№ Çağatai r جغتای، ترکی Жағатой Lisan-ı Osmanı لسان عثمانى Deutsch Français English Русский 中文 Zhongwen Farsi Монгол хэл Qazaq tili Қазақ тілі قازاق تىلى Кыргыз тили Татар теле Turkçe ئۇيغۇر تىلى Уйгур Uighur Oʻzbekcha ўзбекча azərbaycanca Азәрбајҹан дили
933 933 829 796 220 805 806 918 904 915 915 362 362 25 298 787 794 757 632 419 784 355 198 173 0 0 0 0
1abaku, taraf2طرف 7тарафyan, taraf, cihet, kenarيان، طرف، جهت , كنار Seite, Theil, Richtung, Randcôté, directionside, directionкрай, сторона, направление 方向fāng xiàngтал, этгээд, чиглэх, зүглэхjaq, tarapжақ, тарап جاق، تاراپтарап, жак, багыт 4як, тарафyan, taraf يان، تەرەپян, тәрәпyan, terep
2açar2اچار 5ачарmiftah, kilid, anahtarمفتاح، كليد، اناختار، آناختار Schlüssel, Schlossclékeyключ 钥匙yàoshiکلیدтүлхүүрkiltкілт كىلتачкычачкычanahtar ئاچقۇچачқучachquch
3acı, bibi 2; çoñ ana, moma 12, 1چونك انا، موما 1чоң анаbüyük valide, nine, nene بيوك واليده، نينه، ننە Grossmuttergrand-mèregrandmotherбабушка 外婆, 奶奶 wàipó, nǎinaiэмээäjeәже اجەчоң эне, тай эне 4әбиanneanne, nine مۇماмумаmuma
4acığmak2ағримақağrımak, elem vérmek, sancımak, acımakآغريمق، الم ويرمك، صانجیمق، آجيمق schmerzen, betrübenêtre maladeтo be illболеть 生病shēng//bìngөвдөх, өвчлөхauruауру اۋرۋооруу, ноокастоо, сыркоолоо 4авыру, чирләү, сырхаулауhasta olmak ئاغرىماقағримақaghrimaq
5adaşmak2, 8اداشماقадашмақyolu gayb etmek, şaşırmakيولي غيب ايتمك، شاشيرمق، شاشيرمق den Weg verlieren, sich verirren, den rechten Weg verfehlenêtre perdu, s,égarerstray (inf)плутать, сбиваться с пути 岔chàтөөрөх 3adasuадасу اداسۋадашууадашып йөрүyolunu şaşırmak, sapmak, yanılmak ئاداشماقадашмақadashmaq
6aflic2fali, inmeفالج، اينمه Lähmungparalysieparalysis, palsyпаралич 麻痹mábìсаа өвчин 3sal, sal auruсал, сал ауру سال، سال اۋرۋпаралич, шал, шал оору, сенек 4felç(ci), inme  پارالىز ، پالەشпарализ, паләшparaliz, palesh
7ağاق 7ақ 7akعاق weissblancwhiteбелый 白báiسفیدцагаанaqақ اقакакbeyaz, ak ئاقақaq
8ağarmakاغارمق 5ағармақbeyaz ve sefid olmak, ağarmakبياض و سفيد اولمق؛ آغارمق weiss werdenblanchirbecome whiteбелеть 变白biànbáiцайрч харагдах; цайрах, цайхağaruағару اعارۋагаруу 4агару, аксыллануbeyazlamak, ağarmak ئاقارماقақармақaqarmaq
9ağırاغيرағырsakil, giran, semin, ağırثقيل ،گران، سمين، آغر schwer, kostbar, theuerlourd, pesant; précieux 5 cherheavy, expensiveтяжело, тяжелый, дорогой 重zhong4хүндauırауыр اۋىرооравырağır ئېغىرеғирeghir
10ajayib1عجايبғәжәбән ? 7acayip, acaip, fevkalade, harikulade, muhteşemعجايب، عجائب، فوق العاده، خارق العاده، محتشم wunderbarmerveilleuxwonderful, strangeчудесный 绝妙的juémiào deгайхамшигтайğajaptıғажапты عاجاپتىукмуштууискиткеч, гаҗәеп, могҗизалыоlağanüstü, harika, muhteşem ئا جايىپаҗайипajayip
11aksahاقساق 7ақсақ 7aksak, lenk, topal, aracآقصاق، آقساق، لنك، طوپال، اعراج lahm, hinkendboiteuxlameхромой 瘸腿的quétuǐ deдоголонaqsaqақсақ اقساقаксакаксакsakat, topal, aksak ئاقساق،توكۇرақсақ, токурaqsaq, tokur
12alaçıқатлkatil, öldürücü, can aliciقاتل، اولدريجی، اولديريجي، جان آليجي Mörder, Henkertueur, bourreaukiller, murdererубийца, палач 杀手shāshǒuалагч хүн, алагч, алсан хүн 3jan alğış, öltiruşiжан алғыш, өлтіруші جان العىش، ولتىرۋشىөлтүрүүчү, өлтүргүч 4үтерүчеkatil قاتىلқатилqatil
13alam1عالم, دنيا 7әлем, дүния 7alem, dünya 11عالم، دنيا 11 Weltmondeworldмир, вселенная 世界shìjièертөнц, орчлон, хорвоо 3älemәлем الەمдүйнө, ааламгаләм, дөньяdünya, alem ئالەمaләмalem
14alçık2جاسوس 7жәсус 7casus, hafiyeجاسوس، خَفِيَه Spionespionspyшпион 间谍jiàndiéтагнуулч, тагнуул 3şpїon، tıñşıшпион, тыңшы شپيون، تىڭشىшпион, тыңчышпион, шымчыcasus جاسۇسҗасусjasus
15alpالپ *алп *pehlivan, behadır, kahramanپهلوان،بهادر، قهرمان، Heldgéant, hérosgiant, heroвеликан, гигант, богатырь 英雄yīngxióngбаатар 3alıpалып الىپалпалып, алпамша, дәү кешеyiğit, alp, dev, kahraman, bahadır ئالپалпalp
16angsız2انكسيز 8аңсызakilsiz, müdrikesiz, bagteten 2, ansiz 8, ansızınعقلسز، مدركەسز، بغتة، آڭسز، آڭسزين unvernünftig, plötzlichdéraisonnable, tout à coupunreasonable, suddenlyнеразумный, внезапный 不讲道理的, 突然的bù jiǎng dàolǐ de, tūrán deaqılsızақылсыз اقىلسىزакмакакылсызmantıksız, aniden ئەقىلسىزәқилсизeqilsiz
17аrpa1ارپاарпааrpa/ cev 11جو، آرپه، آرپا Gersteorgebarleyячмень 大麦dàmàiарвай 3arpaарпа ارپاарпаарпааrpa ئارپاарпаarpa
18aşatmakашатмак *beslemek, yedirmekبسلمك، يديرمك ernähren, jemanden speisenfaire nourrirfeed (inf)кормить 给…食物 gěi… shíwùтэжээх, идээшлүүлэх 3jemdeu, tamaqtandıruжемдеу, тамақтандыру جەمدەۋ، تاماقتاندىرۋтамактанууbeslemek
19astاست 5астalt, zirin, pestآلت، زيرين، پست untenen dessous 5, basbottomниз 底部dǐbùдорд тал, доод этгээд, ёзоор, ёроол 3astıaсты استىтөмөнкүalt ئاستастast
20ayай 7şehr, mah, kamerشهر، ماه، مه، قمر Mond, Monatlunemoonлуна, месяц 月亮yuè liàngayай ايайайay ئايайay
21aytmakайтмақ*eytmek, ayitmak, söylemek, demek, añlatmakايتمك، آيتمق، سويلمك، ديمك، آڭلاتمق sprechen, sagenparler, diretalk, speakговорить, сказать 说话shuō huàхэлэх 3söyleu, aytuсөйлеу, айту سويلەۋ، ايتۋсүйлөө, айтуусөйләү, әйтүsöylemek سۆزلىمەك ، ئاڭلاتماقсөзлимәк, аңлатмақsözlimek, anglatmaq
22baka2, 8باقەбақаkurbağa, zafda, zıfda, dafda, dıfda kurbakaقورباغا، قورباغه، ضفدع Frosch, Krötegrenouille, crapaudfrog, toadлягушка, жаба 青蛙qīngwāбах, мэлхий 3baqa, qwrbaqaбақа, құрбақа باقا، قۇرباقاбакабакаKurbağa پاقاпақаpaqa
23bala (bele)2әуләд 7bala, yauru, çocuk, sabiبالا، ياورو، چوجق، صبي Kleines Kind, Jungesenfantchildребенок 孩子háiziхүүхэд 3bala, säbїбала, сәби بالا، سابيбалабалаçocuk بالاбалаbala
24balduzбалдуз *baldız, zevce hemşiresi ve kız kardaşıبالديز، زوجه همشيرەسي و قيز قرداشي Schwagerinbelle-soeursister-in-low, whifeсвояченица baldız, qayın bїkeбалдыз, қайын бике بالدىز، قايىن بيكەбалдызbaldız
25balta2балта *balta, teber, fassبالطه، تبر، فصّ Hacke, Beilhacheaxтопор 斧fǔbaltaбалта بالتاбалтаbalta پالتاпалтаpalta
26bar8بارбар *var, mevcudوار، موجود es ist, es gibt, es existirtil y a, il existethere isесть, имеется 有yǒuмөн, юм, байна, бий 3barбар بارбарvar بارбарbar
27barmak8بارماقбармақvarmak, gitmekوارمق، گيتمك، كيتمك gehen, wandeln 8, vorübergehn, beginnenaller, marchergo (inf), walk (inf)пойти 去qùялвах, явахbaru, jüruбару, жүру بارۋ، جۇرۋбарууGit, yürü يۈرمەكйүрмәкyürmek
28başğaباشقەғайри 7ayrı, diger, diğer, gayrı, başkaآيري، ديگر، ديكر، غيري، بشقه andererautreotherдругой 其他的qí tā deөөр, ондоо, жич 3basqaбасқа باسقاбашкабашка, бүтәнbaşka, diğer غەيرىيғәйрийgheyriy
29başmakbaşmak, ayak kabı, papuş, pabucباشمق، باشماق، آياق قابي، پاپوش، پابوج Schuhchaussureshoeбашмак, ботинок kebisкебіс كەبىسкепичayakkabı ئاياغ كىيىمаяғ кийимayagh kiyim
30baturباتورбатур *kahraman, bahadur, pehlivan, pehlevan, cesurقهرمان، بهادر، پهلوان، جسور Held, Muthig, tapferhérosheroбогатырь 英雄yīng xióngбаатар, баатарлаг 3batırбатыр باتىرбаатырбаһадир, батыр, каһарманkahraman باتۇرбатурbatur
31baulıбаулыtâlımlı, terbiyeliتعليملت، تربيەلي wohlerzogenélevé,fostered, well-behavedвоспитанный 乖guāiхүмүүжүүлсэн, боловсорсон, сургамжтай, томоожсон 3baulınğanбаулынған باۋلىنعانтарбияланган, өзүн жакшы алып жүргөнтәрбияле, яхшы тәртиплеbakımlı, iyi huylu
32bayباىбайzengin, tuvanger, gani, maldar, sahib-i servet, bayزنگين، توانكر، توانگر، غني، مالدار، ساحب ثروت، باي Reich, wohlhabendrichardwealthy personбай, богач, зажиточный человек 富人fù rénбаян хүн, богачи баячууд 3bayбай بايbey
33aptab8اپتاب (افتاب) güneş, afitab, koyaş Sonne, Sonnenscheinsoleil/ clarté du soleilsun, /sunshineсолнце/ солнечный свет 太阳tài yángkünкүн كۇنкүнкояшgüneş ئاپتاپаптапaptap
34bilikİlm, daniş, fehm, damga, bilgi, bilikعلم، دانش، فهم، طمغه، تمغا، تمغه، طامغه، بيلگي، بيلكي، بيليك، بيلك Wissenschaft, Verständnis, Zeichenconnaissance, compréhension, signeknowledge, understandingзнание, понимание эрдэм, эрдэм ухаан 3bilikбілік بىلىكбилим, эстүүbilgi
35bilkatбилкат *haber, ihbarat, havadis, havadisatخبر، اخبارات، حوادث، حوادثات Kundmachungen, Nachrichtennouvellenewsновость 新闻, 消息xīnwén, xiāoxijañalıq, habarжаңалық, хабар جاڭالىق، حابارжаңылыкхәбәр, яңалыкhaber يېڭىلىق, خەۋەرйeңилиқ, хәвәрyeñiliq, hävär
36birmak, birmek2, 8ويرمك 7уирмек 7vermek/ daden 11دادن 11 ورمك، ويرمك gebendonnergive (inf)давать 给gěiөгөх, олгох 3beruберу بەرۋберүүбирүvermek
37boyağ, räñرنك 1boya, levn, reng, renkبويا، لون، رنگ، رنك Farbecouleur, teintpeint, colorкраска, цвет boyauбояу بوياۋбоек, түсboya, renk
38çahārşanba1چھارشنبەçar-şenbih 11, çarşenbe, çarşambaچارشنبە 11، چارشانبا Mittwochmercrediwednesdayсреда 星期三xīng qī sānچهارشنبهлхагваsärsenbiсәрсенбі سارسەنبىшаршембичәршәмбеçarşamba چارشەمبەчаршәмбәcharşembe
39çekildam2çabuk gitmek, seriچابوق گيتمك، سري schnell, geschwindvite, rapidementfastбыстро 快kuàiхурдан, түргэн, шамдуу 3jedel, jıldamжедел, жылдам جەدەل، جىلدامылдам, тез, батhızlı, çabuk, süratli
40çene, بورەчене *kurd, kurtقورد، قورت Wolfloupwolfволк 狼lángگرگчоноböri, qasqırбөрі, қасқыр ٴبورى، قاسقىرкарышкырбүреkurt قارىشقۇқаришқуqarişqu
41çumbak2bilmece, muamma, luğaz, yañıltmacبیلمجه، معما، لغز، ياڭلتماج Räthselénigme, devinetteriddleзагадка 谜语míyǔоньсого, таавар 3jwmbaqжұмбақ جۇمباقтабышмактабышмак, серbilmece تېپىشماقтепишмақtépishmaq
42danişmand1دانشمندданышманд *danişmend, bilgic, alimدانشمند، بيلكيج، بيلگيج، عالم weiseaviséwiseмудрый 明智的míng zhì dedanışpanданышпан دانىشپانдаанышман, акылманbilge, alim
43dara2дара *hemişe, daima, her vakitھميشە 11، دائما، هر وقت immer, fortwährendconstamment, toujoursconstantly, alwaysпостоянно, всегда 总是zǒng shìünemi, ärqaşanүнемі, әрқашан ۇنەمى، ارقاشانар дайым, ар качанdaima, sürekli
44dardدردдард *da, keder, acı, ğussa, derd, eziyet, meşakkat, çileداٴ، كدر، آجي، غصه، درد، اذيت، مشقت، چله Schmerz, Leidendouleur, souffrancepain, suffering, grievanceболь, страдание 痛苦tòngkǔauru, dertауру, дерт اۋرۋ، دەرتоору, дартdert, çile, acı, hastalık
45daruداروдару *i'lac, daru, devaعلاج، دارو، دوا Medizinmédicamentmedicineлекарство 药yàoэм 3däriдәрі دارىдарыİlaç
46darya1درياдария 7ırmak, nehirايرماق، ايرمق، نهر Flussrivièreriverрека 河流hé liúözenөзен وزەنдарыяırmak, nehir دەرياдәрияderya
47dimanдиман *demek, beyan etmek, ifade etmek, tekellüm etmek ديمك، بيان ايتمك، بيان ايتمك، افاده ايتمك، تكلّم ايتمك sagen, erzählen, sprechenparler, direspeak, say (inf)говорить 说shuōярих 3deuдеу دەۋdemek, konuşmak
48dinamakdeñemek, imtihan etmek, tecrübe etmek, muayene etmek, sınamakدڭه‌مك، امتهان ايتمك، تجربه ايتمك، معاينه ايتمك، صینامق، صنامق versuchen, prüfen, beaufsichtigentester, essayertest, check, tryиспытывать, проверять 试shìшалгах, турших, сорих 3sınap köru, sınau, tekseruсынап көру, сынау, тексеру سىناپ كورۋ، سىناۋ، تەكسەرۋсынап көрүү, сыноо, текшерүүdenemek
49dirhamدرھمdirhem, metalik, guruşدرهم، متالك، غروش Münzepièce de monnaiecoinмонета 硬币yìng bìmoneta, tїın, şaqaмонета, тиын, шақа مونەتا، تيىن، شاقاмонета, тыйын, дилде, зээрbozuk para, madeni para
50došanbaدوشنبەдошанба *pazar ertesiپازار ايرتەسي، بازار ايرتەسي Montaglundimondayпонедельник 星期一xīng qī yīدوشنبهдавааdüysenbiдүйсенбі دۇيسەنبىдүйшөмбүдүшәмбеpazartesi دۈشەنبەдүшәнбәdüşenbe
51dostدوستдост *arkadaş, dostآرقداش، آرقەداش، دوست Freundamifriend, buddyприятель, друг 朋友péngyouнайз, нөхөр 3dos, biradar, aşınaдос, бірадар, ашына دوس، بىرادار، اشىناдос, курдаш, ашына, жолдошarkadaş, kanka, dost ئاشناашнаaşna
52dukanدوكانdükkan, mağazaدكان، مغازه، ماغازا Laden, Geschäftmagasin, boutiqueshop, storeмагазин 商店shāng diàndükenдүкен دۇكەنдүкөнкибетdükkan, mağaza, İşyeri
53duşman1دشمنдұшман 7düşman, düşmen, hasm, yağı, yavدشمان، دشمن، خصم، ياغي، ياو Feindennemienemyвраг 敌人di2ren2дайсан, өшөөтөн 3jau, dwşpanжау, дұшпан جاۋ، دۇشپانдушмандошманdüşman دۈشمەنдүшмәнduşmen
54efsemsessiz, sedasız, sakit, usluسسسز، صداسز، ساكت، اوصلو، اوصلي schweigsam, bescheidensilencieux, obéissantsilent, obedientмолчаливый, послушный ünsiz, juasүнсіз, жуас ۇنسىز، جۋاسунчукпаган, үндөбөгөн, элпек, тил алчаакsessiz, suskun
55ekiz2yetim, öksüz,cüft, çift, ikiz, ekizيتيم، اوكسز، جفت، چفت، ايكيز، اكيز Waise, Zwillingeorphelin, jumeauxorphan, twinsсирота, близнецы jetim; egizжетім; егіз جەتىم، ەگىزжетим, эгизyetim, öksüz
56elğin2cemiyet, toplanmış, topluluk, toplanmaجمعيت، طوپليليق، طوپلانمه- طوپلانما Versammlung, gesammeltréunion, organiséassembly, self-collectedсобрание, собранный jїnalıs, jїnaqıжиналыс, жинақы جينالىس، جيناقىчогулуш, чогулганҗыелыш, җыелганtoplantı, birleştirilmiş
57eslenmek2есленмек 7vedâ etmekوداع ايتمك abschied nehmendire au revoirsay goodbyeпроститься, прощаться qoştasu, esendesuқоштасу, есендесу قوشتاسۋ، ەسەندەسۋкоштошууhoşça kal
58esru2çok, ziyade, artan, fazlaچوق، زياده، آرتان، فضله vielbeaucouplotмного 多duōköpкөп كوپкөпкүпçok كۆپкөпköp
59faydaفايدەфайда *faide, kazanc, kârفائده، قازانج، كار Nutzenutilité, profitbenefit, profitпольза 好处hǎo chùpaydaпайда پايداпайдафайдаfayda پايداпайдаpayda
60felfeszaif, âciz, tenbelضعيف، عاجز، تنبل schwach, trägefaible, mouweak, sluggishслабый, вялый älsiz, solğınәлсіз, солғын ٴالسىز، سولگىنначар, алсызhalsiz, solgun, bitkin
61ğake2karga, gurabقرغه، قارغه، غراب Krähecorbeau, corneillecrowворона 乌鸦wūyāтурлааг, хар торуу 3qarğaқарға قارعاкаргаkarga
62ğalabaİzdiham, çok, galebe, galebelik, kalabalıkازدحام، چوق، غلبه‌لك، قالابالق Gedränge, vielfoule, beaucoupcrowd, a lotтолпа, много 人群; 多rénqún; duōjїın, köpжиын, көп جيىن، كوپжыйын, үйүлгөн топ, көпkalabalık
63giraklazim, gerek, yararلازم، گرك، كرك، يارار nothwendigil fautneed toнужно 必须bìxūkerek, lazımкерек, лазым كەرەك، لازىمкерек, зарылgerek, lazım
64göbelek, köpelek2, 8كوپلكkelebekكلبك Schmetterlingpapillonbutterflyбабочка 蝴蝶húdiéэрвээхэйköbelekкөбелек كوبەلەكкөпөлөкkelebek كېپىنەك
65gözgü, közgü2, 8كوزكوayne, ayine, gözgü, gözgiآينه، آيينگ، گوزگو، كوزكو، گوزگي، كوزكي Spiegelmiroirmirrorзеркало 镜子jìngziтоль 3aynaайна ايناкүзгүкөзгеаyna
66gülüm2tebessüm, gülüş, gülişتبسم 11، گولش، گوليش Lächelnsouriresmile (n) улыбка 微笑wēixiàokülim, külimsireuкүлім, күлімсіреу كۇلىم، كۇلىمسىرەۋжылмайыш, күлүмсүрөөgülüş, tebessüm
67günكون 7күн 7afitab, güneş, gün, gündüz, şemsآفتاب، گونش، كونش، گون، كون، گوندوز، كوندوز، شمس Sonnejourdayдень 天tiānөдөр 3künкүн كۇنкүнкөнgün كۈنкүнkün
68gün toğar2şark, gün çıkış tarafı 2, gün doğusu, doğuشرق، گون طوغيسي، كون طوغيسي، طوغو، طوغي Sonnenaufganglever du soleilsunriseвосход солнца 日出rìchūмандах, ургах 3künniñ şığuıкүннің шығуы كۇننىڭ شىعۋىкүн чыгышыgündoğumu كۈن چىقىش
69günbatargurub, güneşin batıcık tarafi 2, bat, zevalغروب، باتي، زوال Sonnenuntergangcoucher du soleilsunsetзакат, заход солнца 日落rìluòнар орох, нар шиигэх, нар жаргах 3batu, kunniñ batuıбату, күннің батуы باتۋ، كۇننىن باتۋىкүн батышыкояш баеуgünbatımı
70gündükİbrik, destiابريق، ابريك، دستي Kanne, Krugpichetjug, pitcherкувшин домбо 3qwman, qwmğanқұман, құмған قۇمان، قۇمعانкумураsürahi, testi
71güngdilsiz, sessiz, sedasızديلسز، سسسز، صداسز stummemuetmute, voicelessнемой mılqau, tilsizмылқау, тілсіз مىلقاۋ، تىلسىزдудук, тилсизsessiz, dilsiz
72günihased, kıskançحسد، قصقانجلق، قيصقانجلق Neid, Eifersuchtenvie, jalousieenvy, jealousyзависть, ревность атаа, атаархал 3qızğanışқызғаныш قىزعانىشкөрө албастык, кызганычкөнчелекkıskançlık
73hakriakıllı, ferzane, firasetlü/firasetli adam; azade, serbestعقللي، فرزانه، فراستلي ادم، آزاده سربست gelehrt, klug; freiintelligent, éduqué; libresmart, educated; freeумный, образованный; свободный aqıldı, bilimdi; erkinақылды, білімді; еркін اقىلدى، بىلىمدى؛ ەركىنакылдуу, эстүү, билимдүү, эркинakıllı, eğitimli, ergin
74hāl,حال , احوالахуал 7hal, ahvalحال , احوال Situationsituationsituationситуация 情况qíng kuàngahual, jağdayахуал, жағдай احۋال، جاعدايжагдай, кырдаалхәлdurum, hal ئەخۋالәхвалexwal
75ḥalālحلالhelal, halalحلال halalhalallawful, permitted, halalзаконный, разрешенный, халяльный 合法的héfǎ deхуулийн, ёсны, хууль ёсны 3adalадал ادالадалyasal, meşru
76ḥaqīqat1حقيقتhakikat, aslحقيقت 11، اصل Wahrheitvéritétruthправда 真相zhēn xiàngşındıqшындық شىندىقчындыкхакыйкатьhakikat, doğruluk, dürüstlük توغراтоғраtoğra
77harkenyorgun, zebunيورغون، زبون müde, schwachfatigué, faibletired, weakусталый, слабый şarşağan, älsizшаршаған, әлсіз شارشاعان، ٴالسىزчарчаган, арыган, алсызyorgun, halsiz
78ḥayāt, umrحيات، عمرyaşayış, yaşama, ömr, ömür, hayat, dirilikياشايش، ياشامه، عمر، حيات، ديريلك Lebenvielifeжизнь 生命shēngmìngамьдрал, ертөнц 3ömirөмір ٴومىرжашоотормышyaşam, ömür, hayat ھاياتһаятhayat
79ḥayrānحيرانhayret, şaşkınlık, şaşakalmaحيرت، شاشقينلق، شاشەقالمه Überraschungsurprisewondermentудивление 惊喜jīngxǐañ-tañ, ğajaptanu, qayran, tañğaluаң-таң, ғажаптану, қайран, таңғалу اڭ-تاڭ، عاجاپتانۋ، قايران، تاڭعالۋтаң калуу, таңдануу, айран калуугаҗәпләнү, таң калу, шаккатуhayret, şaşkınlık
80ḥaywān1حيوانhayvanحيوان Tieranimalanimalживотное, зверь 动物, 野兽dòngwù, yěshòuحیوانамьтан, адгуус, араатан, ан 3hayuanхайуан حايۋانайбанhayvan
81henkşaka, maskara, mesḫare مسخره، شاقه، شاقا Scherz, Witzblaguejokeшутка 笑话xiàohuaäzil, oyınәзіл, ойын ٴازىل، ويىنазил, тамашаşaka, espri
82herayфәрйад 7feryad, figan, fuganفریاد، فغان Jammer, Klagecry, screamплач, вопль jılau, zarıжылау, зары جىلاۋ، زارىый, өкүрүкçığlık
83herbaten2galabalık, cemiyet, kesret, köplük, çoklukغلبەلك، جمعيت، كثرت، چوقلق Gedräng, Versammlungcrowd, meetingтолпа, собрание jїın, jїnalısжиын, жиналыс جيىن، جينالىسжыйын, жыйналышtoplantı
