹳guàndegelek, läylekдегелек, ләйлек دەگەلەك، لايلەكleylek өрөвтас, хилэн шувуу, ханжилд 3
779maç8ماچ Kussbaiser (n) kiss (n) поцелуй (сущ) 亲吻qīnwěnöbis, süyisөбіс, сүйіс وبىس، سۇيىسöpücük, buse
780mañlay8مانكلاى Stirnefrontforeheadлоб 额émañdayмаңдай ماڭدايalın, şafak магнай, дух 3
781may8ماى Fett, Schmalzgrasfat, greaseжир, сало mayмай مايyağ, gres
782mu8مو Fragepartikelparticle de l interrogationquestion particleвопросительная частица 吗mama, meма, ме ما، مەmu
783moltani8مولتانى Indier (Wischnuanbeter) Indien (adorateur du Vichnou) Indian (Vishnu worshiper) индиец (почитатель Вишну)
784munda8موندا hier, an diesem Orteici, là, en ce lieu, en cet endroithere, in this placeздесь, в этом месте 这儿, 在这里zhèr, zài zhèlǐمۇندا، وسىندا، وسى جەردەмұнда, осында, осы жерде mwnda, osında, osı jerdeburada
785mindürmek8ميندورماك aufsitzen lassen, aufs Pferd helfenlaisser monter, aider à monter à chevallet sit on a horse, help to ride a horse (inf, inf) помочь сесть на лошадь
786meñzer8مينكزار ähnlich, gleichressemblant, analogue, égalesimilar, alike, analogicalпохожий, подобный, аналогичный sїyaqtı, wqsasсияқты, ұқсас سياقتى، ۇقساسbenzer, benzeyen, emsal
787nihari8نھارى Mittagsmahldiner (n) lunchобед 中饭zhōngfàntüski asтүскі ас تۇسكى اسöğle yemeği
788hargan8ھاركان müdefatigué, las, lassétired, wearyусталый 疲劳的píláo deşarşağanшаршаған شارشاعانyorgun, bitkin
789yarqanat8يارقنات Fledermauschauve-sourisbatлетучая мышь 蝙蝠biānfújarqanatжарқанат جارقانات сарьсан баавгай 3
790yatquzmaq8ياتقوزماق niederlegen, niederwerfenmettre à terre, jeter à terrelay down, throw down (inf, inf) ложить на землю, бросать на землю
791yatlanmaq8ياتلانماق entfremden, fremd machenaliéner, détourneralienate, turn away (inf, inf) отчуждать, отдалять
792yatlig8ياتليغ Kebsweib, feile Dirnefemme illégitime, femme libertineconcubine, whoreналожница, распутная женщина
793yaran8ياران Freund, Geselleami, compagnonfriend, compagnonдруг, подмастерье
794yasmuq8ياسموق Linselentillelensчечевица 扁豆biǎndòujasımıqжасымық جاسىمىق
795yaşunmaq8ياشونماق sich verbergense cacherhide (inf) прятаться jasırınu, tığıluжасырыну, тығылу جاسىرىنۋ، تىعىلۋ
796yagmaq8ياغماق regnenpleuvoirrain (inf) идти (о дожде) jauuжауу جاۋۋ орох?
797yalpaq, yalapaq8يالپاق، يالاپاق flach, ebenplat, plainflat, plane, smoothгладкий, плоский jalpaqжалпақ جالپاق
798yaltaq8يالتاق heuchlerischhypocrite, cafardhypocriticalлицемерный 伪君子wěijūnzǐekijüzdiекіжүзді ەكىجۇزدى гоёч, засдаг 3
799yalguzluq8يالغوزلوق Einsamkeit, Verlassenheitsolitude, abandonloneliness, abandonmentодиночество, заброшенность
800yalbarmaq8يالبارماق flehen, bittenprier, supplier, implorerask, begпросить, умолять 求qiú
801yangag8يانكاغ Nussnoixnutорех
802yangmaq8يانكماق brennen, lodern, aufflammenbrûler, flamber, flamboyerburn (inf) гореть, пылать
803yangilmaq8يانكيلماق sich täuschen, sich irren, einen Fehler begehense tromper, commettre une fautebe wrong, mistaken; make a mistakeошибаться, заблуждаться, совершать ошибку
804yauşan8ياوشان Ysop (Kraut) hysope (herbe) hyssop (herb) иссоп (трава) 牛膝草niúxīcǎosaysağızсайсағыз سايساعىز
805yüzau8يوزاو Hundertcentainehundredсотня jüzжүз جۇز
806yoldamaq8يولداماق Weg weisen, führenguider, menerlead, show the way (inf, inf) направлять, вести
807yitti8ييتى scharfäugigqui voit de loin, qui a la vue longuesharp-sightedзоркий körgişкөргіш كورگىش
808yikremek8ييكراماك verabscheuendétesterhate, detest (inf, inf) ненавидеть 恨hènjek köruжек көру
809yigitlik8ييكيتليك Jugendjeunesseyouthмолодость, юность 青年时期qīngnián shíqījastıq, jastıq şaqжастық, жастық шақ جاستىق، جاستىق شاق
810yirau8ييراو Sänger, Troubadourchanteur, troubadoursinger, troubadourпевец, трубадур, сказитель jırauжырау جىراۋ