84hert pertgayret, istical, çar-çapukغيرت، استعجال، چار چابوق Eifer, Eile, hurtigzeal, hurry, swiftly!усердие, спешка, быстрее! ınta, asığuşılıq, tezirekынта, асығушылық, тезірек ىنتا، اسىعۋشىلىق، تەزىرەكынта, шашылыш, тез-тезgayret, istek, acele
85ḥikāyatحكايت ، قصهhikaye, hikayet, kıssaحكايه، حكايت، قصه Geschichte, Storyrécitstoryистория, рассказ 故事gù shiтүүх, домог 3hїkayaхикая حيكاياокуяhikaye ھېكايەһекайәhekayä
86ḥisāb1حسابhisabحساب Rechnungcomptecount, accountсчет esep, şotесеп, шот ەسەپ، شوتэсепхисапhesap ھېساب
87höcek2hikyaye, masal, mesel, sergüzeştحكايه، مصال، مثل، سرگزشت Erzählung, Märchenstory, fairy taleрассказ, сказка 故事, 童话gùshi, tónghuàäñgime, hїkaya, ertegiәңгіме, хикая, ертегі اڭگىمە، حيكايا، ەرتەگىаңгеме, жомокhikaye, masalı
88horazخورازхораз *ḫoros, ḫoroz, ḫurusخروس، خروز، خوروس، خوروز Hahncoqroosterпетух 公鸡gōng jīäteş, qorazәтеш, қораз اتەش، قورازкорозhoroz
89hülıslak, mertub, nemli, yaş, rutubetliايصلاق، اصلاق، مرطوب، نملي، ياش، رطوبتلي nass, feuchtwet, moistсырой, влажный dımqıl, ılğaldıдымқыл, ылғалды دىمقىل، ىلعالدىнымдууıslak
90HulasaNevruz günü, aidنوروز گوني/كوني Neujahrstag, Festtagnew year holidayНаурыз, праздник нового года NaurızНаурыз ناۋرىزНоорузYeni yıl tatili
91hünegeyik, ahu, gazalگييك، گيك، كييك، كيك، آهو، غزال Hirsch, Gazellecerf, gazelledeer, gazelleолень, газель آهوbwğı, qaraqwyrıqбұғы, қарақұйрық بۇعى، قاراقۇيرىقбугу, эликgeyik, ceylan
92hürkünc2korkunc, korku, dehşetقورقو، قورقونج، قورقنج، دهشت Furhtpeurfearстрах 害怕hàipàqorqu, qorqınışқорқу, қорқыныш قورقۋ، قورقىنىشкоркуу, коркунучkorku
93ḥurmatحرمتhürmet, şeref, haysiyet, itibarحرمت، شرف، حيثيت، اعتبار Respektrespecthonorуважение 荣耀rōng yàngardaqардақ ارداقурматихтирам, хөрмәтonur, saygınlık ئارداقардақardaq
94huruntenbel, üşenen, üşengen, üşenc, keslan تنبل، اوشنن، اوشنگن، اوشنكن، اوشنج، كسلان faul, träge, Taugenichtsparesseux, mou, feignantlazy, sluggish, vagabondленивый, вялый, бездельник jalqau, sılbır, bwlğaqжалқау, сылбыр, бұлғақ جالقاۋ، سىلبىر، بۇلعاقжалкоо, бекерчи, бекерпозserseri, tembel, avare
95igneايكنە 5yine, igne, iğneايگنه، ايكنه، اكنه، اگنه Nadelaiguille 5needleигла 针zhēnзүү, тэвнэ 3їneине ينەийнеİğne تۆمۈنەтөмүнәtömüne
96ilسنەсәнәyıl, sene, salييل، سنه، سال Jahrannéeyearгод 年nian2жил 3jılжыл جىلжылелyıl, sene يىلйилyil
97ilçikyan2ايشاك 8himar, eşek, merkebحمار، اشك، مركب Eselânedonkeyосел 驴lǘesekeсек ەسەكэшекeşek ئېشەكешәкeşäk
98imasимас *deyil, laدگل، لا nicht, neinpasnotне 不bùemesемес ەمەسэмесhayır, yok
99imdişimdi, elan, hâlâ, imdiشمدي، الآن، حاله، امدي، ايمدي jetzt, gegenwärtigmaintenantnowсейчас 现在xian4zai4qazirқазір قازىرазырхәзерşimdi ھازىرһазирhazir
100imeldaş2hempa, arkadaş, ayakdaşهمپا، همپاي، آرقەداش، آياقداش Beschützer, Genosseami, protecteurcomrade, protectorдруг, защитник dos, qorğauşıдос, қорғаушы دوس، قورعاۋشىдос, коргоочуyoldaş, arkadaş; hami, koruyucu
101imğadağ geçidi, gecid, dere, derbendطاغ كچيدي، كجيد، دره، دربند Gebirgsengechaîne de montagnechain of mountainsгорная цепь 山峦shānluántau tizbegiтау тізбегі تاۋ تىزبەگىуланма тоо, тоо кыркасыsıradağ تىزماтизмаtizma
102imiğ2pek karañlu zulmet, deycur, siyah ve tarikپك قراڭلو ظلمت، ديجور، سياه و تاريك Grosse FinsternissGrande Noirceurgreat darknessвеликая тьма wlı zwlmatұлы зұлмат ۇلى زۇلماتулуу караңгылыкzifıri karanlık
103inancitikad, inanmaاعتقاد، اينانما Überzeugung, Vertrauenconviction, foiconviction, beliefубеждение, вера їlanu, senimилану, сенім يلانۋ، سەنىمишеним, ынанымinanç يىلان ، ئېتىقاد
104ini8, 2اينىküçük kardaş/karındaşكوچك قارداش/قارنداش klein, jung, der jüngere Bruderpetit, jeune, le frère cadet younger brotherмладший брат 弟弟dìdiiniіні ىنىиниküçük erkek, kardeş
105ıldırım2şimşek, yıldırımشمشك، شيمشك، يلدرم، ييلدرم Blitz, Donnerfoudre, tonnerrelightning, thunderмолния, гром nayzağay, kün kürkireuнайзағай, күн күркіреу نايزاعاي، كۇن كۇركىرەۋчагылган, күркүрөөяшен, күкрәүgök gürültüsü
106jabduqجابدوقcebhane, mühimmat, techizatجبخانه، مهمات، تجهیزات Ausrüstungéquipementammunition, equipmentснаряжение jabdıqtauжабдықтау جابدىقتاۋжабдыктапшыру, алып килеп бирү, тәэмин итүkoz, mühimmat, cephane
107janwarجانورhayvan, hayavan, canlı, canavar, canaver, zîruhحيوان، جانلي، جاناور، ذي روح Tieranimalanimalживотное 动物dòng wùамьтан, мал 3januarжануар جانۋارжаныбархайванhayvan ھايۋان
108jazaجزاжаза * Bestrafungpunitionpunishment, sentenceнаказание 惩罚chéngfájazaжаза جازاжазаceza جازاҗазаjaza
109payğambarپيغمبرпайғамбар 7Peygamber, peyamber, nebi, resulپیغمبر، پیامبر، نبي، رسول Prophetprophèteprophetпророк 先知xiān zhīpayğambarпайғамбар پايعامبارпайгамбарпәйгамбәрPeygamber, resul, nebi پەيغەمبەرпәйғәмбәрpeyghember
110piyaz1پيازпияз *soğanصوغان Zwiebeloignononionлук (овощ) 洋葱yáng cōngсонгино 3pїyazпияз پييازпиязsoğan
111rafiqرفيقrefik, arkadaş, yoldaş, hempa, hempayرفيق، ارقداش، ارقەداش، يولداش، همپا، همپاي Freund, Kameradami, camaradefriend, comradeдруг, товарищ 朋友péngyoudos, joldasдос, жолдас دوس، جولداسдос, жолдошдус, иптәшarkadaş, dost, yoldaş دوست، يولداشдост, йолдашdost, yoldaş
112rūḥروحruh, canروح، جان Geistespritspiritдух 灵魂línghúnонгод, цалиг 3ruhрух رۇھрухruh
113sabab,سبب ،موغا؟себеб 7sebebسبب Grundraisonreason, causeпричина 原因, 理由yuányīn, lǐyóuшалтгаанsebepсебеп سەبەپсебепсәбәбеsebep سەۋەبсәвәбseweb
114safarسفرсафар, саяхат 7seyahat,siyahat, yolculuk, seferسياحت، يولجيلق، سفر Reisevoyagejourney, travelпутешествие 旅游lǚyóusaparсапар ساپارсапарseyahat, yolculuk ساياھەتсаяһәтsayahet
115şagirdشاگردşakird, şayird, şagird, talib, mütederrisشاكرد، شاگرد، طالب، متدرس Student, Schülerétudiant, élèvestudent, pupilстудент, ученик 学生xuéshēngşäkirtшәкірт شاكىرتшакиртöğrenci
116şahar1شھرşehr, şehir, il, kend, vilayet, eyalet, diyar, memleket, beldeشهر، ايل، كند، ولايت، ايالت، ديار، مملكت، بشده Stadtvillecityгород 城市chéngshìхот, балгас 3qalaқала قالاшаарşehir, il, kent شەھەرшәһәрşähär
117şamalشمالrûzgâr, yeli rîh, badروزگار، روزكار، يل، ريح، باد Windventwindветер 风fēngсалхи, жавар 3samalсамал سامالшамалrüzgar
118san1سانсан *numero, numera, sayı, aded, rakamنومرو، نومره، صايي، عدد، رقم Zahlnombrenumberчисло 数字shùzìsanсан سانсансанsayı, rakam, numara
119şanba1شنبەCum'a értesiجمعه ايتەسي/ەيرتسي Samstagsamedisaturdayсуббота 星期六xing1qi1liu4شنبهбямбаsenbiсенбі سەنبىишембишимбәcumartesi شەنبەшәнбәşänbä
120şarkشرقшарқ 7şark, gün doğuşu, maşrıkشرق، كون/گحن طوغشي، مشرق Ostenesteastвосток 东, 东方dōng, dōngfāngзүүнşığısшығыс شىعىسчыгышкөнчыгышdoğu شەرقшәрқsherq
121sawda, sauda 8سوداticaret, alış vérişتجارت، اليش ويريش، الش ويرش Handel, Geschäftcommerce, affaire, métiertrade, commerceторговля 贸易màoyìsaudaсауда ساۋداсоодаticaret
122sawuq1ساوقsoğuk, soukصوغوق، صوئوق Kaltfroidcoldхолод 冷lěngsuıqсуық سۋىقсуукsoğuk
123semiz1سيميزşişman, semiz, semin, etine dolgun, besili, yağlıشيشمان، سميز، سمين، اتينه طولغون، بسلي، ياغلي Fettgraissefat (adj) жирный өөх, тос 3may, semizмай, семіз ماي، سەمىزмаймайşişman, tombul
124seşanba1سەشنبەсешанба *salı, yevme's-sulasa, seşenbeصالي، يوم ثلاثاء، سه شنبه Dienstagmardituesdayвторник 星期二xing1qi1سه شنبهангараг, мягмар, хоёрдох өдөр 3seysenbiсейсенбі سەيسەنبىшейшембисишәмбеsalı سەيشەنبەсәйшәнбәsäyşänbä
125solسولсол *sol, yesarصول، يسار linkegaucheleftлевый 左zuǒзүүн, зүүн талын; буруу 3solсол سولсолsol سولсолsol
126şorpa1شورباçorba, şorba, şurbaچوربا، شوربا Suppesoupesoupсуп, бульон sorpaсорпа سورپاшорпоçorba
127söz8سوزsöz, lakırdı, kelam, kelimeسوز، لقردي، كلام، كلمه Wortmotwordслово sözсөз سوزсөзkelime, sözcük
128suسوсу *su, ma, abصو، ماء، آب Wassereauwaterвода 水shuǐус 3suсу سۋсууsu سۇсуsu
129suسوالсу,әл 7sual, sorma, istifham, sorukسؤال، صورمه، استفهام، صوروق Fragequestionquestionвопрос асуулт 3swrakсұрақ سۇراقсурооsoru سوئالсоалsoal
130suhbat1صحبت 7сұхбат 7sohbet, suhbet, konuşma, görüşüp lakırdı etme, musahebet, muhabbet, söyleşmeصحبت، قونيشمه، كوريشوب لقردي ايتمه، مصاحبت، محبت، سويلشمه Konversationconversationconversationразговор 谈话tánhuàswhbatсұхбат سۇحباتсүйлөшүү, кепsohbet, konuşma سۆھبەتсөһбәтsöhbet
131şukr1شكرшукр *şükr, hamd, sipasشكر، حمد، سپاس Erkenntlichkeitreconnaissancegratitudeблагодарность ачийг бодох, талархал 3alğıs, rїzaşılıqалғыс, ризашылық العىس، ريزاشىلىقшүкүр, ыраазычылыкşükran, minnet
132süt1سوتsüt, süd, şirسوت، سود، شير Milchlaitmilkмолоко 奶nǎisütсүт سۇتсүтsüt
133tağتاغdağ, kûh, cebelطاغ، داغ، كوه، جبل Bergmontagnemountainгора 山shānуулtauтау تاۋтооdağ تاغтағtağ
134tahtتاختтахтtaht, makam, serirتخت، مقام، سرير Throntrônethroneтрон 宝座bǎozuòtaqтақ تاقтакtaht
135taqdir1تقديرkader, mukadderat, hükm, takdirقدر، مقدرات، حكم، تقدير Schicksaldestinfateсудьба 命运mìngyùntağdırтағдыр تاعدىرтагдырязмыш, тәкъдирkader, alınyazısı تەقدىر
136taqrarتقرارтикрар 7tekrar, tekerrür, yineتكرار، تكرر، ينه Repetitionrépétitionrepetitionповторение qaytalauқайталау قايتالاۋкайталооtekrar
137tarتارтарdar, sıkطار، دار، صيق schmal, engétroitnarrowузкий 狭窄的xiázhǎi detarтар تارтартарdar تار
138taraddudترددtereddüd, karar veremeyiş, kararsızlıkتردد، قرار ويرەميش، قرارسزلق Zweifeldoutehesitation, doubtсомнение 怀疑huáiyíküdik, kümänкүдік, күмән күмөнtereddüt, duraksama, çekince, ikircik
139tiwäتيوەdeve, tive, cemelدوه، تيوه، جمل Kamelchameaucamelверблюд 骆驼luo4tuoтэмээ 3tüyeтүйе ٴتۇيەтөөдөяdeve تۆگەтөгәtögä
140tohumتخومyumurta, yumurdaيومورطه، يمورطه، يومرطه، يومورده، يومرده، يمورده Eioeufeggяйцо, семя twqımтұқым تۇقىمтукумyumurta تۇخۇمтухумtuxum
141tülkiتولكىtilk, tilkü, salebتلكي، تلكو، تيلكي، ثعلب Fuchsrenardfoxлиса 狐狸húliروباهүнэг 3tülkiтүлкі түлкүtilki
142tuz1توزtuz, milhطوز، توز، ملح Salzselsaltсоль 食盐shíyánдавс 3twzтұз تۇزтузтuz
143zindanزندانзиндан *zindanزندان Gefängnisprisonprison, jailтюрьма 监狱jiānyùzındanзындан زىندانзындан, түрмөzindan, hapishane, mahpushane авахта
144ziyadaزيادەziyade, artma, çoğalma, artan mikdar, fazla, baki, kusurزياده، آرتمه، چوغلمه، آرتان مقدر، فضله، باقي، قصور mehr alsplus quemore thanбольше чем odan äriодан әрі ودان ارىзияда, мол, ашыкdaha fazla
145yağış2yağmur, yağış, baran, rahmetياغمور، يغمور، ياغيش، باران، رحمت Regenpluierainдождь 雨yǔбороо, хур 3jañbırжаңбыр زاڭبىرжамгыряңгырyağmur يامغۇرямғурyamghur
146asıl *اصل 7асыл 7asl, kökاصل، كوك Grundlagebasebasisоснова 基础ji1chu3negizнегіз نەگىزнегизнигезләрvakıf بازا، ئاساسасас
147alao8الاوalev, alav, ateş, odآلو، آلاو، علو، آتش، اود Flamme, Feuerflamme, feuflame, fireпламя, огонь 火huǒгал 3alauалау الاۋжалын, отялкын, утalev, ateş
148alis8اليسuzak, ırakاوزاق، ايراق weit, entferntloin, de loin, lointain, éloignéfar, distantдалеко, далекий alısалыс الىسалысuzak
149adalat1عدالتليك 7ғәдәләтлик 7dad 11, adalet, adl, muadelet, insafداد 11، عدالت، عدل، معدلت، انصاف Gerechtigkeitjusticeequity, justiceсправедливость 公正gōngzhèngädildik, ädilettilik, turalıqәділдік; әділеттілік; туралық ٴادىلدىك، ادىلەتتىلىك، تۋرالىقадилеттүүлүк, тууралык, калыстыкгаделлек, тугрылыкadalet, hakkaniyet, türelik ئادالەتaдаләтadalät
150askar1عساكر 7، عسكر 1ғасакир 7asker, çeri, kol, cünd, seyş, leşker, sipahعسكر، چري، قول، جند، جيش، لشكر، سپاه Armeearméearmy, soldierармия 军jun1арми, цэрэг, зэвсэгт хүчин 3äskerәскер ٴاسكەرаскерармияоrdu ئارمىيەармийәarmiyä
151ata, ete1, 8اتاата*ata, baba, peder, ebآتا، بابا، پدر، اب Vaterpèrefatherотец 父亲fu4qinäkeәке ٴاكەатаәтиbaba ئاتاата
152ao8اوav, şikarآو، شكار Jagdchassehunt (n) охота (на кого-л) 打猎dǎ//lièañşılıq, añ aulauаңшылық, аң аулау اڭشىلىق، اڭ اۋلاۋаң, аңчылык, аң уулооау, аучылыкav ئوۋ
153hala1حالاhâlâ, hâlenحالا، حالاً immer nochencore, toujoursstillещё, все ещё 还háiдахиад, дахин? äliәлі ٴالىалиhenüz, daha, yine, hala
154amir1اميرemir, bey, beğ, reisامير، بك، رئيس Commandercommandantcommanderамир, командующий 指挥官zhǐhuīguānжанжин, захирагч 3ämirәмір ٴامىرэмирkumandan, komutan
155ağaçä1اغاچە karı, zevceقاري، زوجه Frau, Ehefrauépouse, femmewifeжена 妻子qīziэхнэр, авгай, гэргий 3äyelәйел ٴايەلаял, жубай, зайыпkarı, hanım خوتۇنхотунhotun
156utmaq8اوتماقkazanmak, ütmek, utmakقازانمق، قزانمق، اوتمك، اوتمق besiegen, überwinden, von jemand etwas im Spiele gewinnenvaincre, soumettre, gagner quelque chose à quelqu,un au jeuwin, win the gameвыиграть, победить в игре 赢yíngwtuұту ۇتۋутуу, жеңүүkazanmak
157cüm, hab (heb) 2باریtam, bütün, cümle, hem, hemeتام، بتون، جمله، هپ، همه alles, ganztoutallвсе 全部quan2bu4bäriбәрі ٴبارىбаарыhәммәbütün بارلىقhämmä
158optanmaq8اوفتانماقutanmakاوتانمق sich schämenavoir hontefeel ashamed (inf) стыдиться arsınu, namıstanuарсыну, намыстану ارسىنۋ، نامىستانۋуялуу, ардануу, намыстанууоялу, гарьләнүutanmak, küçük düşmek
159upramaq8اوفراماقparçalamak, doğramakپارچەلامق، طوغرامق zerstückeln, zerreissenmettre en pièces, déchirer, dépecerdismember, tear (inf, inf) разрывать на части, расчленять jırtu, müşeleuжырту, мүшелеу جىرتۋ، مۇشەلەۋбөлүү, муунактооparçalamak, yırtmak
160şuran2ısyan, tuğyan, karışıklık, fesad, fitne, inkılabعصيان، طغيان، قارشيقلق، فساد، فتنه، انقلاب Umsturz, Aufruhrinsurrectioninsurrectionвосстание 起义qi3yi4бослого 3töñkerisтөңкеріс ٴتوڭكەرىسкөтөрүлүшфетнәayaklanma, isyan, ihtilal توپىلاڭтопилаңtopilañ
161tirik1تريکdiri, canlı, berhayat, hayy, zindeديری، جانلي، برحيات، حي، زنده lebendvivantaliveживой 活着的huo2zhe deамьд, мэнд, амьтай, голтой 3tiriтiрi ٴتىرىтирүүисән, җанлыcanlı ھايات، تىرىك، جانالىقtirik
162tiler (tilek) 2خيال 7хаял, тіләг 7dilek, arzu, temenni, rica, istek, taleb, matlubديلك، آرزو، تمني، رجا، ايستك، طلب، مطلوب Wunsch, Verlangenenviedesire, dreamжелание, мечта 渴望kěwàngхүсэл, дур, хүслэнtilek, armanтілек, арман ٴتىلەكтилектеләкhayal, arzu, istek, emel, ülkü, maksat, dilek ئارزۇарзуarzu
163öçmek8اچماكistihlak, tükenmek, tüketmek, bitmek, kalmamakاستهلاك، تۏكنمك، تۏكتمك، بيتمك، قالمامق erlöschen, ausgehen (vom Feuer), fahl werdens,éteindre, pâlirextinct, go out (inf, inf) потухнуть, погаснуть, поблекнуть öşiruөшіру وشىرۋөчүрүүсүнүtükenmek
164adat1عادتadet, görenek, urf, örfعادت، كوره‌نك، كور‌نك، عرف Brauchcoutumecustomобычай 习惯xíguànädet, ädet-ğwrıpәдет; әдет-ғұрып; ٴدەت، ٴادەت-عۇرىپадат, үрп-адат, салт, каадагореф-гадәт, йолаgelenek-görenek, örf-adet, töre ئا دەتадәт
165kezmek, kizmek8كيزماكgezmek, yürümek, dolaşmakگزمك، يوريمك، طولاشمق spazieren gehen, herum gehense promener, faire une promenadego for a walk, walk around (inf, inf) гулять, прогуливаться 散步sàn//bùзугаалах, зугаалж явах 3qıdıru, seruendeuқыдыру, серуендеу قىدىرۋ، سەرۋەندەۋсейилдөөgezinmek, yürüyüşe çıkmak, dolaşmak
166ab ohak10اب وخاکvatan, memleket, ülkeوطن، مملكت، اولكه Land, Boden 2) Heimatterre, sol 2) patrieland, earth 2) motherlandземля, почва 2) родина газар 3jer, topıraq 2) otanжер, топырақ 2) отан جەر، توپىراق 2) وتانжер, топурак 2) мекенҗир, туфрак 2) ватанyurt, dünya, vatan يەر، تۇپراق، زېمىن 2 ) ۋەتەنйәр, тупрақ, земин 2) вәтәнyer, tupraq, zémin 2) weten
167irğaymaq8ايرجايماقgıcırdatmak, kıcırdatmak, gacırdatmakغيجرداتمق، قيجرداتمق، غاجرداتمق mit den Zähnen fletschengrincer les dentsgrind teeth, snarlскрежетать зубами, скалиться tisin qayrau, ırıldauтісін қайрау, ырылдау تىسىن قايراۋ، ىرىلداۋарсый тууdişlerini gıcırdatmak
168ilham1الھامilham, ümid, umu, ummaالهام، اميد، امو، اوممه Hoffnungespoirhopeнадежда 希望xīwàngümitүміт ٴۇمىتүмүтumut ئۈمىد – ئارمانүмид – арманümid – arman
169oy (oyi) 2اوىev, hane, beyt, dar, meskenاو، خانه، بيت، دار، مسكن Hausmaisonhouse, homeдом 房子fang2ziбайшин 3üyүй ٴۇيүййортev, konak ئۆي
170wa'da1وعدهуағда 7وعد، سوز ويرمه، موعد، وعده Versprechenpromessepromiseобещание 承诺chéngnuòuädeуәде ٴۋادەубадаsöz, yemin ۋەدە
171iltifat1التفاتiltifat, dikkat, i,tina, taltifالتفات، دقت، اعتنا، تلطيف Aufmerksamkeit, Freundlichkeitattention, gentillesseattention, kindnessвнимание, доброта iltїpatілтипат ٴىلتيپاتыкылас, ынта, назар, дыкатiltifat
172isirganmaq8ايسيرغانماقkızarmak, utanmakقزارمق، اوتانمق vor Scham erröthenrougir de pudeurblush with shame (inf) краснеть от стыда ичсэндээ царай нь час хийх 3wyalğannan qızaruұялғаннан қызару ۇيالعاننان قىزارۋуялганынан кызарууutançla kızarmak, utancından kızarmak
173tackin2gurur, kibir, azimet, uluğluğ, coşكبر، غرور، عظمت، اولوغلوغ، جوش Stolz, Grössefiertéprideгордость 骄傲jiao1бахархал, бахдал 3abıroy, täkapparlıqабырой, тәкаппарлық ابىروي، تاكاپپارلىقсыймыкгорурлыкgurur تەكەببۇرلۇقтәкәббурлуқtäkäbburluq
174bacı, çiçe2bacı, büyük hemşire, ablaباجي، بيوك همشيره، آبله Schwestersœursisterсестра 姐姐jie3jieapa, qarındasапа, қарындас اپا، قارىنداسэже, сиңди, карындашcеңелкız kardeş, bacı سىڭلىم
175emğek8ايمجاكmeme, pistan, sedyممه، پستان، ثدي Brust der Frauensein des femmesbreast of womenженская грудь цээж, хэнхдэг 3emşekемшек ەمشەكэмчекmeme, göğüs
176aultaş8اولتاشkomşu, konşuقومشو، قونشو Nachbarvoisinneighborсосед, односельчанин 邻居, 乡亲línjū, xiāngqīnauıldas, körşiауылдас, көрші اۋىلداس، كورشىкошуна, айылдашkomşu
177imlamaq8ايملاماقgöz kırpmakكوز/گوز قرپمق winken, deuten, äugelnfaire signe des yeux, clignoterwink, make signes with eyes (inf) подмигивать, делать знаки глазами ımdauымдау ىمداۋымдооgöz kırpmak, göz işareti yapmak
178aftab1افتابaftab, afitab, şu,aآفتاب، شعاع Hitze, Sonne, Sonnenschein chaleur, soleilheat, sunshine, sunзной, солнцепек аагим халуун, пүү халуун 3aptapаптап اپتاپаптапsıcak, ısı ئىسسىقلىق، ئاپتاپиссиқлиқ, аптапissiqliq, aptap
179at8اتат *at, beygirآت، بيكير Pferd, der Springer im Schachspielecheval, cavalier au jeu d, échecshorse, Knight in chessлошадь, конь в игре в шахматы 马ma3морьatат اتататat ئاتатat
180risalat1رسالتrisalet, risale, mektub, nameرسالت، رساله، مكتوب، نامه Nachrichtmessagemessageсообщение, послание habarlau, joldau, hatхабарлау, жолдау, хат حابارلاۋ، جولداۋ، جاتбилдирүү, катmesaj
181maşhur1مشھور 7мәшһүрmeşhur, şöhretlü, şayi', yadlanmış, namlu, şehîrمشهور، شهرتلو، شايع، يادلانمش، ناملو، شهير berühmt, bekanntcélèbrefamous, knownизвестный 著名zhùmíngнэрт 3ataqtıатақты اتاقتىатактуубилгеле, күренекле, танылган, мәгълүмmeşhur, ünlü ئاتاغلىقатағлиқataqliq
182südük8سودوكsidik, çişسيديك، چيش Urinurineurineмоча 尿niàosidikсідік سىدىكсийдикidrar, sidik, çiş
183ülüm2ölüm, ecel, mevtاولوم، اجل، موت Toddécèsdeathсмерть 死亡si3wang2ajal, qaza, ölimажал, қаза, өлім اجال، قازا، ٴولىمөлүмүлем, әҗәлölüm ئۆلۈم, ئەجەلәҗәл, өлүмejel, ölüm
184sergek8سركاكuyanık, gözü açıkاويانیق، كوزي آچيق der einen leichten Schlaf hatqui s,éveille facilementvigilantкто чутко спит, бдительный sergekсергек سەرگەكсергекuyanık, açıkgöz, ihtiyatlı
185adam1آدمадам *adem, kişi, ferdآدم، كيشي، فرد Mannhommemanчеловек 人ren2adamадам ادامадамкешеadam, insan ئادەمадәмadäm
186kayfiyat1كيفيتvasf, keyfiyet, saffetوصف، كيفيت، صفت Qualitätqualitéqualityкачество 质量zhìliàngчанар 3sapa, qasїetсапа, қасиет ساپا، قاسيەتсапатсыйфатkalite
187qadam1قدمkadem, hatve, adımقدم، خطوه، آديم Schrittétape, pas, démarchestepшаг 步骤bùzhòuadım, qadamадым, қадам ادىم، قادامкадамадым, атлау, йөрешadım
188külmek8كولماكgülmekگولمك lachenrirelaughсмеяться 笑xiàoküluкүлу күлүүgülmek
189abşar *10ابشارşelale, çağlayanشلاله، چاغلايان Wasserfallcascade, chute d,eauwaterfallводопад 瀑布pùbùусан хүрхрээ, хөрхрөө 3sarqıramaсарқырама سارقىراماшаркыратмашарлавыкçağlayan, şelale شارقىراش، شارقىراتماшарқиратмаşarqiratma
190arasida1آراسيدهarasındaآراسينده، آرەسينده unterparmiamongсреди 在…中zài… zhōngarasındaарасында اراسىنداарасындауртасында, арасындаarasında ئارىسىداарисида
191atğulanmak2müdahale etmek, karışmak, sokulmakمداخله ايتمك، قاريشمق، صوقلمق sich einmischenintervenirinterfereвмешиваться 干涉gānshèхолилдох, оролцох, хамаарах 3aralasuараласу ارالاسۋаралашууmüdahale etmek ئارىلاشماقарилашмақarilaşmaq
192örezlik8اورازليكmutlu, uğurlu, kutlu, mesud, said, bahtiyarموتلی، موتلو، اوغورلي، قوتلي، مسعود، سعيد، بختيار glücklichheureuxhappy, luckyсчастливый, удачливый orazdıоразды ورازدىбактылуу, акжолтойmutlu, şanslı
193orta8اورتاorta, vasatاورته، اورتا، وسط Mittemilieumilieu, environmentсреда, сфера ortaорта ورتاортоуртаçevre, muhit, ortalık
194urmaq8اورماقурмақ *urmak, vurmak, döğmek, döymek, darb étmekاورمق، وورمق، دوكمك، دوگمك، ضرب ايتمك schlagen, hauen, treffen, fallen, zufallenbattre, frapper, tomber, se fermerbeat, hit (inf, inf) бить, ударять 打dǎwruұру ۇرۋуруу, согуубәрү, сугу, оруvurmak, dövmek
195artuk2, 1ارتوقfazla, artıkفضله، ارتوق، ارتق extra, mehrde trop, plusextra, moreлишний, больше 更多, 多余的gèng duō, duōyú deartıqартық ارتىقартыкfazla, fazladan ئارتۇقартуқartuq
196farawan1فراوانbereketli, bol, mebzulبركتلی، بول، مبذول reichlichabondantabundantобильный ağıl-tegil, molағыл-тегіл, мол اعىل-تەگىل، مولмолмулbol, bereketli مولмолmol
197mergen8مركانnişancı, kemankeşنشانجی، كمانكش gute Schütze, Heldbon tireur, hérosgood shooter, heroхороший стрелок, герой mergen, batırмерген, батыр مەرگەن، باتىرмергенnişancı
198ärzan1ارزانucuzاوجوز billigerepas chercheapдешёвый 便宜piányiхямд, хямдхан, татаг үнэ 3arzanарзан ارزانарзанucuz ئەرزانәрзанerzan
199arğamaq *ارغماق 5 aygırآيغير، آيغر Rennpferd, Springpferdcheval rapide, plein de vigueur 5, coursierstallionаргамак, скакун 牡马mǔmǎаргамаг, хүлэг морь 3arğımaqарғымақ ارعىماقаргымакаргамакaygır ئارغۇماقарғумақarğumaq
200arqa1ارقا، ارقە 1arka, peştآرقە، آرقا، پشت Rückendosbackспина 背部bèibùarqaарқа ارقاарка, белaркаgeri, arka ئارقاaрқа
201arman *ارمان 5rü'ya, düşرؤيا، دوش Traumregret, désir 5. Rêvedreamмечта 梦想meng4xiang3armanарман ارمانарманхыялrüya, düş ئا پەتلىق، ئارمانарман
202bars25 اسلانarslan, şir, yolbars, esedآرسلان، شير، يولبارس، اسد Löwelionlionлев 狮子shīziарсланarıstanарыстан ارىستانарстанarslan, aslan ئاسلانаслан
203ariğ *اريغ 5arık, zayıf, düşkünآريق، ضعيف، دوشكون dünn; armmaigre; pauvre; pur; canal 5skinnyтощий, худой 瘦shòuarıqарық ارىقарыкябык, арыкsıska, cılız ئارۋاقарвақ
204az1ازaz, nadirآز، نادر wenigpeufew, lessмало 少shǎoazаз ازазaz ئازаз
205yas2yas, matem, ye,s, kederياس، ماتم، يأس، كدر Trauer, Kummermourning, penintentialsтраур azaаза ازاазаматамyas, matem ئازاаза
206kınker2gök, maiگوك، كوك، ماوي، مائي blaubleublueсиний, голубой 蓝色lán sèkökкөк көкmavi
207tapmaq8تاپماقbulmak, buluşmakبولمق، بولوشمق finden, auffinden, treffentrouver, découvrirfind, meet (inf, inf) находить, найти, встретить tabu, kezdestiruтабу, кездестіру تابۋ، كەزدەستىرۋтабуу, кезигүүbulmak, buluşmak
208torgay8تورغاىsığırcıkصیغیرجق Staarsansonnet, étourneaustarlingскворец 椋鸟liángniǎoqaratorğayқараторғай قاراتورعايторгойsığırcık
209aş1اشaş, yemek, ta,amآش، يمك، طعام Lebensmittel, Nahrungnourriturefoodпища 食物shíwùidelge 9asас اسашaş, yemek ئاشаш
210qizalaq8قيزالاقlaleلالە Tulpetulipetulipтюльпан 郁金香yùjīnxiāngqızğaldaqқызғалдақ قىزعالداقкызгалдаклаләlale لالەлаләlalä
211mulahaza1ملاحظەmülahaza, dikkatle bakma, mütala'aملاحظه، دقتله باقمه، مطالعه Überwachungobservationobservationнаблюдение baqılau, bayqauбақылау, байқау باقىلاۋ، بايقاۋбайкооgözlem
212milk1ملکmülk, malملك، مال Eigentumpropriétépropertyсобственность, имущество хөрөнгө, зөөр, эд уурс, юм 3menşik, mülikменшік, мүлік мүлкмилекmal, mülk مۈلۈك
213nadamat1ندامتnedamet, pişmanlık, ildimlikندامت، پشيمانلق، ايلدملك Bedauernregretregretсожаление 后悔hòuhuǐökinişөкініш وكىنىشөкүнүүүкенүpişmanlık
214baurci2aşçı, aşpez, tabbahآشجي، طباخ، آشپز Kochcuisiniercook (n) повар aspaz, asşıаспаз, асшы اسپاز، اسشىашпозчуаш пешерүчеaşçı ئاشپەزашпәз
215asman1آسمانасман *gök, sema, asman, asuman, felekگوك، كوك، سما، اسمان، فلك Himmelсielskyнебо 天空tiānkōngآسمانaspanаспан اسپانасманкүк, күк йөзеgökyüzü, gök, sema, asuman ئاسمانасманasman
216kavlamak2koğalamak, sürmek, takib etmekقجغالامق، سورمك، تعقيب ايتمك verfolgen, treibensuivre, shasserfollow, driveследовать, гнать eru, aydauеру, айдау ەرۋ، ايداۋаңдуу, кубалооizlemek, takip etmek, sürdürmek, sürmek
217juft1جفتcüft, çift, ikiخفت، جوفت، ايكي Paarcouplecouple, pairпара 两个, 双liǎnggè, shuāngjwp, qosжұп, қос جۇپ، قوسжупçift جۈپҗүпjüp
218basmaq8باسماقbasdırmak, galebe çalmak, geçmekباصديرمق، غلبه چالمق، كچمك، گچمك unterdrücken, überwältigenopprimer, vaincresuppress, overpowerподавить, одолеть basu, jeñuбасу, жеңу باسۋ، جەڭۋбасуу, жеңүүbastırmak, önlemek
219ügey8اوكاىögey, üvey اوگی، اووي stief, fremdadopté, étrangeradopted, foreignприемный, посторонний asırandıасыранды, бөгде اسىراندى، بوگدەөгөйbenimsenmiş, sahiplenilmiş ئاسراندىасрандиasrandi
220jinn1جنcinnجن Dschinn, Geniusdjinn, géniedjinn, geniusджин, гений jın, kemeñgerжын, кемеңгер جىن، كەمەڭگەرжинcin/djinn, dahi/deha
221masrur1مسرورmesrur, sevinmiş, şen, şadمسرور، سوينمش، شن، شاد glücklichheureuxhappyсчастливый 快乐的, 高兴kuàilè de, gāoxìngbaqıttıбақытты باقىتتىбактылууmutlu
222qiymet8قيمتkıymet, değer, baha, i'tibar, 'izzetقيمت، دگر، بها، اعتبار، عزت theuer, kostspieligcher, couteuxprecious, expensiveценный, дорогой 贵guìqımbatқымбат قىمباتкымбатdeğerli, kıymetli, pahalı
223nanbay8نانباىfırıncı, furuncu, furuncıفرونجی Bäckerboulangerbakerпекарь 面包师傅miànbāoshīfùnaubayşıнаубайшы ناۋبايشىнанчы, наабайчыfırıncı, ekmekçi ناۋايнавайnaway
224aç1, 8اچач *aç, acآچ، آج hungrigfaimhungryголодный 饿èөлөн, өлссөн, өлсөх 3aşаш اشачaчaç
225boy8بوىboy, uzunluk, tulبوي، اوزونلق، طول Höhe, Wuchs, Längehauteur, taille, longueurheight, growth, lengthвысота, рост, длина boyбой بويбойboy, uzunluk, irtifa
226mabsut1مبسوطmufassal, tafsilli, tafsilatlı, uzun uzadıya anladılanمفصل، تفصيللي، تفصيلاتلي، اوزون اوزادييه آڭلاديلان detailliertdétaillédetailedдетальный, подробный 详细的xiángxì deegjey-tegjeyliегжей-тегжейлі ەگجەي-تەگجەيلىтолук, майда-чүйдөсү мененҗентеклеdetaylı, ayrıntılı, etraflı
227yişmek2اچمق 5açmak, küşad eylemek/étmekآچمق، كشاد ايلمك/ايتمك offnenouvriropenоткрывать 开kāiaşuaшу اشۋачууaçmak ئاچماقaчмақ
228kervan8كاروانkarvan, kervan, kafileكاروان، كروان، قافله Karavanecaravanecaravanкараван жин, зэл 3keruenкеруен كەرۋەنкербенkaravan كارۋانкарванkarwan
229aqa1اقاağa, büyük, efendiآغا، بيوك، افندي älterer Bruderfrèreelder brotherстарший брат 哥哥ge1geağaаға اعاагаабыйkardeş, yaşça büyük olanı بۇرادەرака
230qir8قيرkırقیر Pechpoixresin, pitchсмола şayırшайыр شايىرчайырreçine
231qaramaq8قاراماقgörmek, bakmakگورمك، باقمق hinsehen, blicken, schauenvoir, regarderlook (inf) смотреть 看kànqarauқарау قاراۋкарооbakmak
232ağac (yığac)2اغاج 5йағач 7ağac, ağaç, şecer, diraḫtآغاج، آغاچ، شجر، درخت Baumarbretreeдерево 树shu1мод 3ağaşағаш اعاشжыгачагачağaç دەرەخ
233qimanmaq8قيمانماقkımıldanmak, hareket etmekقملدانمق، حركت ايتمك sich bewegense mouvoir, se bougermove (inf) двигаться, шевелиться qїmıldauқимылдау قيمىلداۋкыймылдооhareket etmek
234kempir8كمپيرkocakarıقوجه قاري altes Weib; Hexevieille femme; sorcièreold woman; witchстарая женщина, старуха; колдунья , илбэч эхнэр 3kempir, sїqırşıкемпір; сиқыршы كەمپىر؛ سيقىرشىкемпир, бакшы, сыйкырчыkocakarı
235quduq8قودوقkuyuقویو، قیو Brunnenpuitswell, fountainколодец, фонтан qwdıqқұдық قۇدىقкудукfıskiye, fıskiyeli havuz, su çukur
236söngek8سونكاكkemik, kemükكميك، كموك Bein, Knochenosboneкость 骨头gǔtouяс, хагадао 3süyekсүйек ٴسۇيەكсөөксөякkemik سۇڭەك، سۆڭەكсүңәк, сөңәкsöñäk
237tongmak2تونكماق *donmak, ziyade üşümekطوڭمق، طوكمق، زياده اوشومك frieren, grosse Kälte fühlengelerfreeze, feel great coldмерзнуть, чувствовать холод toñuтоңу توڭۋтоңууdonmak, üşümek
238moymol8مويمولbehnane 11, maymunبھنانە 11، ميمون، مايمون Affesingemonkeyобезьяна 猴子hóuziمیمونmaymılмаймыл مايمىلмаймылмаймылmaymun
239köçer8كوچارgöçebe, göçer, göçkün, göçenكوچبه، گوچبه، گوچر، كوچر، گوچكن، كوچكن، گوچن، كوچن Nomade, Nomadenvolknomade, peuple nomadenomads, nomadic peopleкочевники, кочевой народ köşpendiler, köşpeli elкөшпенділер, көшпелі ел كوشپەندىلەر، كوشپەلى ەلкөчмөнgöçebe, konargöçer
240kezek8كيزاكsıra, saf, tertibصره، سيرا، صف، ترتيب Reihe, Ordnungrang, file, ordre, tourturn, orderпорядок, очередь kezekкезек كەزەكкезекsıra, düzen
241yaman1يمانköti, kötü, yaman, fenaكوتى، كوتو، يامان، فنا Schlecht, böse; sehr vielmauvais, mal, beaucoup (très)bad, evil; very muchплохой, злой; очень много/сильно jamanжаман جامانжаманkötü; çok
242terek8تركkavakقواق، قاواق Pappelbaumpeuplierpoplarтополь 杨树yáng shùaqterekақтерек اقتەرەكтеректирәк, топольkavak ئاقتېرەكақтерәк
243ağ sakal 2ihtiyar, yaşlı adem, koca, pirاختيار، ياشلي آدم، قوجه، پير alter Mannvieillardold manстарейшина, старый человек aqsaqalақсақал اقساقالаксакалөлкәнİhtiyar, yaşlı ئاخساقالАхсақал
244kame2gece, tün, akşamگيجه، كيجه، گجه، كجه، تون، آقشام Nacht, Abendnuit, soirnight, eveningночь, вечер 夜晚, 晚上yèwǎn, wǎnshangaqşam, keşтүн, кеш, ақшам اقشام، كەشтүн, кечgece, akşam ئاخشامахшам
245toykuş2kuğuقوغو Schwancygneswanлебедь 天鹅tiānхун (шувуу) 3aqquаққу اققۋак кууаккошkuğu ئاققۇаққу, аққуш
246asta1استاaheste, yavaş, ağırآهسته، ياواش، آغر langsamlentementslowlyмедленно 慢慢man4man4aqırın, bayauақырын, баяу اقىرىن، باياۋастаәкрен генәyavaşça ئاستاаста
247kengeş8نصيحت، كنكاشnasihat, nush, öğüt, pendنصیحت، نصح، اوگوت، پند Rath, Berathungconseil, conférenceadviceсовет 劝告quan4gao4aqıl-keñesaқыл-кеңес اقىل-كەڭەسкеңешмәслихәтöğüt تەكلىپnäsihät
248endib2beladet, belahet, idraksizlik, kalın kafalılık, bönlük, hamakat, eblehlikبلادت، بلاهت، ادراكسزلك، قالين قفاليلق، بونلك، حماقت، ابلهلك Dummheit, Ungeschicklichkeitstupidité, maladressestupidity, clumsinessглупость, неуклюжесть 笨ben4aqılsızdıqақылсыздық, ебедейсіздік اقىلسىزدىقакылсыздыкакылсызлыкaptallık ئەخمەقلىق
249godliq8غودليقderiñlikدريڭلك Tiefeprofondeurdepthглубина гүн, гүнэгий 3tereñdikтереңдік تەرەڭدىكтереңдикderinlik
250bibi8بيبىhanımخانم Frau, Dame, Hebammefemme, dame, sage-femmemissis, lady, midwifeгоспожа, леди, акушерка hanım, akuşer äyelханым, акушер әйел حانىم، اكۋشەر ايەلбүбүbayan
251gereng8كرنكsağır, işitmezصاغر، ايشيتمز taubsourddeafглухой дүлий, чих хатуу 3kereñ, sañırauкерең, саңырау كەرەڭ، ساڭىراۋдүлөй, кереңsağır, duyarsız
252yoqsul8يوقسولfakir, yoksul, züğürt, malsız, servetsiz, paresiz, parasız, fukara, muhtacفقير، يوقسول، زوگورت، مالسز، ثروتسز، پارەسز، فقرا، محتاج ohne Alles, ganz armtout à fait pauvre, sans rienwithout everything, very poorбез ничего, совсем бедный, нищий däneñesiz, qayırşıдәнеңесіз, қайыршы دانەنەسىز، قايىرشىжакыр, кедей, кайырчыçok fakir
253kapçı2avcı, sayyadآوجي، صياد Jägerchasseurhunterохотник 猎人lièrénañşıаңшы اڭشىаңчы, уучу, мергенчиаучы, сунарчыavcı ئاڭچىаңчиañçi
254kesertke8كسرتكاкесертке*dabb 11, keler, kertenkeler, kertenkele‎ضب 11، كلر، كرتنكلر، كرتنكله Eidechselézardlizardящерица 蜥蜴xīyìمارمولکkesirtkeкесіртке كەسىرتكەкескелдириккәлтә, кәлтә еланkertenkele
255kaşenk2güzel, yakışıklıگوزل، كوزل، ياقشيقلی schön, zierlichbeautiful, fineкрасивый, изящный гуалиг, уран, яруу, нарийн сайханäsem, körkemәсем, көркем اسەم، كوركەمкооз, көрктүүgüzel, iyi
256badperek8بادپركбадперек *ejder, ejderha, ejdeha 11اژدر، اژدرھا، اژدھا 11 Drachedragondragonдракон 龙lóngлуу 3aydaĥarайдаһар ايداھارбатперекаждаһаejderha ھەجدىھاһәҗдиһаhejdiha
257nasihat*نصيحت 7насихат 7nasihat, öğüt, heyecan, galeyanنصیحت، اوگوت، هيجان، غليان Agitationagitationagitationагитация ятгалгаagїtatsїya, nasїhatагитация, насихат, үгіт, үгіт-насихат اگيتاتسيا، ناسيحات، ٴۇگىت، ٴۇگىت-ناسيحاتүгүт-насиятагитация, өндәүnasihat, öğüt, çalkalama
258alak-bulak2karışık, bulaşıkقارشيق، بولاشيق gemischtde la grande variété motleyпестрый 混杂的hùnzá deэрээнala, ala-qwlaала, ала-құла الا، الا-قۇلала, чаарчуар, ала-колаbenekli, rengarenk ئالا ـ بۇلاала-булаala-bula
259barmaq8بارماقбармақ *parmakپرمق، پرماق، پارماق Fingerdoigtfingerпалец 手指shǒuzhǐsausaqсаусақ ساۋساقбармакбармакparmak بارماقбармақbarmaq
260oqra8اوقراcildde deri döküntüsüجلدده دري دۊكندیسي Flechte, Ausschlag auf der Haut, eine trockne Wundedartre, efflorescences sur la peau, plaie sèchelichen, skin rashлишай, сыпь на коже qına, börtpeқына, бөртпе قىنا، بورتپەчакалай, темирөткү, исиркектимрәү авыруы, тимгелcilt döküntüsü
261baş barmaq8باش بارماقбаш бармақ *baş parmakباش پرمق، پرماق، پارماق Daumenpoucethumbбольшой палец 大拇指dàmuzhǐэрхий хуруу 3bas barmaqбас бармақ باس بارماقбаш бармакбаш бармакbaşparmak باش بارماقбаш бармақbaş barmaq
262qalam1قلمқалам *kalem, kamışقلم، قامش Stiftstylopenручка, палочка для пера, стержня qalamқалам قالامкалемкаләмkalem قەلەمқәләмqelem
263yalğan1يالغانялған *yalan, sahteيالان، ساخته Lüge, falschmensonge, fauxlie, falsehoodложь, фальш jalğandıqжалғандық جالعاندىقжалганялганyalan, sahtelik يالغانялғанyalghan
264al-batta1البتهelbette, mutlakaالبته، مطلقا natürlichbien sûrof courseконечно 当然dang1ran2älbette, ärїneәлбетте, әрине البەتتە، ارينەалбеттебилгелетabii ki, elbette ئەلۋەتتە әлвәттәelwette
265dam1دمдем *dem, an, zamanدم، آن، زمان Moment, Atemmoment, soufflemoment, breathмомент, дыхание амьсгаа 3demдем دەمдеммизгел, сулышan, önem, nefes, soluk
266altun1التوبалтұн 7altun, altınآلتون، آلتين Goldorgoldзолото 黄金huang2jin1алт 3altınалтын التىنалтыналтынaltın ئالتۇنалтунaltun
267alma8المه, الما 8алма *elma, almaالما، آلما Apfelpommeappleяблоко 苹果ping2guo3almaалма الماалмаалмаelma ئالماалмаalma
268almaq8الماقалмақ *almakآلمق nehmenprendretake (infinitive)брать 拿na2авах, авч явах 3aluaлу الۋалууалыргааlmak ئالماقалмақalmaq
269amanat1امانتаманат *emanetامانت Geiseldépôt, otageobject held in trust for another personзаложник барьцааны хүн, золионы хүн 3amanatаманат اماناتаманатdepozito ئامانەت ، ساقلىما، كانаманәт, сақлима, канamanet, saqlima, kan
270miltiq1ملطيقмылтық *silah, yarak, aletسلاح، ياراق، يراغ، آلت Gewehrfusilrifleружье mıltıqмылтық مىلتىقмылтыкмылтыкtüfek
271ana1اناана *ana, anne, valideآنه، آننه، والده Muttermèremotherмать 母亲mu3qin1anaaна اناэнеәниаnne ئانا
272hawa1ھواheva, havaهوا ، هواء Luftairairвоздух 空气kong1qi4агаар, агаарын хий 3auaауа اۋاабаhаваhava ھاۋا
273hawa1ھواheva, havaهوا ، هواء Wettertempsweatherпогода 天气tian1qi4aua-rayıауа-райы اۋا-رايىаба-ырайыһава, һава хәле, һава торышыhava durumu ھاۋارايىһаварайиhawarayi
274muqabila1مقابلەмуқабиле*mukabil, karşı karşıya gelenمقابل، قارشي قارشييه گلن Konfrontationaffrontementconfrontation, confrontingконфронтация 对抗duìkàngсөргөлдөх 3konfrontatsїyaконфронтация كونفرونتاتسياтирешүүкаршылыкyüzleşme, karşılaşma
275fahm1فھمfehm, añlayış, idrak, zekaفهم، آڭلايش، ادراك، ذكاء Verstehencompréhensionunderstandingпонимание tüsinikтүсінік تۇسىنىكтүшүнүүаңлауanlayış, kavrayış
276wakil1وكيلуәкіл *vekil, mümessil, temsil édenوكيل، ممثل، تمثيل ايدن Vertreterreprésentantrepresentativeпредставитель 代表dàibiǎoökil, uäkilөкіл, уәкіл وكىل، ۋاكىلөкүлвәкилtemsilci ۋەكىل
277qawm1قومkavim, cemaat, halkقوم، جماعت، خلق Gruppe von Menschengroupe de gensgroup of peopleгруппа людей top, qauımтоп, қауым توپ، قاۋىمтоп, эл, калкҗәмгыятьhalk, toplum
278ağiz1آغيز ağız, dehan, femآغيٖز، آغز، دهان، فم Mundbouchemouthрот 嘴zui3auızауыз اۋىزоозавызağız ئېغىز