About

Welcome to Chagatay dictionary. It is a website for Turkics in different countries, for people interested in Turkic languages, and for all those who realise how it is important to develop understanding between peoples on Earth. It is a kind of digitalization of knowledge on the Chaghatay language in order to make it available for as many people as possible. We believe that languages are a means of communication, not separation.

Some instructions about the Dictionary: the numbers in the table are numbers of books in the references, from where the words were taken. The column with numbers indicates sources for the Chaghatay words in Latin and also for some translations. If the source gives translations for example to German or French, than it is highly probable that translations in the dictionary are taken from there. For A-Z sorting tap the top of a column. For any questions don't hesitate to contact us.

Turkish language developer: Alperen Tayfun Lale

Ottoman Turkish language developer: Emre Polat

Kyrgyz language developer: Venera Rasul

Admin: Danara Yergaliyeva

We Translate


Asiada Beş Turk


Біз Қытай Түркістанының ауылдарының арасымен жүрдік. Ауылдарды аралап жүріп, олар бізге қауын-қарбыз беріп отырды...

Кейбір ауыл тұрғындары біздің түрік екенімізді білгенде бізге тамак пен жеміс әкелді. Міне, мен көп жылдар бойы армандаған Түркістан және міне, сол бақытты континенттің түріктері...



包尔汉回忆录, 新疆五十年


包尔汉回忆录, 新疆五十年...

.....................



Eurasian Crossroads


Eurasian Crossroads: a history of Xinjiang by James Millward...

Казахи пришли в северный Синьцзян после уничтожения цинами джунгар в середине 18 века. Они торговали с цинскими властями и частными торговцами, но оставались самостоятельными в цинский период, посещая ярмарки и создавая зимовки в Джунгарии, а затем возвращаясь за цинские наблюдательные посты весной.

References

1. Eric Schluessel. An introduction to Chaghatay: a graded textbook for reading Central Asian sourses.

2. Sejh Sulejman Efendi's Çagataj-Osmanisches Wörterbuch.

3. Ц. Дамдинсүрэн, А. Лувсандэндэв. Орос-Монгол толь.

4. Юдахин К.К. Орусча-Кыргызча сөздүк. Русско-Кыргызский словарь.

5. Pavet de Courteille, Dictionnaire Turk-Oriental.

6. Robert Barkley Shaw. A sketch of the Turki language as spoken in Eastern Turkistan

7. Халиди Қ. «Тауарих-и хамса-и шарқи» - Шығыстың бес тарихы: бірінші кітап.

8. Herrman Vambery, Çagataische Sprachstudien enthaltend grammatikalischen umriss, Chrestomathie und Wörterbuch der Çagataischen Sprache.

9. Mongolian-English dictionary. Mattai Haltod, John Gombojab Hangin, Serge Kassatkin, and Ferdinand D. Lessing.

10 چاغاتاي تىلىنىڭ ٴىزاھلىق لۇغىتى، م. باھاۋۇدۇن

11. Ferit Devellioğlu, Osmanlıca-Türkçe ansiklopedik lugat

Did not find The Word?

You can leave a request here:

Loading
Your message has been sent. Thank you!

Comments

You can leave a comment here:

. . .







Contact Us

Our Address

CHAGATAI DICTIONARY

Email Us

chagadict.info@gmail.com

CHAGATAI DICTIONARY