279munasibat1مناسبتмунасибат *münasebet, uygunluk, nisbet, muvafakatمناسبت، اويغونلق، نسبت، موافقت Verbindung, Anlassconnexion, occasionconnection, occasionсвязь, случай baylanıs, oqїğaбайланыс, оқиға بايلانىس، وقيعاбайланышбәйләнеш; очрак, вакыйгаbağ, fırsat
280aul, kışlak2köy, karyeكوي، قريه Dorfvillagevillageдеревня 农村nong2cun1тосгон, айл, хөдөө 3auılауыл اۋىلкыштакавылköy يېزا
281yosun1يسونdavranış, adap, teamülطاورانیش، داورانیش، آداب، تعامل Manier, Brauchmanière, coutumemanner, customманера, обычай ädet, täsilәдет, тәсіл ادەت، تاسىلадат, өнөкөтtavır, davranış
282ayağ1اياغаяқ 7ayakآياق، آياغ beinjambefootнога 腿tui3ayaqаяқ اياقбутbacak پاچاق
283ahir1فراغت 7، اخر 1ахир, фарағат 7ahir, bitirim, soñ, neticeآخر، بيتريم، صوڭ، نتيجه Endefinendконец 结束jiéshùтөгсгөл, эцэс, сүүл, туйл, зал, хязгаар 3ayaqtalu, aqır, soñıаяқталу, ақыр, соңы اياقتالۋ، اقىر، سوڭىакыр, аякson ئاخىرى
284bütgermek8بوتكارماكbitirmek, bitişdirmek, bitişmekبترمك، بيتيرمك، بتشديرمك، بتشمك schliessen, ein Ende machenfinir, acheverend, finish (inf, inf) заканчивать 结束jiéshùтөгсгөх, дуусах 3ayaqtau, bitiruаяқтау, бітіру اياقتاۋ، ٴبىتىرۋбүтүрүүбетерергәbitirmek ئاياغلاشماقаяғлашмақayağlaşmaq
285dar hal1درحالderhal, heman, anideدرحال، همان، آنيده sofortimmédiatementimmediatelyнемедленно 马上mǎshàngdereuдереу دەرەۋдарооhemen, derhal, doğrudan doğruya
286munawwar1منورmünevver, parladılmış, tencir olunmuş, zıyadar, ruşen, dirahşanمنور، پارلادلمش، تنوير اولنمش، ضيادارض روشن، درخشان beleuchtet, illuminiertilluminéilluminatedосвещенный, подсвеченный jarıqtandırılğanжарықтандырылған جارىقتاندىرىلعانжарыктандырылганяктыртылганışıklı, aydınlık
287keñ1كينکкең *geñiş, genişككيش، ككيش، گكيش، كنیش breit, geräumigspacieuxbroad, spaciousпросторный 宽敞的kuānchǎng deaydındı, keñайдынды, кең ايدىندى، كەڭкеңкиң, иркенgeniş كەڭ
288mahkam1محكمмахкам *muhkem, sağlam, kavi, sık, sıkıمحكم، صاغلام، قوي، صيق، صيقي starkserré, ferme; fermementtight, firm; firmlyкрепко, сильно; чангаqattı, mıqtapқатты, мықтап قاتتى، مىقتاپбекемsıkı, sağlam
289barakat1بركتbereket, bolluk, feyzبركت، بوللق، فيض Segenbénédictionblessingблагословение 幸事xìngshìадне, ереал 3bataбата باتاберекетnimet, bereket
290bazar1بزارбазар 7bazar, pazarبازار، پازار Markt, Basarbazar, marchémarketбазар 市场shìchǎngзах, зээл, базаар, дэлгэвэр 3bazarбазар بازارбазарбазарpazar بازارбазар
291kapa, qapa2, 8قاپاkafa, baş, ser, kelle, re'sقفا، باش، سر، كله، رأس Kopf, Haupttêteheadголова 头tou2سرтолгой 3basбас باسбашbaş, kafa باش
292badal1بدلbedel, karşılıkبدل، قارشيلق Preisprixpriceцена 价格jiàgébağaбаға باعاбаабәя, хак, бәһаfiyat, bedel, değer
293qirğawul1قيرغاولsüylünسوکلون Fasan, Wildhuhn 2faisanpheasantфазан 野鸡yějīqırğauılқырғауыл قىرعاۋىلкыргоолкыргавылsülün
294bozboga8بوزبوغاzencefilزنجفیل Ingwergingembregingerимбирь 姜jiāngтагаан гаа 3zanzabil, zimbirзанзабіл, зімбір زانزابىل، زىمبىرзанзабилzencefil
295baliq (beliq) 1(باليق، (بليق balık, mahiبالیق، بالق، ماهي Fischpoissonfishрыба 鱼yúbalıqбалық بالىقбалыкbalık
296kafir1كافرкафыр *kafirكافر Ungläubigernon croyantnonbelieverневерующий käpirкәпір كاپىرкапыркяферkafır, inanmayan, inançsız
297böşük1بوشوکbeşik, mehd, kehvareبشيك، مهد، كهواره Wiegeberceaucradleколыбель 摇篮yáolánөлгий, голомт 3besikбесік بەسىكбешикбишекbeşik بۆشۈك
298çinağe barmaq8چيناجە بارماقküçük parmak, serçe parmakكوچك پارمق، سرچه پارمق kleine Fingerpetit doigtlittle fingerмизинец 小指xiǎozhǐşınaşaqшынашақ شىناشاقчыпалакчәнче бармак, чәнтеки бармакserçe parmak, küçük parmak چىمچىلاقчимчилақçimçilaq
299hazina1خزينەхазина 7hazine, defineخزينه، دفينه Reichtumtrésortreasure, treasuryбогатство, казна 珍宝zhen1bao3, сан, сан хөрөнгө, мөнгөн санbaylıq, qazınaбайлық, қазына بايلىق، قازىناбайлык, казынахәзинәhazine بايلىق
300çiray2çehre, yüz, vech, suretچهره، يوز، وجه، صورت Wange, Gesichtvisagefaceлицо 脸liǎnнүүр, царай, зүс 3betбет بەتчырай, жүзyüz, çehre يۈز
301yankağ, inek, çiray2yanak, yañak, ruḫsarياناق، يناق، ياكاق، ياڭاق، رخسار Wange, GesichtjouecheekЩека 面颊miànjiábet, jaqбет, жақ بەت، جاقбет, жаакяңакyanak
302terä, teri1, 8تيرە، تيرىderi, cildدري، جلد Hautpeauskin, leatherкожа 皮肤, 皮革pífū, pígéарьс, шир, савхиteriтері تەرىтериcilt, deri
303bilkü2nişan, damga, eser, mühür, alametنشان، طامغه، اثر، مهر، علامت Zeichen, Stempelsignesignзнак 符号fu2hao4тэмдэг, тамга, мөр, бэлэг 3belgiбелгі بەلگىбелгибилгеİşaret, iz ئىمزا
304panjşanba1پنجشنبەperşenbe, pencşenbeپرشنبه، پنجشنبە Donnerstagjeudithursdayчетверг 星期四xing1qi1si4پنج شنبهпүрэвbeysenbiбейсенбі بەيسەنبىбейшембипәнҗешәмбеperşembe پەيشەنبە
305kasb1كسبкасб *meslek, kesbمسلك، كسب Berufprofessionprofessionпрофессия, ремесло käsipкәсіп كاسىپкесипһөнәр, кәсепmeslek
306bihişt1بھشتbehişt, uçmak, cennet, firdevsبھشت، اوچماق، جنت، فردوس Paradiesparadisparadiseрай 天堂tiāntángbeyiş, wjmaqбейіш, ұжмақ بەيىش، ۇجماقбейишоҗмахcennet, uçmak جەننەت
307burun1بورونburun, enfبورن، بورون، انف vor (... Tagen, Monaten)il y a (... jours, mois) before (in time) назад (напр. 3 дня назад), раньше 以前yi3qian2bwrınбұрын بۇرىنмурдаэлекönce
308buzuq1بوزوقbozukبوزق، بوزوق gebrochene, verwöhntcassé, gâtébroken, spoiled, corruptedсломанный, испорченный , завхарсанbwzıqбұзық بۇزىقбузукбозыкbozuk
309bügün1بوگونбүгүн *bugünبو كون، بو گون heuteaujourd'huitodayсегодня 今天jin1tian1büginбүгін بۇگىنбүгүнбүгенbugün بۈگۈنбүгүнbügün
310bülbül8بلبلbülbül, andelib, hezarبلبل، عندليب، هزار Nachtigallrossignolnightingaleсоловей 夜莺yèyīngbwlbwlбұлбұл بۇلبۇلбулбулсандугач, былбылbülbül بۇلبۇل
311amma1اماemma, amma, lakin, ancakاما، لكن، آنجق abermaisbutно 但是dànshìbirakбірақ بىراقбирок, аммаancak, fakat, ama لېكىن، ئەمما، بىراق، ھالبۇكى، پەقەت
312yalğuz (yalınkuz) 2يالغوز 7йалғұз 7yalıniz, sade, tekيالكز، يالڭز، ساده، تك nur, allein 2, einzigunique, seuluniqueуникальный, единственный biregey, jalğız ğanaбірегей, жалғыз ғана بىرەگەي، جالعىز عاناжалгызбердәнбер, бер генәeşsiz, yegane يالغۇزялғузyalghuz
313bireö8براو, بيراوbiriبري jemand, einerquelqu,un, unsomeoneкто-то нэг күн 3bireuбіреу بىرەۋбирөөbiri
314buğday1بغداىbuğday, gendümبوغدای، بغدای، كندم، گندم Weizenbléwheatпшеница 小麦xiǎomàiулаан буудай, буудай 3bїdayбидай بيدايбуудайбодайbuğday بۇغداي
315küç1كوچgüç, kuvvetكوچ، كوج، گوچ، گوج، قوت Machtpouvoir, forcepower, strengthвласть, сила 控制力kòngzhìlìbїlikбилік بيلىكбийлик, күчgüç كۈچ، كۈچ-قۇۋۋەت،
316tofraq8توفراقтофрақ 7toprak, turabطوپراق، تراب Erdeterreearthземля газар 3topıraqтопырақ توپىراقтопуракyeryüzü, toprak, dünya
317sögen8سوكانsomonصومون Lachssaumonsalmonлосось 鲑guīяргай загас, хули загас 3albırtалбырт البىرتалбыртsomon, som balığı
318tarih1تاريخтарих 7tarihتاريخ Geschichtehistoirehistoryистория 历史li4shi3түүх 3tarїhтарих تاريحтарыхтарихtarih ھېكايە
319saygaq8سايغاقyaban keçisiيابان كچيسي die wilde Ziegechèvre sauvagewild goatдикая коза, сайгак? aqböken, kїikақбөкен, киік? اقبوكەن، كيىكсайгакyaban keçisi
320bagırtlak, qaplubaqa2, 8قاپلوباقەkaplunbağa, bağa, tosbağaقپلونبغه، باغه، بغا، بغه، طوسبغه Schildkrötetortueturtleчерепаха 乌龟wūguīلاک پشتtasbaqaтасбақа تاسباقاташ бакаташбакаkaplumbağa
321ihtiyar1اختيارihtiyar, seçme, tercihاختيار، سچمه، ترجيح Wahlchoixchoiceвыбор 选择xuǎnzéшилэх, шилэлт 3tañdauтаңдау (з.е.) تاڭداۋыктыяр, каалооseçim, seçenek تاللاش، تاللىنىدىغان
322tüp1توپkök, asl, temel, esasكوك، اصل، تمل، اساس Wurzelracinerootкорень 根gen1үндэс; уг сурвалж, ёзоор 3tamır, tübirтамыр, түбір تامىر، ٴتۇبىرтамыртамырkök, temel يىلتىزйилтизyiltiz
323soñra8سونكراсоңра *soñra, soraصوكره، صكره, صوڭره، صڭره nachher, späteralots, ensuite, plus tardlater, afterпотом, после 后, 以后hòu, yǐhòusoñıra, sosınсоңыра, сосын سوڭىرا، سوسىنсоңsonra, ardından
324ateklu2adlı, benam, meşhur, şehir, namdar, müsemmaآدلي، بنام، مشهور، شهير، نامدار، مسمي berühmtcélèbrefamousизвестный 著名的zhùmíng deнэрт 3tanımal, ataqtı, äygili, belgili, aytulıтанымал, атақты, әйгілі, белгілі, айтулы تانىمال، اتاقتى، ٴايگىلى، بەلگىلى، ايتۋلىатактуутанылганmaruf ئاتاقلىق، مەشھۇر
325soqur8سوقورkör; açgözlü, gözü açكور، آچ گوزلي، گوزي آچ blind, einäugig, kargaveugle, borgne, chiche, avareblind, greedyслепой, скупой soqır, sarañсоқыр, сараң سوقىر، ساراڭсокур, сараңсукыр, саранkör; açgözlü, gözü aç
326sonkgi8سونكغىson, soñصوك، صوڭ letztedernierthe last последний soñğıсоңғы سوڭعىсоңкуson
327sulu8سولوgüzel, yakışıklıگوزل، ياقشيقلی schön, hübschbeau, joli, netbeautiful, prettyкрасивая, милая swluсұлу سۇلۋсулууgüzel, yakışıklı
328jahannam1جھنمcehennem, tamu, duzahجهنم، طامو، دوزخ Hölleenferhellад там 3tozaq, jaḣannam, tamwqтозақ, жаһаннам, тамұқ توزاق، جاھاننام، تامۇقтозоктәмугь, җәһәннәмcehennem دوزاخ، جەھەننەم
329qargamaq8قارغاماقhakaret étmek, nefret étmek, la'net étmekحقارت ايتمك، نفرت ايتمك، لعنت ايتمك fluchen, schimpfen, verwünschenmaudire, injuriercurse, insult (inf, inf) проклинать, поносить qarğauқарғау قارعاۋкаргооlanetlemek, aşağılamak
330tüş1توشru'ya, düşرؤيا، دوش Traumrêvedream, visionсон 梦meng4tüsтүс تۇسтүштөшdüş, rüya
331tün, keçä1كيچە 7، تون, киче 7géce, leyl, şebكیجه، گیجه، ليل، شب Nachtnuitnightночь 夜ye4tünтүн تۇنтүнтөнgece كېچەкeчәkeçä
332süyüm8سيومsevgi, sevda, muhabbet, ibtila, aşkسوگي، سوكي، سودا، محبت، ابتلا، عشق Liebeamour, affectionlove, affectionлюбовь, привязанность süyispenşilikсүйіспеншілік سۇيىسپەنشىلىكсүйүүaşk; şefkat, meyil, eğilim
333yümren2fare, sıçanفاره، صيچان Maus, Rattesouris, ratmouse, ratмышь, крыса 鼠shǔtışqanтышқан, егеуқұйрық تىشقانчычкантычканfare, sıçan چاشقانчашқанçaşqan
334sanduq1صندوقsandık, sanduk, hazine, kutıصنديق، صندوق، خزينه، قوطی Truhecoffreboxсундук sandıqсандық ساندىقсандыксандыкkutu
335rahmat1رحمتmerhamet, sevgi, acıma, şefkat, rahmetمرحمت، سوكي، سوگي، آجيمه، شفقت، رحمت Mitgefühlcompassioncompassionсострадание raqımdılıq, ayauşılıqрақымдылық, аяушылық راقىمدىلىق، اياۋشىلىقбоорукердикmerhamet, sevgi, acıma, şefkat
336latif1لطيفlatif, zarif, ḫoş, güzel, nazikلطيف، ظريف، خوش، گوزل، كوزل، نازك eleganteélégantelegantэлегантный sıpayı, sırbazсыпайы, сырбаз سىپايى، سىربازкооз, келишимдүүкупшы, көяз, нәфисzarif, şık, hoş نەپىس
337bu1بوbuبو diescethisэтот bwlбұл بۇلбулбуbu بۇ
338siymek8سييماكişemek, su dökmek, çiş étmek, tebevvül étmekايشه‌مك، صو دوكمك، چيش ايتمك، تبول ايتمك pissen, urinirenpisser, urinerpiss, urinate (inf, inf) мочиться sїyuсию سييۋсийүүсияргәişemek, çiş yapmak
339kömek8كومكкөмек *yardım, meded, imdad, ianeياردیم/ياردم، مدد، امداد، اعانه Hülfe, Unterstützungaide, appuihelp, support (n, n) помощь, поддержка 帮忙bāngmángjärdem, kömekжәрдем, көмек جاردەمжардам, көмөкярдәмyardım ياردەم
340quturmaq8قوتورماقkudurmak, deli divane olmakقودورمق، دلي ديوانه اولمق wahnsinnig werdentomber en démencego insaneсойти с ума, впасть в безумие 发神经fāshénjīngaqıldan ayırılu, jındanu, qwtıruақылдан айырылу, жындану, құтыру اقىلدان ايىرىلۋ، جىندانۋ، قۇتىرۋжинди болуу, кутурууdeli olmak
341muşkil1مشكلzor, güç, çetin, müşkilزور، كوچ، گوچ، كوج، گوج، چتين، چيتين، مشكل schwierig, kompliziertdifficile, compliquédifficultтрудно, сложно qїın, kurdeliқиын, күрделі قيىن، كۇردەلىкыйын, мүшкүлавыр, кыенzor, güç, çetin قىيىن
342habar1اخبار, خبرhaber, peyam, ahbar, havadisخبر، پيام، اخبار، حوادث Nachrichtnouvellesnewsновость 新闻xīnwénjañalıq, habarжаңалық, хабар جاڭالىق، حابارкабарhaber, havadis خەۋەر
343asır1اسيرesir, tutsakاسير، طوتساق Gefangenerprisonnierprisonerзаключенный, арестант хоригдол, хоригдогч 3qamalğan, twtqınқамалған, тұтқын قامالعان، تۇتقىنтуткунтоткынmahkum, esir, tutsak, mahpus مەھبۇس
344äski1اسكىkötü, fena, yamanكوتو، كوتي، فنا، يامان Bösemalevilзло 恶èхор, хорлол, муу юм 3jamandıq, jauızdıq, qastıqжамандық, жауыздық, қастық جاماندىق، جاۋىزدىق، قاستىقжамандыкусаллык, явызлыкKötülük, yamanlık, fenalık (eski) يامان
345jawab *جوابжауаб 7cevap 11جواب 11 Antwortréponseanswerответ 回答huídájauapжауап جاۋاپжоопcevap, yanıt جاۋاپ
346saudakar8سوداكارtacir, tüccar, bazerganتاجر، تجار، بازركان، بازرگان Kaufmann, Handelsmannmarchand, négociantmerchantторговец 商人shāngrénsaudagerсаудагер ساۋداگەرсоодагерtüccar, tacir, satıcı
347orn8اورنyerير Ort, Platz, Stellelieu, placeplaceместо 地点dìdiǎnjer, orınжер, орын جەر، ورىنорунyer ئورۇن
348yakşanba1يكشنبەbazar, Pazarبازار، پازار Sonntagdimanchesundayвоскресенье 星期日xing1qi1ri4یکشنبهням гариг, адьяа, сайн өдөр, бүтэн сайн өдөр 3jeksenbiжексенбі جەكسەنبىжекшембиякшәмбеpazar يەكشەنبە
349ğalaba1غلبەzafer, galibiyet, yeñme, üstünlük, kazanmaظفر، غالبيت، يڭمه، يكمه، اوستونلك، قزانمه Viktoria, Siegvictoirevictoryпобеда 胜利sheng4li4ялалт 9jeñisжеңіс جەڭىسжеңишиңүzafer, galibiyet, başarı غەلىبەғәлибәğälibä
350qiş1قيشқыш *kış, şitaقيش، شتا Winterhiverwinterзима 冬天dōngtiānزمستانөвөл 3qısқыс قىسкышкышkış قىشқышqış
351qalin1قالينkalın, yoğun, tok, koyuقالين، يوغون، طوق، قويو dicképaisthickтолстый, густой qalıñқалың قالىڭкалыңкалынkalın, koyu قېلىن
352musiqi1موسيقىmusikiموسیقی Musikmusiquemusicмузыка 音乐yīnyuèmuzıka, sazмузыка, саз مۋزىكا، سازмузыкамузыкаmüzik مۇزىكا
353qawun1قاوونkavunقاوون، قاون Melonemelonmelonдыня амтлаг гуа, амттайхан гуа 3qauınқауын قاۋىنкоонкавынkavun قوغۇنқоғунqoğun
354sindurmaq8سيندورماقimha étmek, yok étmek, mahv étmekامحا ايتمك، يوق ايتمك، محو ايتمك zerbrechen, zerschellen, zu Grunde richtencasser, briser, dépecer, anéantirannihilate, break (inf, inf) ломать, разбивать sındıruсындыру سىندىرۋсындырууyok etmek, ortadan kaldırmak; kırmak
355yoqqari *يوققاریйоқарұда 7yukarıیوقاری über, obenau dessusaboveнад, наверху, сверху 在... 上面zai4... shang4mianjoğarıdaжоғарыда جوعارىداжогоруюгарыдаyukarıda, önce ئاخىرلاشتىyuqirida
356qaş8قاشkaşقاش Augenbrauensourcileyebrowбровь хөмсөг 3qasқас قاسкашkaş
357şarık1شريکşerik, ortak, müşterekشريك، اورتاق، مشترك Partnerpartenairepartnerпартнер serikсерік سەرىكшерикeş, ortak, dam, kavalye
358jum a1جمعەcum'aجمعە Freitagvendredifridayпятница 星期五xing1qi1wu3جمعهбаасанjwmaжұма جۇماжумаcuma جۈمە, ئادىنە, адинә
359Türk1تورکTürkتورك، ترك TürkeTurcTurkтюрк türkiтүркі Түркtürk تۈرك
360tüzük2tertibli, muntazam, düzgün, yolunda, güzelترتيبلي، منتظم، دوزگون، يولينده، گوزل geordnet, schönrégulierregularрегулярный 正规zhèngguījüyeli, twraqtı, uaqıtılıжүйелі, тұрақты, уақытылы جۇيەلى، تۇراقتى، ۋاقىتىلىтуруктууdüzenli, muntazam
361bustan1بوستانvah, vahaواحه، واح Oaseoasisoasisоазис 绿洲lǜzhōuşwratшұрат شۇراتкөк жайыкvaha ۋاھەваһәwahe
362besyar1بسيارçokچوق sehrtrèsveryочень 很hěnöteөте وتەөтө, абдан, аябайçok
363halq1خلقḫalḳ, ˁumum, insanlar, cemˁiyyetخلق، عموم، انسانلر، جمعيت Volkgenspeopleнарод 人民ren2min2halıqхалық حالىقкалккешеләрhalk خەلق
364dala8دالاdeşt, sahra, kır, beyaban, çölدشت، صحرا، قير، بيابان، چول Steppesteppe, plainesteppeстепь 干草原gāncǎoyuándalaдала دالاталаадалаbozkır سەھرا
365awaz1آوازses, seda, avaz, savt, nidaسس، صدا، آواز، صوت، ندا Stimmevoixvoice, soundголос, звук 声shēngдуу 3dauısдауыс داۋىسаваз, үнses ئاۋاز
366ortanği8اورتانجىortancaاورتانجه Mittler, Vermittlerintermédiaire, médiateurmiddlemanпосредник 中间商zhōngjiānshāngdeldal, dänekerделдал, дәнекер دەلدال، دانەكەرортомчуарадашчыaracı
367zemburek8زمبوركzenberek, zemberek, zenburek, zemburekزنبرك، زمبرك، زنبورك، زمبورك Kanonecanoncannonпушка zeñbirekзеңбірек زەڭبىرەكзамбиректупtop زەمبىرەك
368saoliq8ساوليقсаулық *sıhhat, sağlık, sağlamlıkصحت، صاغلق، صاغلاملق Gesundheitsantéhealthздоровье 健康jian4kang1бие, эрүүл мэнд, эрүүл, лагшин 3densaulıqденсаулық دەنساۋلىقден соолуксәламәтлекsağlık, sıhhat ساغلاملىق
369irklik2arkadaşlik, dostlukآرقداشلق، آرقەداشلق، دوستلق Freundschaft amitiéfriendshipдружба найрамдал, нөхөрлөл 3dostıqдостық دوستىقдостукдуслык, кардәшлек, татулыкdostluk, arkadaşlık ئاغىنىلىق, دوستلۇقағинилиқ
370binafşa, kulrengi1, 8بنفشە، كولرنكىmenekşe, morمنكشه، مور Lillafarbevioletvioletфиолетовый külginкүлгін كۇلگىنкызгылт көкшәмәхәmenekşe, mor
371ruhsat1رخصتижәзә 7ruhsat, izn, icazetرخصت، اذن، اجازت Erlaubnispermissionpermissionразрешение 许可xǔkěrwqsatрұқсат رۇقساتуруксатizin
372suzek8سوزاكbel soğukluğuبل صوغوقلغي Trippergonorrhéegonorrheaгонорея хүйтэн өвчин, заг 3sozсоз سوزсүзөкbel soğukluğu سۆزنەك
373saqlamaq *ساقلاماقсақламақ *saklamak, muhafaza étmekصاقلامق، محافظه ايتمك bewahrengarderkeepхранить saqtauсақтау ساقتاۋсактоосаклау, тотуsaklamak ساقلاش
374natija1نتيجەnetice, soñ, ˁaḳıbetنتيجه، صوڭ، عاقبت Konsequenz, Ergebnisconséquence, résultatconsequence, resultпоследствие, результат, исход saldar, nätїjeсалдар, нәтиже سالدار، ناتيجەнатыйжанәтиҗә, сземтәsonuç, netice ئاقىۋەتaқивәт
375qarlogaç8قارلوغاچkırlangıcقرلانغج Schwalbehirondelleswallow, martletласточка хараацай 3qarlığaşқарлығаш قارلىعاشкарлыгачкарлыгачkırlangıç
376qargiş8قارغيشkargış, la'net, beddua, ilençقارغيش، لعنت، بددعا، ايلنج Fluch, Verwünschungmalédiction, imprécation, exécrationcurse (n) проклятие qarğısқарғыс قارعىسкаргышләгънәтlanet, küfür, beddua, bela لەنەتләнәтlänät
377munajat1مناجاتmünacat, niyaz, yalvarmaمناجات، نياز، يالوارمه Gebet, Betenderprièreprayerмолитва, молящийся dwğa, minajat, tilekşiдұға, мінәжат; тілекші ибадатnamaz, dua, ibadet
378sanamaq8ساناماقhesaplamak, sınamak, saymakحسابلامق، صنامق، صینامق، صايمق zählen, schonen, achtencompter, ménager, estimerconsider, count (infinitive)считать 算suànsanau, esepteucанау, есептеу ساناۋ، ەسەپتەۋэсептөө, саноосанау, исәпләүhesaplamak, düşünmek, saymak, zannetmek?
379zarafat1ظرافتşakaشاقه، شقا Witz, Streichblague, farcejoke, prankшутка, розыгрыш äzil, oyın, äzil äreketәзіл, ойын, әзіл әрекет ٴارىل، ويىن، ٴازىل ارەكەتтамаша, азилмәзәк, уйнатуşaka, eşek şakası
380i'timed, i'timad1اعتمد (اعتماد)i'timad, güğenme, güvenme, emniyetاعتماد، گوگنمه، امنيت Vertrauenconfiancetrust, confidenceдоверие 信任xìnrènитгэх, итгэл, итгэмж 3senimсенім سەنىمишенимgüven, inanç
381qaytarmaq8قايتارماقgeri vermek, iade étmek, hatırlamakگري ويرمك، اعاده ايتمك، خاطرلامق jemand zurückrufen, zurückgeben, zurückerstatten, etwas umwenden, umdrehenrappeler quelqu,un rendre, restituer, tourner quelque choseremember smbd, return, repayвспомнить кого-л, вернуть, повернуть eske tüsiru, qaytaruеске түсіру, қайтару ەسكە تۇسىرۋ، قايتارۋкайтаруу, эстөөhatırlamak; geri vermek; iade etmek
382keyin1كينsoñraصوكره nach, nachdemaprèsafterпосле 以后yi3hou4soñсоң سوڭкийинсоңsonra keyin
383qapçuk8قاپچوقçanta, torbaچانطه، طوربه Tasche, Sackpoche, sacbagсумка, карман , өвөр, хармаан, халаасdorba, qaltaдорба, қалта دوربا، قالتاкапчыкçanta, kese
384qayçi8قايچىmakasمقاص Scheereciseauxscissorsножницы 剪jiǎnqayşıқайшы قايشىкайчыкайчыmakas قايچاқайчаqayça
385qurgan8قورغانkal'a, hisar, kurganقلعه، حصار، قورغان Festungforteresse, fortificationfortressкрепость хэрэм, цайа 3bekinis, qorğanбекініс, қорған بەكىنىس، قورعانкоргонныгытмаkale, hisar
386sarhad1سرحدىserhad, hudud, sınorسرحد، حدود، صنور، صينور، سنور Rand, Grenzefrontièreborderграница 边界biānjièхил 3şekшек شەكчек арачикsınır چېگرا
387hujum1ھجومhücum, saldırmaهجوم، صالديرمه Attackeattaqueattackатака, нападение şabuılшабуыл شابۋىلчабуул, кол салууһөҗүмhücüm, saldırı, atak ھۇجۇم
388qor8قورyaş, zaman, vakt, saatياش، زمان، وقت، ساعت Alter, Zeit, Stundeâge, temps, heureage, time, hourвозраст, время, час jas, uaqıt, sağatжас, уақыт, сағат جاس، ۋاقىت، ساعاتжаш, убакыт, саатяшь, вакыт, сәгатьyaş, vakit, saat ياش ، ۋاقىت ، سائەت
389singil8سينكيلküçük kız kardaşكوچوك/كچوك قيز قرداش jüngere Schwestersoeur cadetteyounger sisterмладшая сестра 妹妹mèimeisiñli, qarındasсіңлі, қарындас кичүү сиңдимсеңелküçük kız kardeş, bacı
390köp1كوبbirçokبرچوق vielbeaucoupmanyмного 多duōköpкөп كوپкөпкүпbirçok
391közek8كوزاكgüz, hazan, soñ baharكوز، گوز، خزان، صوڭ بهار Herbstautomneautumnосень 秋季qiūjìپاییزküzкүз كۇزкүзsonbahar, güz
392qonaq8قوناقmisafir, konuk, mihmanمسافر، قونوق، مهمان Gasthôte, convive, conviéguestгость 客人, 访客kèren, fǎngkèайячин, гийчин, зочин, айлчлах 3qonaqқонақ قوناقконоккунакmisafır, konuk مېھمان
393intiha1انتھاintiha, nihayet, soñ, bitimانتهاء، نهايت، صوڭ، بيتيم Endefinendконец төгсгөл, эцэс, сүүл, туйл, зал, хязгаар 3soñсоң سوڭакыр, аякахырson, bitiş ئاخىرахирaxir
394üzüm1اوزومüzüm, inebاوزوم، عنب Traubenraisingrapeвиноград 葡萄pútaoүзэм, усан үзэм 3jüzimжүзім жүзүмйөземüzüm
395ğalat1ضلالت, غلطgalat, yañlış, ḫata, sehvغلط، ياڭليش، خطا، سهو Fehlererreurmistake, errorошибка 错误cuòwùqate, qatelikқате, қателік قاتە، قاتەلىكката, катачылыкhata خاتالىق
396qaytmaq8قايتماقgeri dönmek, geriye dönmek, ric'atگري دونمك، گري​يه دونمك، رجعت wenden, umkehren, zurückkehrentourner, revenir, être de retourturn, turn back, return (infs) поворачивать, поворачивать назад, возвращаться qaytuқайту قايتۋкайтууdönmek, geri çevirmek, reddetmek
397qivraq8قيوراقkıvrıkقیورق، قیوريق zusammenengelegt, zerknittertplié, chiffonnéfolded, creasyсложенный, согнутый, смятый bükteuliбүктеулі بۇكتەۋكىбүктөлгөнkatlanmış, kıvrık
398qurgaşun8قورغاشونkurşun, üsrubقورشون، اسرب Bleiplomblead, plumbumсвинец qorğasınқорғасын قورعاسىنкоргошункургашkurşun
399qarşu *قارشو 7қаршұ 7karşıقارشو، قارشي gegencontreagainstпротив 反对fan3dui4qarsıқарсы قارسىкаршыкаршыkarşı قارشى
400qoyan8قويانқоян *tavşanطاوشان، تاوشان Hase, Kaninchenlapinrabbitкролик, заяц туулай, чандага 3qoyanқоян قويانкоёнкуянtavşan توشقان
401kengeşlemek8كنكاشلاماكdanışmak, müşavere, istişare étmekطانیشمق، دانیشمق، مشاوره، استشاره ايتمك sich berathense consulter, tenir conseilconsult, confer (inf, inf) советоваться, совещаться keñesuкеңесу كەڭەسۋкеңешүүdanışmak, görüşmek
402kömekleşmek8كومكلشماكyardımlaşmakياردملاشمق, يارديملاشمق helfen, sich gegenseitig Hülfe leistenaider, appuyer l'un l'autrehelp, support each otherпомогать, поддерживать друг-друга kömektesuкөмектесу كومەكتەسۋкөмөктөшүүярдәм итүyardımlaşmak, dayanışmak
403köngrek8كونكراكgömlek, gönlekگوملك، كوملك، كونلك، گونلك Hemdchemiseshirtрубашка 衬衫chènshānjeyde, köylekжейде, көйлек جەيدە، كويلەكкөйнөккүлмәкgömlek, bluz
404qaynamaq8قايناماقқайнамақ *kaynamak, galeyan eylemekقاينامق، غليان ايلمك aufwallen, sich ereifern, siedenêtre en ébullition, s,emporter, bouillirboil (inf) кипеть, вскипать, кипятить буцлах, буцалгах 3qaynauқайнау قايناۋкайноокайнауkaynatmak, haşlamak, fokurdatmak قايناق
405qorquzmaq8قورقوزماقkorkutmak, iḫafe étmekقورقوتمق، اخافه ايتمك jemand Furcht einjagen, jemand erschreckeneffrayer, épouvanter, intimider quelqu,unfrighten, intimidate smbdпугать, запугивать qorqıtuқорқыту قورقىتۋкоркутуукуркытуkorkutmak قورقۇتۇش
406ming8مينكbiñ, elf, hezarبیڭ، الف، هزار tausendmillethousandтысяча mıñмың مىڭмиңмеңbin مىڭ
407salqin8سالقينsoğuk, souk, savukصوغوق، صوؤق، صاوق kühl, kaltfrais, froidcool, coldпрохладный, холодный salqınсалқын سالقىنсалкынсалкынserin, soğuk, donuk
408keçel8كچلkelكل kahlköpfigchauvebaldлысый şaşsız, jaltır, qasqaшашсыз, жалтыр, қасқа شاشسىز، جالتىر، قاسقاкашкапеләшkel, tüysüz, yalın تاقىرباش
409saqçi8ساقچىmuhafız, bekciمحافظ، بكجي Wächter, Hütergarde, gardienguardianстража, стражник saqşıсақшы ساقشىкүзөтчүсакчыmuhafız, koruyucu
410külümsümek8كولومسوماكgülümsemek, tebessüm étmekكولمسمك، گولمسمك، گولمسیمك،تبسم ايتمك lächelnsouriresmile (inf) улыбаться külimdeu, külimsireuкүлімдеу, күлімсіреу كۇلىمدەۋ، كۇلىمسىرەۋкүлүмсүрөөgülümsemek, tebessüm etmek
411qol1قولәл 7kolقول Handmainarmрука 手shou3qolқол قولколkol قول
412qoy8قوىkoyun, ganemقويون، غنم Schafbrebis, moutonsheepовца 羊yang2qoyқой قويкойkoyun قوي
413könlemek8كونلاماكhürmet étmekحرمت ايتمك ehren, achtenestimer, respecterhonor, respect smth (inf, inf) чтить, уважать qwrmetteuқұрметтеу قۇرمەتتەۋурматтоо, сыйлоохөрмәтләуsaygı göstermek, onurlandırmak
414müyüz8مويوزboynuzبوينوز Horn, Gehörncorne, ramure, bois du cerfhorn, hornsрог, рога müyizмүйіз мүйүзмөгезboynuz مۈڭگۈزмүңгүзmüñgüz
415uçqan8اوچقانkuş, tayr, murğقوش، طير، مرغ Vogel, Luftbewohneroiseau, habitant de l,airbirdптица 鸟niǎoqwsқұс قۇسчымчык, кушkuş
416qiz8قيزkızقيز، قز Mädchen, Jungfraufille, jeune demoiselle, viergegirl, virginдевочка, девушка жаахан охин, хүүхэн, халдагдаагүй охинqızқыз قىزкызкызkız قىز
417qovanğiliq8قووانجليقiyi ḫaber içün verilen hediyeخبر ايچون ويريلن هديه Freude, Freudenbotschaft, das Geschenk, das dem Ueberbringer einer Freudenbotschaft gegeben wirdjoie, joyeuse nouvelle, le présent qu'on donne au messager qui apporte une nouvelle joyeusejoy, gift to a person who brings a good newsрадость, подарок человеку, принесшему радостную весть сүйүнчү
418kirmek8كيرماكgirmek, dahil olmakگيرمك، كيرمك، داخل اولمق hereingehen, eintreten, eindringenentrer, pénétrerenter, penetrate (inf, inf) входить 进来jìn//laiорох 3kiruкіру كىرۋкирүүкерүgirmek, nüfüs etmek
419hizmät *خذمتḫıdmet, işini görmeخدمت، ايشني گورمه Dienstservice, emploiservice, employmentслужба (работа) qızmetқызмет قىزمەتкызматхезмәт, эшhizmet, memuriyet
420qizil1قزيلkırmızı, kızıl, al, ahmer, surḫقرمزی، قزيل، آل، احمر، سرخ rotrougeredкрасный 红色的hóngsè deулаан 3qızılқызыл قىزىلкызылkırmızı, al, kızıl قىزىل
421kiymek8كييماكgiymek, geymekگييمك، گيمك anziehen, anlegen, ankleidenhabiller, vêtirput on, wear (inf, inf) одевать, носить (одежду) kїyu, kїip jürüкию, киіп жүру كييۋ، كيىپ جۇرۋкийүүgiymek
422majlis1مجلسmeclis, oturacak yer, cem'iyet, encümenمجلس، اوطورەجق ير، جمعيت، انجمن Treffenréunionmeetingвстреча 会议hui4yi4учрах, уулзах, золгох 3kezdesuкездесу كەزدەسۋмажлисtoplantı, miting مەجلىس
423tönegün8توناكونdünدون gesternhieryesterdayвчера 昨天zuo2tian1өчигдөр 3keşeкеше كەشەкечээкичәdün تۈنۈگۈنтүнүгүнtünügün
424ihtilaf1اختلافihtilaf, uyuşmama, uymayışاختلاف، اويوشمامه، اويمايش Streitdésaccorddisagreementразногласие 分歧fēnqíkelispeuşilikкеліспеушілік كەلىسپەۋشىلىكanlaşmazlık
425körsetmek8كورساتماكкөрсетмек *göstermek, göstertmek, izhar étmek, ibraz étmekگوسترمك، گوسترتمك، اظهار ايتمك، ابراز ايتمك zeigen, sehen lassenmontrer, faire voirshow, let see (inf, inf) показать, дать увидеть körsetuкөрсету كورسەتۋкөрсөтүүкүрсәтүgöstermek
426meyin8ميينbeyin, mağz, dimağبين، مغز، دماغ Gehirncerveau, cervellebrainмозг mї, mıyми, мый مي، مىيмээмиbeyin مېڭەмеңәmeñä
427oltaş2komşu, konşuقومشو، قونشو Nachbarvoisinneighborсосед 邻居línjūkörşiкөрші كورشىкоңшу, кошунакүршеkomşu قوشنا
428köz1كوزgöz, çeşm, dide, 'aynگوز، كوز، چشم، ديده، عين AugeŒileyeглаз 眼睛yan3jingнүд 3közкөз كوزкөзgöz كۆز
429süyemek, süymek, süvmek8سيوماكsevmek, aşık olmakسومك، عاشق اولمق lieben, gerne haben, küssenaimer, chérir, donner un baiser, embrasserlove, kiss (inf) любить, целовать süyuсүю سۇيۋсүйүүsevecek, öpmek
430rasul1رسولresul, nebi, peyğamber, peyamber, élçi, yulavaç, yalavaçرسول، نبي، پيغمبر، پيامبر، ايلچي، يولاواچ، يالاواج، يلاواج Gesandter, Boteenvoyé, messagermessengerпосланник elşi, uäkilелші, уәкіл ەلشى، ۋاكىلэлчиилчеhaberci, kurye, ulak ئەلچى
431kiyim8كييمgiyilecek şey, libas, elbise, rubaگييلەجك شئ، لباس، البسه، روبه Anzug, Kleidmise, robe, habillementsuit, dress, clothingкостюм, платье, одеяние, одежда kїimкиім كيىمкийимкиемgiysi, kıyafet, elbise كىيىم
432kümüşكوموش1gümüşگومش، كوموش Silberargentsilverсеребро 银yin2kümisкүміс كۇمىسкүмүшкөмешgümüş كۈمۈش
433kitab1كتابkitabكتاب Buchlivrebookкнига 书shu1ном, бичиг 3kitapкiтап كىتاپкитепкитапкitap كىتاب
434mengzemek8مينكزاماكbeñzemekبڭزمك ähnlich sein, gleichenressembler, être ressemblantbe similar to, be likeпоходить, быть похожим wqsauұқсау ۇقساۋокшошууbenzemek
435örmeğek8اورمجاكörümcek, ankebut, ankebudاورومجك، عنكبوت، عنكبود Spinnearaignéespiderпаук örmekşiөрмекші ورمەكشىжөргөмүшүрмәкүчörümcek ئۆمۈچۈك
436märtebe *مرتبهmertebe, basamak, rütbe, derece, payeمرتبه، باصامق، رتبه، درجه، پايه Status, Rangrang, degrérank, degreeстатус, высокий уровень märtebeмәртебе مارتەبەмартабастатусstatü, hukuki durum
437waqif1واقفvakıf, haberdarواقف، خبردار bewusstau courantawareосведомлённый mağlumattıмағлұматты ماعلۋماتتىкабардарfarkında, haberbar ئاگاھагаh
438amac2مقصد، مقصود мақсад 7hedef, maksad, amacهدف، مقصد، آماج Zielobjectifgoalцель 目标mu4biao1maqsatмақсат ماقساتмаксатмаксатamaç مەقسەتмәқсәтmeqset
439lolo8لولوruspi, orospu, fahişeروسپی، اوروسپو، فاحشه Hure, feile Dirnefemme perdue, femme publiquewhore, prostituteпроститутка, падшая женщина jezökşeжезөкше сойкуфахишәorospu, kaltak, fahişe پاھىشە
440levend8لوندtenbel, haylazتنبل، خایلاز faul, liederlich, trägeparesseux, négligentlazy, negligentленивый, небрежный jalqau, salaqжалқау, салақ جالقاۋ، سالاقжалкооялкауtembel, haylaz, ihmalkar, lakayt ھورۇن
441buland1بلندbülend, yüksekبلند، يوكسك hochhauttallвысокий өндөр 3bїikбиік بيىكжогоркубиекuzun, yüksek
442boyun1بويونboyunبويون Hals, Nackencouneckшея 脖子bo2zimoyınмойын مويىنмоюнмуенboyun بويۇن
443mişiq8ميشيقkedi, pisiكدی، پسي Katzechatcatкошка 猫mao1‫گربهмуур, мигуй, мий 3mısıqмысық مىسىقмышыкмәчеkedi مۈشۈك
444nan1نانekmek, etmek, nan, hubzاكمك، اتمك، نان، خبز Brotpainbreadхлеб 面包mian4bao1nanнан نانнаникмәкekmek بولكا
445liklik8ليكليكkuklaقوقله Marionettenspielmarionnettepuppet, marionetteмарионетка quırşaqқуыршақ قۋىرشاقкуурчаккурчакkukla
446hunar1ھنرhüner, ma'rifet, bilme, ustalık, san'atهنر، معرفت، بيلمه، اوستەلق، صنعت Fähigkeitcompétenceskillумение eptilikептілік ەپتىلىكчеберчиликосталыкhüner, marifet, beceri, yetenek ماھارەت
447çoñ adam 1چونک ادمer, büluğa érmiş erkek adamار، بلوغه ايرمش اركك آدم erwachseneadulteadultвзрослый 成年人cheng2nian2ren2насанд хүрсэн, том, цээнд, өөлий 3er jetkenер жеткен ەر جەتكەنбойго жеткенбуйга ж,иткәнyetişkin, olgun چوڭчоңçoñ
448irta2ارتهerte, yarın, sonraايرته، صوكره، يارين früher, das Frühe, Morgen, der folgende Tagtôt, matin, demainearly, morning, tomorrowрано, утро, завтра 早, 早晨, 明天zǎo, zǎochen, míngtiānэрт, өглөө, маргаашerte, tañerteñ, erteñерте, таңертең, ертең ەرتە، تاڭەرتەڭ، ەرتەڭэрте, таң, эртеңиртә, иртә, иртәгәerken, sabah, yarın, ertesi ئەتىگەن، ئەتىكىәтигән, әтикиetigen, etiki
449zalim1ظالمzalim, gaddar, haksız, kıyıcıظالم، غدار، حقسز، قييجي Unterdrückeroppresseuroppressorугнетатель 压迫者yāpòzhěezuşi, zwlım, qanauşı, qısım körsetuşiезуші, зұлым, қанаушы, қысым көрсетуші ەزۋشى، زۇلىم، قاناۋشى، قىسىم كورسەتۋشىэзүүчүизүче, җәберләүче, залимmüstebit, zalim زالىم
450es8ايسес *akl, düşünme, añlamaعقل، دوشونمه، آڭلامه verstand, Sinnintelligence, sensmindум, сознание es, sana, añес, сана, аң ەس، سانا، اڭэсаң, зиһенakıl, düşünce, an (eski) ئاڭаң
451malik1ملکmelik, padişah, şah, hükümdarملك، پادشاه، شاه، حكمدار Königroikingкороль хан, ван 3patşa, korolпатша, король پاتشا، كورولпадышапатшаkral, padişah, şah پادىشاھ
452ihtiyat1احتیاطihtiyat, tedbir, dikkatاحتياط، تدبير، دقت Achtungprudencecautionвнимание, осторожно 小心xiǎoxineskertuескерту ەسكەرتۋэтиятdikkat دىققەت
453sasiq8ساسيقkerih, iğrenc, pis, murdarكريه، ايگرنج، پيس، مردار stinkendpuantstinkingвонючий өмхий, муухай үнэртэй, өмхий самхай 3sasıqсасық ساسىقсасыксасыberat, iğrenç, rezil پۇراق
454isim1اسم، اسمىism, ad, namاسم، آد، نام Namenomnameимя 名字ming2ziнэр 3atат ەسىمысымисем, атad, isim ئا پپاق
455naşpati1ناشپاتىarmudآرمود Birnepoirepearгруша лийр, хэдмэн 3almwrtалмұрт المۇرتалмурутармутarmut نەشپۈت
456ägär1اگرeğerاگر wennsiIfесли 如果rúguǒхэрэв, хэрвээ, болбол, бол 3egerегер ەگەرэгерeğer ئەگەر
457süyünğülük8سيونجولوكiyi ḫaber içün verilen hediyeخبر ايچون ويريلن هديه ein Geschenk, das für die Freudenbotschat gegeben wirdcadeau qu'on donne pour une bonne nouvellepresent for a good newsподарок за радостную новость süyinşiсүйінші сүйүнчүiyi haber için hediye
458ot2اوتateş, nar, otآتش، نار، اوت Feuerfeufireогонь 火huǒotот وتотateş ئوت، ئاتەش
459örgenmek8اوركانماكöğrenmek, talim étmekاوگرنمك، تعليم ايتمك learnen, gewöhnenapprendre, accoutumerlearn, get used to (inf, inf) учиться, привыкать üyrenuүйрену ۇيرەنۋүйрөнүүөйрәнöğrenmek ئۆگىنىش
460waqi'a1واقعە 7оқиға 7vak'a, hadise, halوقعه، حادثه، حال Fall, Ereignis incident, événementincident, eventслучай, инцидент oqїğaоқиға وقيعاокуяочрак, хәл, вакыйгаdurum, olay, hadise ۋەقەвәқәweqe
461önk2اونکön, sağاوڭ، صاغ rechtedroitrightправый 右yòuoñоң وڭоңуңsağ
462oylanmak2tefekkür étmek, düşünmek, fikr étmekتفكر ايتمك، دوشونمك، فكر ايتمك nachdenken, grübelnpenserthink (infinitive)думать 思考si1kao3бодох, санах 3oylauойлау ويلاۋойлооуйларгаdüşünmek ئويلاش
463oyun1اويونoyunاويون Spieljeugameигра 游戏yóuxìнаадам, тоглоом 3oyınoйын ويىنоюнуенoyun ئويۇن،
464qazmaq8قازماقkazmak, eşmekقازمق، اشمك graben, herumirren, herumstreifencreuser, errerdig (inf), roaming aroundкопать, бродить, прогуливаться qazu, seruendeuқазу, серуендеу قازۋ، سەرۋەندەۋказууkazmak, etrafında dolaşmak
465köprük8كوپروكköprüكوپری Brückepontbridgeмост köpirкөпір көпүрөкүперköprü, geçit
466ohşaş8اوخشاشұхшашasa, gibi, mesellü, şebihآسا، گبي، مثللو، شبيه ähnlichressemblantalikeпохож 相同的xiang1tong2 dewqsasұқсас ۇقساسокшошохшашbenzer ئوخشاشokhshash
467kekirmek8كيكيرماكgeğirmekگگرمك rülpsenroterburpотрыгивать kekiruкекіру كەكىرۋкекирүүgeğirmek
468aramaq*ارامق 5aramakآرامق suchencherchersearch (inf)искать 搜寻sou1xun2эрэх, бэдрэх 3izdeuiздеу ىزدەۋиздөөэзләүaramak, bulmaya çalışmak ئىزدەش
469yuvanmaq, yuvunmaq8 يوونماق، يواونماقyıkanmakییقانمق sich waschense laverwash one self (inf) мыться, умываться juınuжуыну جۋىنۋжуунууюынуyıkanmak, banyo yapmak
470it8ايتитköpek, it, kelbكوپك، ايت، كلب Hundchiendogсобака 狗gou3سگнохойїtит يتитэтköpek, İt, kuçu ئىت
471himmat1ھمتhimmet, hırsهمت، حرص Ambitionambitionambitionамбиция их зан, бисэ тоох, сагсуурах 3şamdanuşılıq, menmendikшамданушылық, менмендік شامدانۋشىلىق، مەنمەندىكдымакhırs, tutku, heves, ihtiras
472yütel8يوتالöksürükاوكسروك، اوكسوروك Hustentouxcough (n) кашель 咳嗽késouханиалга, ханиад 3jötelжөтел جوتەلжөтөлютәлöksürük
473pul1پلпұл*pul, pare, paraپول، پاره Geldargentmoneyденьги 钱qian2мөнгө, цаас 3aqşaaқша اقشاaкчаaкчаpara پۇل, ئا خچاақчаахча
474hususan1خصوصاbi'l-hassa, hususan, hususi olarak, ayrıcaبالخاصه، خصوصاً، خصوصي اولارق، آيريجه besonderssurtoutespeciallyособенно äsirese, erekşeәсіресе, ерекше ٴاسىرەسە، ەرەكشەайрыкча, өзгөчө, асыресеözellikle, bilhassa
475ay1اىay, kamerآي، قمر Monatmoismonthмесяц 月yue4ayай ايайайay ئاي
476ajamak8اياماقacımak, merhamet étmekآجیمق، مرحمت ايتمك Acht geben, bewahren, schonen, Mitleid habenavoir ou prendre soin ou garde, garder, ménager, avoir pitiéspare, cherishжалеть, щадить, беречь ayauаяу اياۋаёоacımak, saklamak айимақayimaq
477nazuk8نازوكnazik, ince, narinنازك، اينجه، نارين dünn, feinmince, finthin, fineтонкий, изящный гуалиг, уран, яруу, нарийн сайхан 3näzikнәзік назикince
478abro1ابروi'tibar, haysiyet, şerefاعتبار، حيثيت، شرف Ruf, Würderéputation, dignitéreputation, dignityрепутация, достоинство bedel, abıroyбедел, абырой بەدەل، ابىرويабройабруй, хөрмәтgüvenilirlik, itimat ئابرويаброй
479oğul1اوغولoğul, zadeاوغل، زاده Sohnfilssonсын wlұл ۇلуулулыoğul
480uşaq8اوشاقuşak, çocukاوشاق، چوجق klein, jungpetit, jeunelittle, youngмаленький, молодой wsaqұсақ ۇساقушакküçük, genç
481mumkin1ممكنmümkün, olabilen, olağanممكن، اولەبيلن، اولاغان möglichpossiblepossibleвозможно магадгүй, мэднэ 3mümkinмүмкін мүмкүнмөмкинmümkün
482qul1قلkulقول Sklaveesclaveslaveраб qwlқұл قۇلкулколköle قۇل
483ürküç8اوركچhörgüç, örgüçهورگوج، اورگوج Höcker des Kameelsbosse du chameaucamel,s humpгорб верблюда tüye örkeşiтүйе өркеші өркөчhörgüç
484sarça2cam, şişeجام، شيشه، صرچه Glasverreglassстекло 玻璃bōliäynek, şınıәйнек, шыны айнекcam ئەينەك
485muwarrih1مورخmüverrihمورخ Historikerhistorienhistorianисторик 历史学家lìshǐxuéjiāтүүхч 3tarїhşıтарихшы تاريحشىтарыхчытарихчыtarihçi تارىخچى
486bike, bige, biye8بيكاhanım, banuخانم، بانو Frau, Damefemme, damemadam, ladyгоспожа, леди хатан, хатагтай, ноёгтой; авгайbїke, hanımбике, ханым بيكە، حانىمбийке, бийкечханымhanım, hanımefendi, bayan خانىم
487sezgek8سيزكاكgöz kapağı, cefnگوز قپاغي، جفن Augenlidpaupièreeyelidвеко аньсага, зовхи 3qabaqқабақ قاباقкабаккүз кабагыgöz kapağı قاپاق
488wahm1وھمvehm, şübheوھم، شبهه Verdachtsoupçonsuspicionподозрение küdik, şübäкүдік, шүбә كۇدىك، شۇباшек, күмөншик, шөбһәşüphe, kuşku, işkil گۇمان
489belmek8بيلماكбелмек *bilmekبیلمك meinen, glauben, wissencroire, savoirthink, know, believe (infs) думать, верить, знать мэдэх, ойлгох 3biluбілу билүүбелегезdüşünmek, inanmak
490çapan1چپانcaket, jaket, çaketجاكت، ژاكت، چاكت Mantelmanteaucoatчапан şapanшапан شاپانчапанceket, kat چاپان
491bagir8باغيرbağırباغر Leberfoieliverпечень bauırбауыр باۋىرбоорбавырkaraciğer, ciğer جىگەر
492wilayat1ولايتvilayetولايت Landpayscountryстрана el, memleketел, мемлекет ەل، مەملەكەتмамлекетülke
493yütelmek8يوتالالماكöksürmekاوكسورمك، اوكسرمك hustentoussercough (inf) кашлять ханиах, ханиалгах 3jöteluжөтелу жөтөлүүöksürmek
494asbab1اسبابасбаб *alet, cihazآلت، جهاز Instrument, Werkzeuginstrumenttool, instrumentинструмент 工具gōng jùзэвсэг, багаж 3qwral, sayman, aspapқұрал, сайман, аспап قۇرال، سايمان، اسپاپаспапAlet, enstrüman ئەسۋاب، جابدۇق، سايمان
495menlik, men menlik8مينليك، مين مينليكenaniyet, benlik, ḫodbinlik, gururانانيت، بنلك، خودبينلك، غرور Egoismus, Selbstliebeamour-propre, egoismenarcissism, selfishnessэгоизм, самовлюбленность menmendik, özimşildikменмендік, өзімшілдік مەنمەندىك، وزىمشىلدىكөзүмчүлдүк, менмендикbencillik
496tedbir *تدبيرтәдбирtedbirتدبیر measure, action, arrangementмеры şaraшара شاراчараtedbir
497yurtkören8يورتكورانcasus, çaşıt, hafiyeجاسوس، چاشيت، خافيه Spion, Landbeseher, Auskundschafterespion, émissairespy, landholder, scoutшпион, разведчик barlauşı, izdeuşiбарлаушы, іздеуші بارلاۋشى، ىزدەۋشىтыңчы, чалгынчыcasus, hafiye, köstebek
498muşrik1مشرکmüşrikمشرك Polytheistpolythéistepolytheistполитеист, многобожник köp qwdayşıl, polїteїstкөп құдайшыл, политеист كوپ قۇدايشىل، پوليتەيستмушрикpoliteist, çoktanrıcı كۆپ خۇدالىق
499sarwaz1سروازasker, çeri, kul, cünd, ceyş, leşker, sipahعسکر، چري، قول، جند، جيش، لشكر، سپاه Soldatsoldatsoldierсолдат, воин sarbazсарбаз ساربازсарбаз, жоокерasker
500buqa8بوقاboğaبوغا Stiertaureaubullбык бух, шар 3bwqaбұқа بۇقاбукаүгезboğa
501bari1بارىcümle, bütün, hep, cemi'جمله، بتون، هپ، جميع allestoutall, the whole thingвсе, всё bäriбәрі баарыhepsi, tümü
502bet8بتбетyüz, çehre, beñiz, betيوز، چهره، بڭز، بڭيز، بت Gesicht, Antlitzface, figure, visagefaceлицо нүүр, царай, зүс 3betбет بەتбетбитyüz
503birqazan8بيرقازان Pelikanpélicanpelicanпеликан birqazanбірқазан بىرقازانбиргазанбаба кошpelikan
504körmek8كورماكgörmek, bakmakگورمك، كورمك، باقمق sehen, blickenvoir, regardersee, look (inf, inf) видеть, смотреть köruкөру كورۋкөрүүкүрүbakmak
505ülken8اولكانuluğ, ulu, büyük, iri, azim, kebir, yüksek, âli, refi', bülendاولوغ، اولو، بيوك، ايري، عظيم، كبير، يوكسك، عالي، رفيع، بلند gross, erhaben, mächtiggrand, haut, puissant, élevébigбольшой 大的dà deтомülken, iriүлкен, ірі ۇلكەن، ىرىзурbüyük
506yuhu2uyku, uyḫu, nevm, ḫʷâbاويقو، اويخو، نوم، خذاب Schlafsommeilsleep (n) сон (состояние) 睡眠shuìmiánwyqıұйқы ۇيقىуйкуйокыuyku
507yulduz2йұлдыз 7yıldız, seyyareييلدز، يلدز، سياره Stern, Planetétoile, planètestar, planetзвезда, планета од 3jwldız, ğalamşar, planetaжұлдыз, ғаламшар, планета جۇلدىزжылдызйолдызyıldız, gezegen
508yumurtğa2yumurta, yumurdaيومورطه، يمورطه، يومرطه، يومورده، يومرده، يمورده Eioeufeggяйцо 蛋dànjwmırtqaжұмыртқа جۇمىرتقاжумурткайомыркаyumurta تۇخۇم
509yiplik2iplik, rismanایپلك، اپلك Faden, Schnurcorderopeверевка, нитка jipжіп جىپжипҗепİp ағамча
510kamil2muhasara, kuşatma, kapanmaمحاصره، قوشاتمه، قپانمه Belagerung, umschliessensiègesiegeосада, окружение qamau, qorşauқамау, қоршау قاماۋ، قورشاۋкамакка алуу, курчоого алуукулга алу, камап алуkuşatma قولغا ئېلىش ، قورشاۋ
511kanamak2kan akmak, kanamakقان آقمق، قانامق Blutt fliessensaignerblood flow (inf) кровоточить цус дааварлах, цус цувах, цус гоожих 3qanauқанау قاناۋkan akmak
512yut2يوت *tipiتيپي، تپي starker Schneefallforte chute de neigeheavy snowfallсильный снегопад 大雪dàxuěküşti qar jauuкүшті қар жауу كۇشتى قار جاۋۋкалың кар жаайткөчле карyoğun kar yağışı
513ibtida1ابتداибтида *ibtida', ibtida, başlama, naşlangıç, baş, evvelابتداء، ابتدا، باشلامه، باشلانغيچ، باش، اوّل Anfangcommencementbeginningначало 开始kāishǐbastama, bastauбастама, бастау باستاما، باستاۋбаштообашлауbaşlangıç باشلانماбашланмаbashlanma
514adawat *عداوت 7ғәдәуатadavet, düşmenlik, ḫusumet, kin, ğareż, buğzعداوت، دشمنلك، خصومت، كين، غرض، بغز Feindseligkeithostilitéhostilityвражда, неприязнь dwşpandıqдұшпандық دۇشپاندىقдушмандыкдошманлыкDüşmanlık, kin ئاداۋەتадавәтadawet
515ittifaq1اتفاقиттифақ *ittifak, uyuşma, ittihadاتفاق، اويوشمه، اتحاد Unität, Unionunité, unionunityединство, союз 团结tuánjiébirlestik, odaqбірлестік, одақ بىرلەستىك، وداقбиримдикбердәмлекbirlik بىرلەشمە، ئىتتىپاقбирләшмә, иттипақbirleşme, ittipaq
516quyruq1قويروقқуйруқ *kuyrukقویروق Schwanzqueuetailхвост 尾wěiqwyrıqқұйрық قۇيرىقкуйруккойрыкkuyruk قۇيرۇقқуйруқquyruq
517ijara1اجارەicare, kiraاجاره، كرا Mietelocation, bailrentingаренда түрээс, түрээслэхjaldauжалдау جالداۋkiralama ئىجارەиҗарәijare
518biltür8بيلتورбілтүр *bıldır, geçen seneبلدير، بیلدير، گچن سنه vergangenes Jahrannée passéelast year, yesteryearпрошлый год, в прошлом году 上年shàngniánbıltırбылтыр بىلتىرөткөн жылыүткән елдаgeçen yıl
519pahliwan1پھلوانkahraman 11, pehlivanقھرمان11، پھلوان Heldhérosheroгерой 英雄yīngxióngбаатар, чин зоригт 3qaĥarmanқаһарман قاھارمانкаарманкаһарманkahraman قەھرىمانқәһриманqähriman
520yafrağ2يفراغ 7 ؟ йафрақ 7yaprak, varak, berkیاپراق، یپراق، ورق، برك Blattfeuilleleafлисток навчjapıraqжапырақ زاپىراقжалбыракяфракyaprak يوپۇرماقйопурмақyopurmaq
521Farsi1فارسىфарси *Farsiفارسى FarsiFarsiFarsi, Persian languageфарси 波斯语Bōsīyǔparsı tiliпарсы тілі پارسى تىلىФарсыFarsça dili پارس تىلىпарс тилиpars tili
522arra1ارەdestere, el bıçkısıدستره، ال بيچقيسي Sägesciesawпила araара اراараапычкыtestere
523burunqi1بورونقىбурунқи *beriki, sabık, evvelki, geçenبريكی، سابق, اوّلكي، گچن letzte, vorherigeprécédentprevious, formerпредыдущий, прежний bwrınğıбұрынғы بۇرىنعىалдагыönceki, eski
524kara sevda2кара севда *malihulya, cununiyet, delilik, kara kan, kara sevdaمالیخوليا، جنونيت، دليلك، قره قان، قره سودا Melancholie, Wahnsinn, schwarzes Blutmélancolie, foliemelancholy, madnessмеланхолия, сумасшествие melanholїya, sher, jındılıqмеланхолия, шер, жындылық مەلانحوليا، شەر، جىندىلىقкүңел төшенкелеге, эч пошу, боеклыкdepresyon, cinnet, bunalım سەۋداсәвдаsewda
525tömür1تمورтөмүр *demir, demür, temürدمیر، دمور، تمور Eisen, männlicher Namefer, nom de l,hommeiron, man,s nameжелезо, мужское имя temir, er adamnıñ atıтемір, ер адамның аты تەمىر، ەر ادامنىڭ اتىтемир, эркектик атытимер, кеше исемеdemir, erkek ismi تۆمۈر، ئادەمنىڭ ئىسمى
526yigit (er, 8 اير) 1يكيتир, кіші 7yiğit, er, adem, delikanlı, bahadırيگيت، ار، آدم، دليقانلي، بهادر Kerl, Junge, Manngars, hommeguy, man; мужчина, юноша; удалец жигит, гавшгай морьтон 3jigitжігіт جىگىتжигитегетçocuk, adam يىگىت
527boz1بوزбоз *boz, kül rengi, ermed, ağberبوز، كول رنگي، ارمد، اغبر graugrisgreyсерый 灰色的huīsè deswrсұр سۇرgri
528boş1بوشбош *boş, ḫali, tehiبوش، خالي، تهي leervideemptyпустой 空的kōng debosбос بوسбошбушboş
529bayan1بيانбаян *beyan, añlatma, açık söyleme, ifade, ifhamبيان، آڭلاتمه، آچيق سويلمه، افاده، افهام Erzählung, Erklärungnarration, explicationnarrative, explanationповествование, объяснение bayanбаян بايانбаяндоо, түшүндүрмөхикәяләү, аңлатуizah, açıklama, anlatı
530bozagu, bozau8بوزاغو، بوزاوbuzağu, buzağıبوزاغو، بزاغو، بوزاغی Kalbveaucalfтеленок 小牛xiǎo niúگوسالهbwzauбұзау بۇزاۋмузообозауbuzağı
531karımak2қарымақ *kartlanmak, kartlaşmak, kartalmak, yaşlanmak, kocamakقارتلانمق، قارتلاشمق، قارتالمق، ياشلانمق، قوجامق alt werdenvieillirgrow old (inf) стареть qartayuқартаю قارتايۋкартайуукартаюyaşlanmak, kocamak, ihtiyarlamak قېرىپ قالماقқерип қалмақqerip qalmaq
532aparmak/aparmaq2, 8اپارماقапармақ *aparmak, alub götürmek, taşımakاپارمق، آلوب گوتورمك، طاشیمق، تاشیمق fortbringen, durchgeben, fliehen lassen / bringen, herbringenrapporter, emporter/ porter, amenerconvey, take smth or smb somewhereотносить, отвозить, отводить aparuапару اپارۋташууtaşımak
533anjir1انجيرанжир *incir, tinاينجير، انجير، تين Figfiguefigфига, инжир инжир 3injirінжір ىنزىرincir
534buran8بورانбуран *boraبورا Sturm, Gewitterorage, tempêtestorm, thunderstormбуран, метель boranборан بورانfırtına
535onamaq8اوناماقtasdik etmekتصديق ايتمك zufrieden sein, wollen, annehmen, genehmigenêtre content, être content, être satisfait, vouloir, accepter, approuver, consentirbe satisfied, pleased about sth or sbнравиться, находить по вкусу, по нраву wnauұнау ۇناۋжактырууошау, күңелгә хуш килүtatmin olmak
536ölke2өлке *memleket, diyar, ülkeمملكت، ديار، اولكه Landrégion, district, paysdistrict, countryкрай, округа, страна ölke, öñir, aymaq, elөлке, өңір, аймақ, ел ولكە، وڭىر، ايماق، ەلөлкөbölge, ilçe, ülke аймақ
537tiz1تزdiz, zanu, rukbeديز، زانو، ركبه Kniegenoukneeколено 膝盖xīgàiөвдөг 3tizтіз ٴتىزтизетезdiz تىزтизtiz
538öltürmek8اولتورماكöldürmek, katl étmek, ihlak étmek, imateاولدرمك، اولديرمك، قتل ايتمك، اهلاك ايتمك، اماته umbringen, tödtentuer, assassinerkill, murder (inf, inf) убить, убивать 杀死shāsǐöltiruөлтіру ولتىرۋөлтүрүүүтерүöldürmek, katletmek
539azgine8ازغينە 5، ازغنە 8küçük, kısaكوچوك/كچوك، قصه، قيصه sehr wenig 8un petit peu 5, très peu 8small, littleмаленький 小的xiǎodeөчүүхэн, жаахан 3azğanaазғана ازعاناküçük, kısa азғинә
540olturmaq8اولتورماقoturmakاوتورمق sitzen, an einem Orte bleibenêtre assis, s'asseoirsit (inf) сидеть, садиться 坐zuòotıruотыру وتىرۋотурууутыруoturmak
541um8اومunاون Mehlfarineflourмука (продукт) 面粉miànfěnwnұн ۇنунунun
542dekiştirmek2değiştirmekدگشدیرمك، دگشدرمك Umweckselnchanger, échangerchange (inf), exchange (infinitive)менять, обменяться ayırbastau, auıstıruайырбастау, ауыстыру ايىرباستاۋ، اۋىستىرۋdeğiştirmek айривашлимақ
543göşt1كوشتet, lahm, kûşt, gûştاات، لحم، كوشت، گوشت Fleischviandemeatмясо 肉ròuмахetет ەتэтитet
544iselemek 2izlemek, kulak vérmek, istima' étmekايزلمك، ايزلقمك، قولاق ويرمك، استماع ايتمك aufpassen, anhörensurveiller, observerobserveнаблюдать 观察guānchábaqılauбақылау باقىلاۋgözlemek, tarassut etmek (eski)
545yağaççi1يغاجىmarangozمارانغوز Zimmermanncharpentiercarpenterплотник ağaş wstası, ağaş şeberiағаш ұстасы, ағаш шебері اعاش ۇستاسى، اعاش شەبەرىжыгач устабалта остасыmarangoz
546insan1انسانинсан 7insan, nas, adem, beşer, merdümانسان، ناس، آدم، بشر، مردم Menschêtre humainhuman beingчеловеческое существо adamадам ادامinsan oğlu
547asan1اسانасанasan, kolayآسان، قولاي einfachfacileeasyлегко 容易róngyìхөнгөн, хялбар 3oñayоңай وڭايоңойҗиңелkolay, basit
548karakçı2harami, hırsız, haydud, oğrıحرامی، خرسز، خيدود، اوغري Rauber, Diebvoleurrobber, thiefграбитель, вор qaraqşı, wrlıqşıқарақшы, ұрлықшы قاراقشى، ۇرلىقشىкаракчы, уурукаракhırsız, haydut
549fazilat1فضيلتfazilet, değer, kadr, meziyet فضیلت، دگر، قدر، مزيت Exzellenzexcellenceexcellenceпревосходство, совершенство kemeldikкемелдік كەمەلدىكөстенлекmükemmellik, üstünlük
550eriq1اريقḫarḳخرق Bewässerungsgrabencanal d'irrigationirrigation ditch, channelирригационный канал, арык услах суваг 3arıqарық ارىقsulama kanalı
551özge8اوزكاөзге *başka, diğer, ğayri, özge, sair, ahirباشقه، بشقه، ديگر، غيري، اوزگه، سائر، آخر andere, übrigeautresotherдругой, чужой özgeөзге وزگەdiğer
552uzaq8اوزاقuzak, ırak, be'id, dûrاوزاق، ايراق، بعيد، دور lang, gedehntlong, allongélong, stretchedдлинный, удлиненный урт 3wzaq, wzınұзақ, ұзын ۇزاق، ۇزىنuzun
553anar1انارанар *nar, rummanنار، رمان Granatapfelgrenadepomegranateгранат 石榴shíliuанар, сэмбэрүү 3anarанар انارанаранарnar ئانارанарanar
554birge8بيركاberaber, birlikdeبرابر، برلكده zusammen, beisammenensembletogetherвместе 一起yīqǐхамт, цуг 3birgeбірге بىرگەbirlikte
555begana1بيگانەyabancı, garib, biganeيابانجي، يبانجي، غريب، بيگانه Ausländerétrangerforeignerиностранец 外国人wàiguórénгадаадый хүн 3şeteldikшетелдік شەتەلدىكчет элдикчит ил кешесеyabancı
556rast1راستраст *doğru, rast, müstakim, sağطوغري، راست، مستقيم، صاغ wahr, richtigvrai, correcttrue, correctправда, верно ras, dwrısрас, дұрыс راس، دۇرىسчындык, туурадөресdoğru دۇرۇس، راستраст, дурусrast, durus
557beçara1بيچارەbiçare, çaresiz, zavallı, miskin, sefilبيچاره، چارەسز، زواللي، مسكين، سفيل armer Kerl, hilflos, unglücklichpauvre homme, impuissant, malheureuxpoor, helpless, wretchedбедняга, беспомощный, несчастный хөөргий, хөөрхийлэлгэй амьтан 3bїşaraбишара بيشاراfakir, çaresiz, sefıl
558bahar1بھارбахар *bahar, ilkbahar, ilkyazبهار، ايلك بهار، ايلك ياز Frühlingprintempsspringвесна 春天chūntiānبهارхавар 3köktemкөктем كوكتەمжазязilkbahar كۆكلەمкөкләмköklem
559balke1بلكەbelkiبلكه vielleicht, sogarpeut-être, mêmeperhaps, evenвозможно, даже bälkїбәлки بالكيbelki, bile
560karınçka2karınca, nemlقارينجه، قارنجه، قرنجه، نمل kleine Ameise; dunkelblaufourmi; bleu foncéant; dark blueмуравей; темно-синий qwmırsqa, qara kökқұмырсқа; қара көк قۇمىرسقا؛ قارا كوكkarınca
561qanun1قانوبkanun, kava'id, usul, nizamقانون، قائده، اصول، نظام Recht, Gesetzloilawзакон 法律fǎlǜхууль, цааз, ёс 3zañзаң زاڭмыйзам, законканун, законkanun, yasa قانۇنқанунqanun
562bizgek8بيزكاكateş, ot, narآتش، اوت، نار Fieberfièvrefeverлихорадка 发烧fāshāoчичрэг 3bezgek, qaltırauбезгек, қалтырау بەزگەك، قالتىراۋateş
563balga8بالغاuzun saplı topuzاوزون صاپلي طوپوز Keule mit einem langen Stielemassue avec une longue poignéemace with a long handleдубина, булава с длинной ручкой шийдэм, бороохой 3soyılсойыл سويىلuzun saplı topuz
564ayal1ايالıyal, karı, zevceعيال، قاري، زوجه Frau, Ehefrauépouse, femmewifeжена 妻子qīziэхнэр, авгай, гэргий 3äyelәйел ايەلаял, катын, зайыпхатыныeş, karı ئايالى
565aynalmaq8اينالماقgeri dönmekگري دونمك sich umkehren, umwenden, verändernse tourner, se retourner, se changerturn around (inf), rotate (inf)поворачиваться эргэх, эргүүлэх, эргэлтaynaluайналу اينالۋgeriye dönmek, dönmek
566ayiq1ايقayı, ayu, dübbآيي، آيو، دب Bäroursbearмедведь 熊xióngayuаю ايۋаюуаюayı ئېيىق
567dawlat1دولتdevlet, hükûmetدولت، حكومت Reichtum, Staatrichesse; fortunewealth; fortuneбогатство, государство däuletдәулет داۋلەتservet, varlık
568igä1ايگەsahib, malik, hamiصاحب، مالك، حامي Meister, Besitzermaître, propriétairemaster, ownerхозяин, владелец 老板lǎobǎnїeие يەana, asıl, sahip
569bab1بابбаб *babباب Kapitelchapitrechapterглава (книги и пр.) бүлэг 3tarauтарау تاراۋбөлүмбүлекbölüm, kısım باب
570oq1اوقоқ *ok, tir, sehmاوق، تير، سهم Kugel, Pfeilflèche, ballearrow, bullet, axleстрела, пуля oqоқ وقжебе, окукok, mermi, kurşun
571usta1اوستاüstad, usta, öğredici, muallim, mahirاستاد، اوستا، اوسته، استا، اوگرەديجي، معلم، ماهر Meistermaîtremasterмастер şeber, wstaшебер, ұста شەبەر، ۇستاusta
572badan1بدنbeden, göğde, gövde, cismبدن، گوگده، جسم Körpercorpsbodyтело deneдене دەنەденетән, гәүдәvücut, gövde
573polat1پلاتполат *çelik, poladچلیك، پولاد Stahlaciersteelсталь bolat, qwrışболат, құрыш بولات، قۇرىشболоткорычçelik
574piçaq1پچاقbıçakبچاق، بیچاق Messercouteauknifeнож pışaqпышақ پىشاقбычакпычакbıçak پىچاق
575parda1پردەperdeپرده Vorhangrideaucurtainзанавес хөшиг 3perdeперде پەردەпардапәрдәperde
576iniqmaq8اينيقماقita'at, inkıyad, boyun eğmekاطاعت، انقياد، بوين اگمك gehorchen, unterthänig seinobéir, être obéissantobey, be obedient (inf, inf) подчиняться, быть послушным bağınu, boyswnuбағыну, бойсұну باعىنۋ، بويسۇنۋuymak
577oğri1اوغرىoğrı, uğru, harami, hırsız, haydudاوغري، حرامی، خرسز، خيدود Diebvoleurthiefвор хулгайч 3wrıұры ۇرىуурукаракhırsız
578ahangirlik1اھنگرليکdemircilik, demürcülük, timurcilik, âhenger, دمیرجیلك، دمورجيلك، تيمورجيلك، آهنگرلك Schmiedehandwerkartisanat de forgeronblacksmithingкузнечное ремесло temirşilik qolöneriтеміршілік қолөнері تەمىرشىلىك قولونەرىdemircilik
579palas8پالاسпалас *pırtı, palas, pelasپرتی، پلاس ein kleiner Teppichpetit tapissmall carpetмаленький ковер, коврик бяцхан хивс 3palas, kişkentay palas, qır kilemпалас, кішкентай палас, қыр кілем پالاس، كىشكەنتاي پالاس، قىر كىلەمkilim, küçük halı
580izgar8ايزغاررطوبت، ياشلق، نمليلك، اصلاقلق Feuchtigkeithumiditéhumidityвлажность чийг, нойтон 3ılğaldıqылғалдық ىلعالدىقnem, rutubet
581awwalqi1اولقى 1öñce, evvelاوڭجه، اوّل vorher, zuerstavant, d,abordfirst, original, previous 1. before, earlierраньше, сперва, прежде äuelde, bwrınәуелде, бұрын اۋەلدە، بۇرىنбашта, элек, әүвәлilk, orijinal авалқи
582ösmek8اوسماكөсмек *büyümek, yaşlanmak, kocamak, uzanmakبيومك، ياشلانمق، قوجامق، اوزانمق wachsen, aufschiessen, gross werdencroître, pousser, grandirgrow (inf)расти, увеличиваться, возрастать ösuөсу ٴوسۋbüyümek ئۆسمەكөсмәкösmek
583idiş8ايديشvazo, kabوازو، قاب Gefäss, Geräthvasevaseваза ваар, бумба, багвар 3vaza, sauıtваза, сауыт ۆازا، ساۋىتвазавазаvazo
584aytinmaq8ايتينماقşarkı veya türki söylemekشرقي ويا تركي سويلە​مك singen, jauchzenchantersing (inf) петь än aytu, ölen aytuән айту, өлен айту şarkı söylemek, ötmek
585aytişmaq8ايتيشماقtartışmak, atışmakطارتشمق، آتيشمق zanken, sich in einen Wortwechsel einlassenquereller, disputerquarrel, argue (inf, inf) ссориться, спорить wrsısu, aytısuұрсысу, айтысу ۇرسىسۋ، ايتىسۋурушууталашыргаtartışmak
586etişlemek8ايتيشلاماكbirlikde çalışmakبرلكده چاليشمق/چالشمق zusammen arbeiten, einander helfentravailler ensemble, s aider l un a l autrework together, help each other (inf) работать вместе, помогать друг другу birge jwmıs isteu, kömektesuбірге жұмыс істеу, көмектесу بىرگە جۇمىس ىستەۋ، كومەكتەسۋbirlikte çalışmak, yardımlaşmak, dayanışmak
587içkülük8ايچكولوكiçki, 'işret, müskiratايچكی، عشرت، مسكرات das Getränkboissondrink (n) , beverageнапиток 饮料yǐnliàoişimdikішімдік ىشىمدىكэчемлекiçki, içecek
588kuşa1كوشەkûşe, köşe, bucak, zaviye, günyeكوشه، بوجاق، زاويه، گونيه Eckeangleangleугол bwrışбұрыш بۇرىشбурчборычaçı
589is8ايسkoku, buy, isقوقو، بوي، ايس Geruchodeurodor, smellзапах үнэр, үнэр танар, хиншүү 3їisиіс يىسисkoku
590içki8ايچكىkeçiكچی Ziegechèvregoatкоза 山羊shānyángямаа 3eşkiешкі ەشكىэчкиkeçi
591itmek, etmek8ايتماكétmek, yapmakايتمك، ياپمق machenfairedo (inf) делать 做zuòхийх, үйлдэх 3etuету ەتۋкылууyapmak
592itek8ايتاكetek, damenاتك، دامن Schoss eines Kleides, der Rand, Saum, die Kantebasque d une robe, ourlet, bord, lisière, bordure hemподол, пола etekетек ەتەكetek
593ayas8ayazآياز Kälte, Frostfroid, geléecold, frostмороз ayazаяз ايازүшүкаязayaz ئۈششۈك
594oylenmek8اويلانماكevlenmek, izdivac étmekاولنمك، ازدواج ايتمك heirathense marrierget married (inf) жениться 结婚jié//hūnгэрлэх, эхнэр авах, гэргийтэй болох, авгай авах 3üylenuүйлену ۇيلەنۋүйлөнүүөйләнүevlenmek
595oygatmaq8اويغاتماقuyandırmakاويانديرمق، اوياندرمق erwecken, aufweckenéveiller, réveillerwake up (inf) пробудить, разбудить oyatu, oyatıp jiberuояту, оятып жіберу وياتۋ، وياتىپ زىبەرۋuyandırmak
596ojatliq8اوياتليقayb, ar, utanacak şeyعيب، عار، اوتانەجق شئ schamhafthonteuxshamefulстыдный wyattıұятты ۇياتتىutanç verici, ayıp
597uja8اوياyiva, yuvaيوا Nestnidnestгнездо үүр 3wyaұя ۇياояyuva ئۇۋاуваuwa
598aulaq8اولاقuzak, ırakاوزاق، ايراق weit, entferntloinfar awayдалеко, далекий aulaqаулақ اۋلاقuzak
599uncu2inci, incüاينجی، اینجو، انجو Perleperlepearlжемчуг сувд 3meruert, injuмеруерт, інжу مەرۋەرت، ىنجۋэнҗеinci مەرۋايىت
600oqumaq8اوقوماقokumak, añlamakاوقومق، آڭلامق verstehen, begreifen, lesencomprendre, concevoir, lireunderstand, readпонимать, читать tüsinu, oquтүсіну, оқу anlamak, okumak
601erkin2hür, azadحر، آزاد ledigcélibatairesingleхолостой, незамужем bos, üylenbegenбос, үйленбеген بوس، ۇيلەنبەگەنyalnız, tek
602erkudak2ikiz, ékiz, cüft, çüft, çift, çifteايكیز، اكز، جفت، چفت، چفته Zwilling, Paarjumeaux, coupletwins, coupleдвойня, пара ихэр хүүхэд, ихэр 3egiz, jwpегіз, жұп ەگىز، جۇپikiz; çift
603engak2çeneچكه، چڭه، چنه Kinnmentonchinподбородок їekиек يەكээкиңәкçene ئېڭەك
604enicak2hancer, hançer, bıçak, kamaخنجر، خنچر، بيچاق، قما Messer, Dolchdague, poignarddaggerкинжал чинжал хутга 3qanjarқанжар قانجارканжарhançer خەنجەر
605lakab ismi2لقب اسمى 7лақаб исміlakabلقب Beinamesurnom, pseudonymebyname, pseudonymпрозвище, псевдоним laqap atıлақап аты لاقاپ اتىлакап аткушаматtakma ad لەقەم
606initmek2keskinleşdirmek, bilemekكسكینلشدرمك، بیله‌مك schärfen, beschleunigenaffiler, accélérersharpen, accelerate (inf, inf) заострять, ускорять хурцлах, үзүүрлэх 3üşkirleu, jedeldetuүшкірлеу, жеделдету ۇشكىرلەۋ، جەدەلدەتۋkeskinleştirmek; hızlandırmak
607inkmak2ülfet étmek, dostu ve arkadaşı olmakالفت ايتمك، دوستي و آرقداشي اولمق Freundschaft schliessendevenir amismake friendsподружиться dostasuдостасу دوستاسۋarkadaşlık kurmak دوست تۇتماقдост тутмақdost tutmaq
608inmak2siñirlenmek, öfkelenmek, hiddetlenmekسیڭیرلنمك، اوفكه‌لنمك، حدتلنمك zornig sein, zürnense mettre en colèreget angryзлиться хор нь хүрэх, шар нь бунлах, уурлах 3aşulanu, öşigu, ızalanuашулану, өшігу, ызалану اشۋلانۋ، وشىگۋ، ىزالانۋачууачулануsinirlenmek, öfkelenmek
609inukse2soñsuz, namütenahi, niahyetsiz, had ve payanı olmayanصوڭسز، نامتناهی، نهايتسز، حد و پاياني اولميان grenzenlos, unendlichillimité, interminableendless, infiniteбезграничный, бесконечный şeksiz, şetsizшексіз, шетсіз شەكسىز، شەتسىزsonsuz
610inukti2ˁaca'ib, ˁacib, ğarib, tuhaf, şaşacakعجائب، عجيب، غريب، تحف، شاشەجق sonderbar, seltsam, beispiellosétrange, sans précédentstrange, unique, unmatchedстранный, уникальный, бесподобный oğaş, ğajap, biregey, teñdessizоғаш, ғажап, бірегей, теңдессіз وعاش، عاجاپ، بىرەگەي، تەڭدەسسىزbenzersiz, eşsiz, tuhaf
611irim2beşaret, ümid, ḫayr, éyi ḫaber, oğur, uğurبشارت، اميد، خير، ايي خبر، اوغر gute Nachricht, Hoffnung, Glückbonne nouvelle, espoir, chancegood news, hope, luckхорошие новости, надежда, удача jaqsı jañalıqtar, ümit, sättilikжақсы жаңалықтар, үміт, сәттілік جاقسى جاڭالىقتار، ۇمىت، ساتتىلىكжакшы жаңылык, үмүт, ийгиликяхшы хәбәр, өмет, уңышiyi haber, umut, şans, müjde
612ipitmek2su dokundurmak, hafifçe ıslatmak, nemlendirmek, nemletmekصو طوقوندرمق، خفيفجه ايصلاتمق، نملندرمك، نملتمك befeuchtenhumidifier, hydratermoisturizeувлажнять dımqıldandıru, ılğaldauдымқылдандыру, ылғалдау دىمقىلداندىرۋ، ىلعالداۋnemlendirmek, ıslatmak
613irik2cesim, büyük, kocaman, gövdeli, iri, ˁazim, kebirجسيم، بيوك، قوجامان، گوكدەلي، ايري، عظيم، كبير grob, grossrough, largeгрубый, крупный iriірі ىرىkaba, büyük
614ircaytmak2gülerken dişlerini göstermek, sırıtmakگولركن ديشلريني گوسترمك، صيريتمق، صريتمق، صرتمق grinsend lächelnsmile with a grinулыбаться с усмешкой ırjїyuыржию ىرجييۋsırıtmak
615iren2alet; dudak, lebآلت، طوداق، لب Gerath; Lippeoutil, lèvretool; lipинструмент; губа уруул 3qwral; erinқұрал; ерін قۇرال، ەرىنкурал, эринкорал, иреннәрdudak قورال
616arbağ *5, 8ارباغarbağ, arbak, efsun, büyü, sihrارباغ، ارباق، افسون، بوكو، سحر Märchen, Fablefable, conte, enchantement 5fable, fairy tale, spellбасня, сказка, заклинание mısal, ertek, arbauмысал, ертек, арбау مىسال، ەرتەك، ارباۋmasal, efsane, kıssa, fabl
617arjin *ارجين 5vilayet, ülke, memleketولايت، اولكه، مملكت territoriale Gliederungdivision territoriale 5territorial divisionтерриториальное деление aumaqtıq bölisuаумақтық бөлісу اۋماقتىق بولىسۋbölgesel ayrım, idari bölge
618azok tiş8ازو 5، ازوق تيش، ازو تيش 8azı dişi, ḍırs, ẓırsآزي ديشي، ضرس Bachenzahn 8dents molaires 5permanent teethкоренные зубы араа 3azu tisазу тіс ازۋ تىسkalıcı diş
619azuq6ازوق 5азиқ, йемәг 7azuk, azıkآزوق، آزيق Nahrung, Proviantvivres, provisions 5food, provisionsеда, провизия хоол, идээ 3azıqазық ازىقazık, erzak ئوزۇقلۇقозуқлуқozuqluq
620asramiş *5 اسراميشidare, hükûmetاداره، حكومت Verwaltung, Überwachungadministration, surveillance 5administration, monitoringуправление, наблюдение basqaru, baqılauбасқару, бақылау باسقارۋ، باقىلاۋбашкаруу, көзөмөлдөөидарә итү, тикшерергәyönetim
621irkmek2birikmek, toplanmak, yığılmakبريكمك، طوپلانمق، ييغلمق، يغلمق Sich versammelnse rassemblerget togetherсобираться вместе jїnaluжиналу جينالۋbirlikte olmak
622isen2исен *sağ, salim, sahih, afiyet, sağlam, asanصاغ، سالم، صحيح، عافيت، صاغلام، آسان gesund, ganz, wahrhaftsain et saufhealthy, well and goodздоровый, целый sauсау ساۋsağlıklı, sıhhatli, sağlam
623irmacuk2küçük ırmak, ırmakcık, küçük nehirكوچك ايرماق/ارمق/ايرماق، ايرماقجق، كوچك نهر Flüsschenpetite rivièresmall riverречка, речушка kişkentay özenкішкентай өзен كىشكەنتاي وزەنкичинекей дарыяинешdere كىچىك دەريا
624irtaki2efsane, hikaye, kıssa, destan, masal, sergüzeştافسانه، حكايه، قصّه، دستان، داستان، مصال، سركذشت Märchen, Erzählung, Fabelcontefairy taleсказка ertegiертегі ەرتەگىmasalı
625isiğ2sıcak, ısınmış, hararetliصيجاق، ايصينمش، حرارتلي warmchaudwarmтеплый jılıжылы جىلىılık, sıcak
626ağriq1اغريكن 5, اغريق 1ağrı, ağrıkآغری، آغریق Schmerz, Krankheit douleur, affliction 5pain, anguishболь, недуг өвдөлтauıruауыру اۋىرۋacı, ızdırap, ağrı
627ağu2اغو 5zehir, ağu, semزهر، آغو، سم Giftpoison 5poisonяд, отрава хорuу, заһар ۋ، زاھارууагуzehir
628iski2köhne, fersude, atik, kadim, eskimişاسكي، كهنه، فرسوده، عتيق، قديم، اسكيمش alt, abgenutztvieux, uséold, wornстарый, поношенный хуучинeskiескі ەسكىэскиискеeski, yıpranmış
629izmek2ezmek, yassılamak, sahk etmek, salaye eylemekازمك، ياصیلامق، سحق ايتمك، صلايه ايتمك zerreibenécraser, broyercrush, crumbleдавить, измельчать шахах 3ezu, wntaqtauезу, ұнтақтау ەزۋ، ۇنتاقتاۋezmek, ufalamak
630Hitay1ختاى 7، خطاى 1ХытайÇinچین ChinaChineChinaКитай 中国ZhōngguóХятадQıtayҚытай قىتايКытайКитайÇin جۇڭگو
631zat *ذات 7зат 7şey', maddeشئ، ماده Dingchosematter, thingвещь юм, юм хум, эд, хогшил 3zatзат زاتşey
632içmäk *ايچماك 7ичмәк 7içmekايچمك trinkenboiredrinkпить уухişuішу ىشۋичүүэчегезiçmek
633yemek *يماك 7йемәкyémek, yemekيميك، يمك essenmangereat (inf) есть (пищу) идэхjeu, tamaq işuжеу, тамақ ішу جەۋ، تاماق ىشۋyemek
634ma'na1 معنا 7، معنى1мағына 7maˁnaمعنی Sinn, Bedeutungsens, significationmeaningсмысл, значение утгаmağınaмағына ماعىناмаанимагьнәanlam
635jannat, uçmak1, 2جنت 7жәннәт 7cennet, uçmak, firdevs, behiştجنت، اوچماق، فردوس، بهشت Paradiesparadisheaven, paradiseрай 天堂tiāntángjännatжәннат جانناتcennet
636yaktu2nur, aydınlık, żıya, ışıkنور، آيدينلق، ضيا، ايشيق Licht, Glanzlight, shineсвет, сияние jarıqжарық جارىقяктыışık, parlaklık
637yalçı2düzlenmiş, düzgün, sıralanmış, sıraya konmuş, muntazam, muntazim, temizlenmiş, yoluna koyulmuşدوزلنمش، دوزگون، صرەلانمش، صرەيه قونمش، منتظم، تميزلنمش، يولنه قويلمش gereinigt, geordnetnettoye, organisecleaned, organizedочищенный, упорядоченный tazalanğan, rettelgenтазаланған, реттелген تازالانعان، رەتتەلگەنdüzenli
638yalğan2yalan, duruğ, kiẕb, irtikabيالان، دروغ، كذب، ارتكاب Lüge, falschmensonge, fauxlie, wrongложь, неверно jalğan, namaqwlжалған, намақұл جالعان، ناماقۇلжалганялганyalan, yanlış
639yazuk2گنا 7гүнә 7günah, kabahat, suç, cirmi, cürm, yazıkگناه، گنه، قباحت، سوج، جرم، يازق، يازيق Sünde, Fehlerfautefault, guiltвина буруу, ял, гэм, осол, алдал 3kinäкінә كىناsuç, hata گۇناھгунаһgunah
640ölken2مقتول 7мәқтул 7ölü, ölmüş, müteveffa, meyyitاولو، اولمش، متوفي، ميت todttué, mortifiékilled, deadубитый, умерщвленный ölgen, öltirilgenөлген, өлтірілген ولگەن، ولتىرىلگەنөлтүрүлдүmaktul, ölü
641bağ2باغ 7бағ 7bağ, bağçe, ravża, bostanباغ، باغچه، روضه، بوستان Gartenjardingardenсад baq, bau-baqşaбақ, бау-бақша باق، باۋ-باقشاбакчабакчаbahçe باغ
642tasaduf *تصادف 7тасадуф 7tedadüf, rast gelme, aramaksızın bulmakتصادف، راست گلمه، آرامقسزين بولمق zufällige Begegnungrencontre au hasardchance meetingслучайная встреча kezdeysoq kezdesuкездейсоқ кездесу كەزدەيسوق كەزدەسۋşans toplantısı
643yinkil2hafif, yeyni, yeğni, yeğخفيف، ييني، یگنی، يك leichtlégerlight (adj), not heavyлегкий хөнгөн 3 jeñilжеңіл زەڭىلhafif
644yitim2yetim, öksüz يتيم، اوكسز Verwaistes Kindorphelinorphanсирота jetimжетім زەتىمжетимятимyetim, öksüz, kimsesiz
645faqir1فقيرfakir, yoksul, züğürt, malsız, s̱ervetsiz, parasız, paresizفقير، يوقسول، زوگورت، مالسز، ثروتسز، پارەسز armpauvrepoorбедный 穷qióngядуу хоосон, дулимаг, дутмаг, хөөргий 3kedeyкедей كەدەيкедейярлыyoksul
646taklif1تكليفteklif, daˁvet, celb, çağırmaتكلیف، دعوت، جلب، چاغرمه Einladunginvitationinvitationприглашение 邀请yāoqǐngşaqıru, şaqırısшақыру, шақырыс شاقىرۋ، شاقىرىسчакыруучакыруdavetiye, çağrı
647munasib1مناسبmünasib, uygun, uyar, muvafık, mutabıkمناسب، اويغون، اويار، موافق، مطابق angemessenappropriéappropriateподходящий jaramdıжарамды جارامدىжарактуукулай, уңайлы, дөресuygun, yerinde
648misl1مشلmes̱el, ḍarb-ı mes̱el, temes̱s̱ülمثل، ضرب مثل، تمثل Sprichwortproverbeproverbпословица maqalмақал ماقالмакалмәкальatasözü ماقال تەمسىل
649kindik1كنديكgöbek, sürra, nafگوبك، سره، ناف Nabel, Bauchnabelnombrilnavelпупок kindikкіндік كىندىكкиндиккендекgöbek, merkez, orta yer كىندىك
650uç, üç8انتقم 7، اوچ 8интиқам 7intikam, öc, uc, acı çıkarmaانتقام، اوج، آجي چيقارمه Rache, Grollvengeance, rancunerevengeместь kekкек كەكintikam
651çöl1چولçöl, sahraچول، صحرا Wüstedésertdesertпустыня şölшөл чөлчүлçöl
652çoñ dada 1چونك داداdede, büyük peder, cedدده، دەدە، بيوك پدر، جد Grossvatergrand-pèregrandfatherдедушка өвөг эцэг 3ataата اتاчоң атабабайbüyükbaba بوۋا
653çunke1چونكەчүнке 7çünki, çünküچونكه weilparce quebecauseпотому что öytkeniөйткені ويتكەنىсебебичөнкиçünkü, zira چۈنكىчүнкиchünki
654haram1حرامharam, yasak, yasağحرام، ياساق، يساق، يصاق، يساغ nicht legitim, schmutziginterdit, impureunlawful, uncleanзапретный, грязный haram, aramхарам, арам حارام، ارامyasadışı
655hatun1جاتونḫatun, ḫadun, ḳadun, ḳadın, ḫanım, banuخاتون، خادون، قادون، قادين، خانم، بانو Fraufemmewife, womanжена, женщина эмэгтэй, бүсгүй, эхнэр 3qatınқатын قاتىنкатынeş, karı, kadın
656hatir1خاطرхатир *ḫatır, ḫatıra, fikr, aḳl, düşünmeخاطر، فكر، عقل، دوشونمه Erinnerung, Vorstellungmémoire, penséememory; thought, mindпамять, мысль estelik, oy, esестелік, ой, ес ەستەلىك، وي، ەسэс, ойхәтер, уйhafıza, düşünce, akıl ئەستە ساقلاش ، ئويلىنىش
657badkan2kaşık, milakaقاشیق، ملعقه Löffelcuillèrespoonложка халбага 3qasıqқасы قاسىقкашыккашыкkaşık چۆمۈچчөмүчchömüch
658badrın2hiyar, langaخيار، لانغه Gurkeconcombrecucumberогурец qїyar, bädirenқияр, бәдірен قييار، بادىرەنбадыраңкыярsalatalık, hıyar
659basqiç 8, baskıc2, 8باسقيچбасқыч *merdivan, merdiven, nerduban, süllem, baskıç مردوان، مرديون، نردبان، سلّم، باصقيج Leiter, Treppe; Schwelle, Treppe, Leiterseuil, escalier, échelle ladder, stairsлестница шат 3basqış, tepkişekбасқыш, тепкішек باسقىش، تەپكىشەكтепкичбаскычmerdiven باسقۇچбасқучbasquch
660çıpkan2ˁakrebعقرب Scorpionscorpionscorpionскорпион sarışayanсарышаян سارىشايانчаянчаянakrep
661çumri2yalancı, ḳalib, kaẕibيالانجی، قالب، كاذب Lügnertrompeurliarлжец худалч 3ötirikşi, aldamşıөтірікші, алдамшы وتىرىكشى، الدامشىалдоочуалдаучыvahşi
662cecek2küçük ağac, çalı, gülكوچك/كوچوك آغاچ، چالي، گل، چچك، چيچك kleiner Baum, Strauch, rosesmall tree, bush, roseмаленькое деревце, куст, роза kişkentay ağaş, bwta, rauşanкішкентай ағаш, бұта, раушан çalı, gül, maki
663din1دينdinدين Religionreligionreligionрелигия dinдін دىنдиндинdin دىن
664zaman1زمانzeman, zaman, vakt, hengam, çağزمان، وقت، هنگام، چاغ Zeittempstimeвремя, период zamanзаман زامانубакытвакытzaman, vakit ۋاقىت
665sariğ1ساريغсарыsarı, asfer, zerdصاري، اصفر، زرد gelbjauneyellowжелтый шар, бөөрөнхий 3sarıсары سارىсарысарыsarı
666saray1سراىseray, saray, ḫan, konakسراي، خان، قوناق Gasthaushôtelserai, innгостиница зочид буудал 3qonaq üy, meymanhanaқонақ үй, мейманхана قوناق ۇي، مەيمانحاناмейманканакунакханәhan, otel, konak مېھمانخانا
667şimal1شمالşimal, yıldız cihetiشمال، يلدز/ييلدز جهتي NordenNordnorthсевер soltüstikсолтүстік سولتۇستىكтүндүктөньякkuzey شىمالшималşimal
668arz1عرضарз*ˁarż, ibraz, sunmaعرض، ابراز، صونمه Beschwerde, Erklärungplainte, déclarationpetition, complaintжалоба, заявление arızарыз ارىزdilekçe, şikayet
669ğarb1غربgarb, mağrib, batıغرب، مغرب، باطي WestenOuestwestзапад өрнө, баруун 3batısбатыс باتىسбатышкөнбатышbatı
670talaq1طلاقtalak, boşama, nikahıñ fesḫi ve refˁiطلاق، بوشامه، نكاحڭ فسخي و رفعي Scheidungdivorcedivorce (n) развод ajırasu, neke bwzuажырасу, неке бұзу اجىراسۋ، نەكە بۇزۋажырашууаерылышуboşanma, ayrılık ئاجرىشىش
671qança? 1قانچە? ne kadar? نه قدر؟ wie viel? combien? how much? сколько? qanşa? қанша? قانشا? канча? күпме, ничә? ne kadar? قانچىلىك
672qan1قانkan, dem, ḫunقان، خون، دم Blutsangbloodкровь цус 3qanқан قانканканkan قېنى
673qaysi1قايسى؟ hangi, ḳangı, ḫangı? هانگی، قنغي، خانغي welche? lequel? which? какой, который? ямар 3qaysı? қайсы? قايسى؟ hangi
674qaçan1قچانne vakit, ne zeman? 2نه وقت، نه زمان wann? 2quand? when? когда? хэзээ, хэдийд? qaşan? қашан? قاشان؟ качан? кайчан? ne zaman?
675qara1قراsiyah 11, siyeh, ḳara, esvedسياه، سيه، قره، اسود schwarzenoirblackчерный qaraқара قاراкаракараsiyah, kara قارا
676qarar1قرارkarar, yargı, yargu, hükmقرار، يارغي، يارغو، يرغو ، حكم، Entscheidungdécisiondecisionрешение şeşim, qarar, qaulıшешім, қарар, қаулы شەشىم، قارار، قاۋلىчечимкарарkarar
677qabul1قبولkabul, rażı olma, rıżaقبول، راضي اولمه، رضا Zustimmung, Akzeptanzconsentement, acceptationacceptance, consentсогласие, принятие qabıldauқабылдау قابىلداۋмакулдук, кабыл алууризалык, кабул итүkabul, rıza, onay ماقۇل ، قوبۇل قىلىش
678qaydağ1قايداغne çeşit, hangi, ḳangı, ḫangنه چشیت؛ هانگی، قنغي، خانغي welchequel, lequelwhat kind (of thing) какой ямар 3qanday, qaysıқандай, қайсы قانداي، قايسىкандай, кайсынинди, кайсыne tür
679qetiq1قتقyoğurtيوغرت، يوغورت Kefirkéfiryogurtкислое молоко, катык, кефир qatıqқатық قاتىقкефиркефирyoğurt
680Quran1قرانKuranقرآن Korancoranthe QuranКоран кураан 3QwranҚұран قۇرانкуранкуранKuran قۇرئان
681qarañğu1قرانكغوkarañlık, karanlık, zulmet, tireقراڭلق، قاراڭلق, قرانلق، قارانلق، ظلمت، تيره dunkelsombredarkтемный, темно qarañğıқараңғы قاراڭعىкараңгыкараңгыkoyu, karanlık قاراڭغۇ
682qarawul1قراولkarakol, karağolقرەقول، قراقول، قراغول Wachegardeguard post; scout troopстража, караул харуул 3qarauılқарауыл قاراۋىلbekçi karakolu, izci birliği
683qarz1قرضқарз *borc, ödünc, ḳarżبورج، اودونج، قرض Schulddettedebtдолг, задолженность, обязанность үүрэг, уялга 3qarızқарыз قارىزкарызбурычborç قەرزқәрзqärz
684qisqa1قسقەқысқа *qissa 8, kısaقسە 8, قيصه، قصه kurzcourtshortкороткий богино, охор 3qısqaқысқа قىسقاкыскакыскаkısa قىسقاқысқаqısqa
685qand, kand1, 2قندқанд *kand, nebat şekeriقند، نبات شكري Zucker, Honigseimsucresugarсахар qantқант قانتшекершикәрşeker شېكەرшекәрşekär
686qoşun1قوشونordu, ˁasker, cünd, ceyş, leşker, sipahاردو، اوردو، عسكر، جند، جيش، لشكر، سپاه Armeearméearmyармия, войско äskerәскер اسكەرordu ئارمىيە
687qulaq1, 8قولاقkulak, üznقولاق، اذن Ohroreilleearухо qwlaqқұлақ قۇلاقkulak
688qum1قومkum, reml, rik, tozقوم، رمل، ريك، توز Sandsablesandпесок qwmқұм قۇمкумкомkum قۇم
689küz1كوزgüz, ḫazan, soñ bahar, ḫarifگوز، خزان، صوڭ بهار، خريف Herbstautomneautumnосень küzкүз sonbahar, güz
690saltanat7سلطنتсалтанат 7merasim, resm, ihtifal, teşrifatمراسم، رسم، احتفال، تشريفات Feier, Feierlichkeitcélébration, solennitésolemnity, celebrationторжественность, торжество saltanatсалтанат سالتاناتciddiyet, kutlama
691qiliç1قلچқылыч 7kılıcقليج، قيلج، قيليج، قلج Schwertépéeswordмеч, нож semserсемсер سەمسەرкылычкылычkılıç قىلىچ
692tawqif1توقيفtevḳif, alıḳoma, durdurmaتوقيف، آليقومه، طورديرمه Verhaftungarrestation, détentionarrest, detentionарест, задержание qamau, twtqınğa aluқамау, тұтқынға алу قاماۋ، تۇتقىنعا الۋtutuklama, gözaltı
693şarab1شرابшараб *şerab, ḫamr, bade, meyشراب، خمر، باده، مي Weinvinwineвино дарс, сархад 3şarapшарап شاراپшарапшәрабşarap شارابшарабşarab
694çilim2nargileنارگله persische Wasserpfeifebong, hookahкальян qorqorқорқор قورقورbong, nargile
695kapan2domuz,doñuz, ḫınzır, ḫukطوموز، طوڭز، خنزر، خوك، Schwein, Ferkelcochonpigсвинья, поросенок doñız, şoşqaдоңыз, шошқа دوڭىز، شوشقاчочкодуңгызdomuz چوشقا
696balgamak2kazmak, hafr étmekقازمق، حفر ايتمك، graben, ausgrabencreuserdig, dig outкопать, откапывать малтак, эрэх ухах 3qazu, qazıp şığaruқазу, қазып шығару قازۋ، قازىپ شىعارۋkazıp çıkarmak, keşfetmek
697kalay? 2nasıl, ne asıl, nice, ne gibi, ne dürlü, ne cinsناصل، نصل، نه اصل، نيجه، نه گبي، نه درلو، نه جنس wie? Wafürein? comment? how? как? яагаад 3qalay? қалай? قالاي؟ nasıl?
698otrak2oturak, oturağ, oturulacak yerاوتوراق، اوتراق، اوطوراق ، اوتوراغ، اوتراغ، اوتوريلەجق ير Sitzplatzsiège, place assiseseatсиденье, сидячее место otırğış, otıratın orınотырғыш, отыратын орын وتىرعىش، وتىراتىن ورىنoturak, koltuk
699ova (hova) 2evet, beliاوت، بلي ja, gewissouiyesда за, тиймээ, тэглээ, зөв 3їäиә ٴياообаәйеevet
700öblek2hasta, bimarḫaste, ḫasta, mariż, sayrı, bimar خسته، مريض، صايري، بیمار Krankmaladieillnessболезнь өвчин, эмгэг 3auru, sırqatауру, сырқат اۋرۋ، سىرقاتооруавыруhastalık
701ökelge2hediye, armağan, bergüẕar, ˁatıyye, mevhibe, baḫşişهديه، آرمغان، پيشكش، برگذار، عطيه، موهبه، بخشيش Geschenkcadeaugift, presentподарок sıylıqсыйлық سىيلىقhediye, armağan
702öksek2yüksek, bülend, refi', ˁaliيوكسك، بلند، رفيع، عالي hochhauthighвысоко, высокий өндөр 3joğarı, wzınжоғары, ұзын جوعارى، ۇزىنбийикбиекyüksek, üst
703qovanmaq8قووانماقsevinmek, mesrur ve şadan olmakسونمك، سوينمك، مسرور و شادان اولمق sich freuen, lustig werdense réjouirrejoiceрадоваться quanuқуану قۋانۋsevinmek, neşelenmek, keyiflenmek
704luğat1لغتdil, lisan, luğat, lehce, zebanديل، لسان، لغت، لهجه، زبان SpracheLanguelanguageязык tilтіл تىلтилтелdil تىل
705lafaz1لفظlaf, lakırdı, sözلاف، لقردي، سوز Wortmotwordслово sözсөз سوزсөзсүзsöz, kelime سۆزсөзsöz
706farişta1فرشتەmelek, mela'ike, ferişteملك، ملائكه، فرشته Engelangeangelангел сахнулсан төнгөр, хонгор 3perişteперіште پەرىشتەпериштефәрештәmelek پەرىشتە
707janub1جنوبcenub, lodos tarafıجنوب، لودوس طرفي SüdSudsouthюг oñtüstikоңтүстік وڭتۇستىكgüney
708saç1ساچsaçصاچ، ساچ Haarcheveuxhairволосы үс хялгас 3şaşшаш شاشчаччәчsaç چاچ
709saat1ساعتsaˁatساعت Stundeheurehourчас sağatсағат ساعاتсаатсәгатьsaat سائەت
710saqal1سقالsakal, lihye, rişصقال، لحيه، ريش Bartbarbebeardборода сахал, эрүүний сахал 3saqalсақал ساقالsakal ساقال
711şajara1شجرەşecere, silsileشجره، سلسله Stammbaum, Genealogiepedigree, généalogietree, pedigree, genealogyродословная, генеалогия гэрийн, үеийн бичиг 3şejireшежіре شەجىرەsoyağacı, köken
712şirin1شيرينtatlı, hulv, şirin, leẕiẕ, ḫoşطاتلي، تاتلو، حلو، شيرشن، لذيذ، خوش süsssucré, douxsweetсладкий tättiтәтті таттуутатлыtatlı, sevimli
713tayifa1طايفەḫalk, cemˁiyet, ḳavm, ḳabile, bölük, takım, cemaˁat, tayfa, ta'ifeخلق، جمعيت، قوم، قبيله، بولوك، طاقم، جماعت، طايفه، طائفه Volk, Stammgens, tribupeople, tribeнарод, племя taypaтайпа تايپاhalk, kabile, aşiret
714alim1عالمˁalim, bilen, bilgili, bilgicعالم، بيلن، بيلگيلي، بيلگيج Wissenschaftlersavantscholarученый ğalımғалым عالىمгалимbilim adamı, akademisyen, bilgin ئالىم
715ilm1علمˁilm, bilme, biliş, bilgi, daniş, maˁlumat, ḫaber, vuḳufعلم، بيلمه، بيليش، بيلگي، دانش، معلومات، خبر، وقوف Kenntnis, Wissenschaft connaissance, scienceknowledge, scienceзнание, наука ğılımғылым عىلىمbilgi, bilim
716imarat1عمارتимарат *ˁimaret, ˁumran, binaعمارت، عمران، بنا Gebäudebâtimentbuilding, edificeздание байшин, барилга 3ğїmaratғимарат عيماراتимаратбинаbina, yapı بىناбинаbina
717farq1فرقfarḳ, ayrılık, ayrılma, beñzemeyiş, muğayeretفرق، آيريلق، آيرلمه، بڭزەمەيش، مغايرت Unterschieddifférencedistinction, differenceразница, отличие ayırmaşılıqайырмашылық ايىرماشىلىقайырмааермаayrım, fark پەرقى
718fikir1فكرfikr, düşünme, tefekkür, endişe, ˁaḳlفكر، دوشونمه، تفكر، انديشه، عقل Meinung, Ideeopinion, idéeopinion, thought, ideaмнение, идея pikirпікір پىكىرпикирфикерfıkır, düşünce, kanı پىكىر
719qar1قارқар *kar, s̱elc, berfقار، ثلج، برف Schneeneigesnowснег qarқар قارкаркарkar قارқарqar
720taş1تاشташ 7taş, seng, hacerطاش، سنگ، حجر Steinpierrestoneкамень чулуу 3tasтас تاسташташtaş
721yumulaq1 يومولاقyuvarlak, müdevver, kürevi, daireيووارلاق، يوارلاق، مدور، كروي، دائره rundrondroundкруглый дугариг, дүгрэг, дугуй 3domalaq, döñgelekдомалақ, дөңгелек دومالاق، دوڭگەلەكyuvarlak, daire
722hat1خطmektub, risale, name, bitikمكتوب، رساله، نامه، بيتيك Brief, Nachrichtlettreletter, missiveписьмо, послание hatхат حاتкатхатmektup, özdeyiş خەت
723fuqara1فقراfakir, fukara, yoksul, zügürtفقير، فقرا، يوقسول، زوگورت Volk, gewönlichen Menschen peuple, les gens du communcommon peopleпростой народ bwqaraбұқара بۇقاراsıradan insanlar
724uçun1اوچونiçün, içinايچون، ايچين für, wegenpour, à cause defor, because of, on behalf ofдля, из-за тул, тулд, төлөө 3üşinүшін için, yüzünden, adına
725issiq1ايسيقsıcak, ısınmış, harr, germصيجاق، سجاق، ايصينمش، حر، گرم heißchaudhotгорячий халуун 3ıstıqыстық ىستىقысыкsıcak
726emäs1ايماسdeğilدكل، دگل nichtne pasnotне emesемес ەمەسdeğil
727çay1چاىçayچاي Teethéteaчай 茶cháşayшай شايчайчәйçay چاي
728muz1موزbuz, cemed, yahبوز، جمد، يخ Eisglaceiceлед мөс 3mwzмұз مۇزмузбозbuz مۇز
729yeñi1ينكىyeñi, cedid, mücedded, nevيڭي، جديد، مجدد، نو neunouveaunewновый jañaжаңа جاڭاжаңыяңаyeni
730inäk1اناكـinekاينك، انك Kuhvachecowкорова үнээ 3sїırсиыр سيىرсыерinek كالا
731mewä1ميوھyemişميوه، يمش Obstfruitfruitфрукт jemisжеміс زەمىسжемишҗимешmeyve مېۋە
732yahşi1يخشىgüzel, yaḫşi, pek éyiگوزل، يخشي، پك ايي gutbiengoodхорошо, хороший jaqsıжақсы جاقسىяхшыiyi ياخشى
733kayrak, qayraq2, 8قايراق 8bileme taşıبیلمە/بيلەمه طاشي Wetzsteinpierre à affûter 8whetstoneоселок, точильный камень qayraqқайрақ قايراقbileme taşı
734aksırmak2añsırmak, aksırmakآڭصيرمق، آڭصرمق، آقصيرمق niessenéternuersneezeчихать tüşkiruтүшкіру تۇشكىرۋтөчкерүhapşırmak
735apa (epe) 2, 8اپاапа *abla, büyük hemşire, bacıآبلا، بيوك همشيره، باجي altere Schwester, Frau/ Tante 8sœur ainée/ tante older sister/ auntстаршая сестра/ тетя apaапа اپاолы апаabla
736kurtun2kurt, kurdقورت، قورد Wurmver de terrewormчервь qwrtқұрт قۇرتкортsolucan
737aldamaq8الداماقaldatmak, oyun étmek, dolandırmak, yalan söylemekآلداتمق، اويون ايتمك، طولاندرمق، يالان سويلمك betrügen, hintergehentromper, fourberdeceive, betrayобманывать, "надувать" aldauалдау الداۋалдооалдауaldatmak
738ötkür8kesgin, bilenmiş, ḳatıˁ, sivriكسگين، بيلنمش، قاطع، سيوري scharf, geschliffen, eindringendtranchant, pénétrant, aigusharp, sharpenedострый ötkirөткір وتكىرkeskin ئۆتكۈر
739ötmek8اوتماكnüfuẕ étmek, içe geçmek, işlemekنفوذ ايتمك، ايچه گچمك، ايشلمك vorbei gehen, vorüber gehen, durchdringenpasser, pénétrer, percerpass through, penetrate (inf, inf) проходить куда-л., проникать ötuөту وتۋiçine geçmek, işlemek, nüfuz etmek
740quymaq8قويماقқұймақ *dökmek, akıtmakدوكمك، آقتمق giessen, schüttenverser, fondrepourналивать, налить qwyuқұю قۇيۋкуюу, төгүүкуюdökmek
741çoñ1چونكgeñiş, géñiş, geniş, iri, uluگڭيش، گيڭيش، گنيش، ايري، اولو großgrandlargeбольшой том 3 büyük, geniş, iri
742hajat1حاجتhacet, ihtiyac, lüzum, iḳtiża, muhtaclık, żaruretحاجت، احتياج، لزوم، اقتضا، محتاجلق، ضرورت Bedürfnisbesoinneedнужда 需要xūyào gerek, ihtiyaç, gereksinim, lüzum
743dehqan1دھقانçiftçi, zürraˁ, harra, dihkan, ekinci چفتجی، زراع، حراث، دهقان، اكينجي Bauerfermier, paysanfarmerфермер, крестьянин çiftçi, tarlacı
744zinhar1زينھارsakın, aman, zinharصاقين، آمان، زینهار ، زنهار Warnungavertissement, alertewarning (n) предупреждение uyarı, ikaz
745sada1سادەsade, basit, düzساده، بسيط، دوز einfachsimplesimpleпростой basit, kolay, sade, yalın
746sayr1سايرseyr, yürüme, yürüyüş, gitme, hareket, gezme, gezinme, seyahatسير، يوريمه، يورويش، گيتمه، حركت، گزمه، گزنمه، سياحت Reisevoyagetravelпутешествие seyahat, gezi, yolculuk
747şahid1شاھدşahidشاهد Zeugetémoinwitnessсвидетель شاهد tanık, şahit شاھىتшаһитşahit
748şam1شامakşam, mesa, şamآقشام، مسا، شام Abendeveningвечер үдэш, орой 3 akşam
749tayyar1طيارhażır, ḳaˁimحاضر، قائم bereitprêtreadyготовый бэлэн, бэлхэн, бэлэн зэлэн 3 hazır
750farzand1فرزندoğul, veled, ferzend, çocuk, sabi, tıflاوغل، ولد، فرزند، چوجق، صبي، طفل Kindenfantchildребенок бала, сәби çocuk
751firqa1فرقەbölük, güruh, cemaˁat, ta'ife, fırḳaبولوك، گروه، جماعت، طائفه، فرقه groupгруппа хэсэг, бүлэг 3 grup
752qarzdar1قرضدارborçlu, medyun, ğarim, vérecekli, alacaklu, ḳarżdarبورجلي، بورجلو، مديون، غريم، ويرەجكلي، آلەجقلو، قرضدار debtorдолжник өртөн, өртэй хүн 3qarızdarқарыздар قارىزدارborçlu
753qazan1قزانkazan, kazğanقازان، قزان، قزغان cookpotказан, котел qazanқазан قازانtencere
754kağaz1كاغذkağıd, ḳırtasكاغد، قرطاس paperбумага цаас 3qağazқағаз قاعازkağıt
755kemä1كمەkayık, tekneقايق، تكنه boatлодка завь, суман онгоц 3qayıqқайық قايىقbot, tekne
756majara1ماجراmacera, hal, vaḳˁaماجرا، ماجری، حال، وقعه eventсобытие, случай etkinlik, olay
757mahluq1مخلوقmahluk, yaradılmış, ḫalḳ olmuş, afrideمخلوق، يارادلمش، خلق اولمش، آفريده living creatureживое существо yaşayan yaratık, canlı
758män1منbenبن IchMoi, jeI, meя menмен مەنben
759meniñ1منينكbenimبنم myмой, мое, моя meniñменің مەنىڭbenim
760nubuwat1نبوتnübüvvet, peygamberlik, nebilikنبوت، پيغمبرلك، نبيلك prophecyпророчество payğambarlıq, köregendikпайғамбарлық, көрегендік kehanet
761niyat1نيتniyyet, ḳurma, ḳaṣd, maḳṣadنيت، قورمه، قصد، مقصد intention, purposeнамерение, цель niyet, amaç, kasıt, maksat
762Hindustan1ھندستانHindistanهندستان IndiaИндия ЭнэтхэгÜndistanҮндістан Hindistan
763waris1وارشvâris̱, miras yiyenوارث، ميراث يين heirнаследник мұрагер varis, mirasçı
764wajh1وجەvech, uṣulوجه، اوصول plan, methodплан, метод plan, metod, yöntem, usül
765wasat1وسطvasaṭ, orta, meyanوسط، اورته، ميان middleсередина orta
766wafat1وفاتvefat, ölüm, fevt, mevt, merkوفات، اولوم، فوت، موت، مرك Todmort (n) deathсмерть 死亡sǐwángajal, qaza, ölimажал, қаза, өлім اجال، قازا، ٴولىمүлем, әҗәлölüm ئەجەلәҗәлejel, ölüm
767wuquf1وقوفvuḳuf, ḫaber alma, añlamaوقوف، خبر اولمه، آڭلامه Bewusstseinsensibilisation, connaissanceawarenessосведомленность 意识yìshíhabardarlıqхабардарлық حاباردارلىقfarkındalık
768wakalat1وكالتvekalet, vekillikوكالت، وكيللك Befugnis zur Vertretungpouvoir (le) de représenterpower to representправо представлять (например чьи-л. интересы, кого-л. ) ökildik etu qwqığıөкілдік ету құқығы وكىلدىك ەتۋ قۇقىعى
769Yarkand1ياركندYarkendياركند YarkandYarkandYarkand (place name) Яркенд 莎车镇shāchē zhènYarkandЯрканд ياركاندYarkent
770yarliq1يارليقyarlık, yarlıġ, berat, emr, ferman, buyuruk, buyurulduيارلق، يرليغ، برات، امر، فرمان، بيوروق، بيورلدي Verordnung, Befehl, Verkündigungcommandement, proclamationcommand, proclamationуказ, приказание, воззвание jarlıqжарлық جارلىقkomuta, bildiri, ilan, duyuru
771qizganmaq8قيزغانماقḳızmaḳ, ḳızdırmaḳ, öfkelenmek, ḥiddetlenmekقیزمق، قيزديرمق، اوفكه‌لنمك، حدتلنمك ins Feuer gerathen, zürnense mettre en colère, se fâcherget angry (inf) злиться, гневаться 生气shēng//qìaşulanu, ızalanuашулану, ызалану اشۋلانۋ، ىزالانۋsinirlenmek, öfkelenmek, hiddetlenmek
772kezlik8كزليكḳama, bıçaḳ, ḫancerقما، بيچاق، خنجر kleines Taschenmesserpetit couteau de pochesmall pocket knifeмаленький карманный ножик kezdikкездік كەزدىكçakı
773keşte8كشتەnaḳş, resm, taṣvir, işlemeنقش، رسم، تصوير، ايشلمه Stickereibroderieembroideryвышивка 刺绣cìxiùхаргам хатгах, угалэ хээ хатгах 3kesteкесте كەستەnakış
774guvah8كواھşahid, şehadet édenشاهد، شهادت ايدن Zeuge, Zeugnisstémoin, témoignagewitness (n) свидетель, свидетельство kuä, ayğaqкуә, айғақ كۋا، ايعاقшаһит, гуаһ, таныкtanık, şahit گۇۋاھгуваһguwah
775küyau8كوياوdamad, güvegi, güveyداماد، گوگي، گويگی،گويگو Schwiegersohn, Eidambeau-fils, gendreson-in-lawзять 女婿nǚxuхүргэн, хүргэн хүү, хүргэн ах 3küyeu balaкүйеу бала كۇيەۋ بالاdamat كۈيئوغۇلкүйоғулküyoghul
776köynek8كويناكgömlekگوملك Hemdchemise, lingeshirt, linenрубашка, белье köylek, iş kїimкөйлек, іш киім كويلەك، ىش كيىمgömlek
777kelin8كيلينкелин *gelin, ˁarusگلين، عروس Brautfiancée, bien-aiméebride, belovedневеста, возлюбленная qalıñdıqқалыңдық قالىڭدىقgelin, sevgili
778laklak8لاكلاكleylek, leglek, laḳlaḳليلك، لكلك، لقلق Storchcigognestorkаист 鹳guànөрөвтас, хилэн шувуу, ханжилд 3degelek, läylekдегелек, ләйлек دەگەلەك، لايلەكләкләкleylek لەيلەكләйләкleylek
779maç8ماچöpme, buseاوپمه، بوسه Kussbaiser (n) kiss (n) поцелуй (сущ) 亲吻qīnwěnöbis, süyisөбіс, сүйіс وبىس، سۇيىسöpücük, buse
780mañlay8مانكلاىalın, cebin, pişani, naṣiyeآلن، آلين، جبين، پيشاني، ناصيه Stirnefrontforeheadлоб 额éмагнай, дух 3mañdayмаңдай ماڭدايalın, şafak
781may8ماىyaġ, revġanياغ، روغن Fett, Schmalzgrasfat, greaseжир, сало mayмай مايyağ, gres
782mu8موmı, mi, mu, müمي Fragepartikelparticle de l interrogationquestion particleвопросительная частица 吗mama, meма, ме ما، مەmu
783moltani8مولتانى Indier (Wischnuanbeter) Indien (adorateur du Vichnou) Indian (Vishnu worshiper) индиец (почитатель Вишну)
784munda8مونداburda, buradaبوردا، بورده، بورەده hier, an diesem Orteici, là, en ce lieu, en cet endroithere, in this placeздесь, в этом месте 这儿, 在这里zhèr, zài zhèlǐمۇندا، وسىندا، وسى جەردەмұнда, осында, осы жерде mwnda, osında, osı jerdeburada
785mindürmek8ميندورماكbindirmekبينديرمك، بيندرمك، بندرمك aufsitzen lassen, aufs Pferd helfenlaisser monter, aider à monter à chevallet sit on a horse, help to ride a horse (inf, inf) помочь сесть на лошадь
786meñzer8مينكزارbeñzer, şebih, mümas̱il, manendبڭزر، شبيه، مماثل، مانند ähnlich, gleichressemblant, analogue, égalesimilar, alike, analogicalпохожий, подобный, аналогичный sїyaqtı, wqsasсияқты, ұқсас سياقتى، ۇقساسbenzer, benzeyen, emsal
787nihari8نھارىöğle yemeğiاوگله يمگي Mittagsmahldiner (n) lunchобед 中饭zhōngfàntüski asтүскі ас تۇسكى اسöğle yemeği
788hargan8ھاركانyorgun argın, bitab, bitkinيورغون آرغين، بيتاب، بيتكين müdefatigué, las, lassétired, wearyусталый 疲劳的píláo deşarşağanшаршаған شارشاعانyorgun, bitkin
789yarqanat8يارقناتyarasaيراسه، یاراسه، يارسه، ياره‌سه، يرسه Fledermauschauve-sourisbatлетучая мышь 蝙蝠biānfúсарьсан баавгай 3jarqanatжарқанат جارقانات
790yatquzmaq8ياتقوزماقyatmaḳياتمق niederlegen, niederwerfenmettre à terre, jeter à terrelay down, throw down (inf, inf) ложить на землю, бросать на землю
791yatlanmaq8ياتلانماقyabancılaşmaḳيبانجیلاشمق، يابانجيلاشمق entfremden, fremd machenaliéner, détourneralienate, turn away (inf, inf) отчуждать, отдалять
792yatlig8ياتليغruspi, fahişeروسپی، فاحشه Kebsweib, feile Dirnefemme illégitime, femme libertineconcubine, whoreналожница, распутная женщина
793yaran8يارانdost, muḥibb, yar, yarenدوست، محب، يار، يارن Freund, Geselleami, compagnonfriend, compagnonдруг, подмастерье
794yasmuq8ياسموقmercimekمرجمك Linselentillelensчечевица 扁豆biǎndòujasımıqжасымық جاسىمىق
795yaşunmaq8ياشونماقṣaḳlanmaḳ, gizlenmek, iḥtifa étmekصاقلانمق، گيزلنمك، احتفا ايتمك sich verbergense cacherhide (inf) прятаться jasırınu, tığıluжасырыну, тығылу جاسىرىنۋ، تىعىلۋ
796yagmaq8ياغماق(yağmur) yağmak(ياغمور) ياغمق/يغمق regnenpleuvoirrain (inf) идти (о дожде) орох? jauuжауу جاۋۋ ياغماقяғмақyağmaq
797yalpaq, yalapaq8يالپاق، يالاپاقyalın, yalıñ, sade, düzيالین، ياليڭ، ساده، دوز flach, ebenplat, plainflat, plane, smoothгладкий, плоский jalpaqжалпақ جالپاق
798yaltaq8يالتاقyaltak, iyi yüzlü, dalkavuk, dalkauk, riyakarيالتاق، ايكي يوزلي، طالقاوق، دالقائوق، رياكار heuchlerischhypocrite, cafardhypocriticalлицемерный 伪君子wěijūnzǐгоёч, засдаг 3ekijüzdiекіжүзді ەكىجۇزدى
799yalguzluq8يالغوزلوقyalnızlık, teklikيالڭزلق، تكلك Einsamkeit, Verlassenheitsolitude, abandonloneliness, abandonmentодиночество, заброшенность
800yalbarmaq8يالبارماقyalvarmak, niyaz etmekيالوارمق، يلوارمق، نياز ايتمك flehen, bittenprier, supplier, implorerask, begпросить, умолять 求qiú
801yangag8يانكاغfındıḳفندوق، فنديق، فندق Nussnoixnutорех jañğaqжаңғақ جاڭعاقжаңгак
802yangmaq8يانكماقyanmaḳ, ṭutışmaḳ, parlamaḳ, alevlenmekيانمق، طوتيشمق، پارلامق، آلولنمك brennen, lodern, aufflammenbrûler, flamber, flamboyerburn (inf) гореть, пылать
803yangilmaq8يانكيلماقyañlız, sehv ve ḫaṭa étmek, ġalaṭ eylemekياڭلمق، سهو و خطا ايتمك، غلط ايلمك sich täuschen, sich irren, einen Fehler begehense tromper, commettre une fautebe wrong, mistaken; make a mistakeошибаться, заблуждаться, совершать ошибку
804yauşan8ياوشانzufaˀ otuزوفاء اوتي Ysop (Kraut) hysope (herbe) hyssop (herb) иссоп (трава) 牛膝草niúxīcǎosaysağızсайсағыз سايساعىز
805yüzau8يوزاوyüz, ṣadيوز، صد Hundertcentainehundredсотня 一百yībǎijüzжүз جۇز
806yoldamaq8يولداماقyol göstermek, rehberlik étmekيول گوسترمك، رهبرلك ايتمك Weg weisen, führenguider, menerlead, show the way (inf, inf) направлять, вести
807yitti8ييتىdürbinدوربين scharfäugigqui voit de loin, qui a la vue longuesharp-sightedзоркий körgişкөргіш كورگىش
808yikremek8ييكراماكiğrenmek, tiksinmek; ikrah, istikrah, nefret étmekايگرنمك، تيكسينمك؛ اكراه، استكراه، نفرت ايتمك verabscheuendétesterhate, detest (inf, inf) ненавидеть 恨hènjek köruжек көру
809yigitlik8ييكيتليكyigitlik, cesaret, şecaˁat, dilaverlik, besalet, ḳahramanlıḳيگیتلك، جسارت، شجاعت، دلاورلك، بسالت، قهرمانلق Jugendjeunesseyouthмолодость, юность 青年时期qīngnián shíqījastıq, jastıq şaqжастық, жастық шақ جاستىق، جاستىق شاق
810yirau8ييراوˁaşıḳ, şaˁirعاشق، شاعر Sänger, Troubadourchanteur, troubadoursinger, troubadourпевец, трубадур, сказитель jırauжырау جىراۋ
811aldaramaq8الداراماقалдарамақ eilen, unbesonnen handelnse hâter, se dépêcher, agir sans réflexionhurry, hasten, act without thinking (infs)торопиться, спешить, действовать безрассудно
812atanmaq8اتانماقатанмақ * genannt werden, heissenêtre nommé, s, appelerbe named, called (inf) называться, именоваться
813adina8ادينە FreitagvendrediFridayпятница жұма
814Etel8اتل Wolga VolgaVolgaВолга
815açarçiliq8اچارچيليق Hungersnoth, Theurungfamine, cherté (des denrées) hunger, high cost (of food) голод, дороговизна (продуктов)
816açliq8اچليق Hungerfaimhungerголод 饥饿jī'èaştıqаштық اشتىق
817arça8ارچە Fichtepinspruce, pineель, сосна şırşa, qarağayшырша, қарағай شىرشا، قاراعاي
818arna8ارنا Canal, den ein Fluss von selbst bildetcanal, qu,une rivière forme d,elle-mêmethe channel that the river forms itselfканал, который река формирует сама
819aru8ارو rein, schön, hübschpropre, beau, jolipure, beautiful, niceчистый, красивый, милый aruару ارۋ
820arvat8اروات Weib, schwaches Geschöpffemme, créature faiblefemale, a weak creatureженщина, слабое существо
821aritmaq8اريتماق reinigen, putzennettoyer, faire propreclean (inf) чистить, очищать tazalau, tazartu, arşuтазалау, тазарту, аршу تازالاۋ، تازارتۋ، ارشۋ
822aziq8ازيق irrig, fehlerhafterroné, incorrecterroneous, faulty, incorrectложный, неверный
823azade8ازادە vornehm, edel, feinnoble, finaristocratic, noble, fineзнатный, благородный, тонкий
824abaga, abaqa8اباغە، اباقا Oheim, Freundoncle, amiuncle, friendдядя, друг
825ağun8اجون Welt, Weltallmonde, universworld, universeмир, вселенная
826abdan, obdan8ابدان، اوبدانабдан, обдан schön, gut, zierlichbeau, bon, jolibeautiful, goodкрасиво, хорошо
827abdanliq8ابدانليق Schönheit, Gütebeauté, bontébeauty, goodnessкрасота, доброта
828abzal8ابزالабзал * Werkzeug, Geräth, Geräthschaftoutil, ustensile de ménageinstrument, equipmentинструмент, оборудование
829abu8ابو Ahnegrand-père, aïeulforefather, ancestorпредок
830apuşqa, abuşqa8اپوشقە، ابوشقە Väterchen (Schmeichelname, mit deμ die Frauen ihre Männer anreden) petit papa (expression de tendresse, employée par les femmes envers leurs maris) little father (expression of tenderness, used by women towards their husbands) папочка (ласковое обращение жены к мужу)
831Abulğan, Abunğan8ابولجان Name eines Berges in Qarabagnom d, une montagne dans le Qarabagname of a mountain in Qarabagназвание горы в Карабаге
832at8ات Name, Rufnom, réputation, renomméename, reputationимя, репутация
833atabeg8اتابك Lehrer, Erzieher; Name einer Dynastie in Persieninstituteur, gouverneur; nom d, une dynastie en Perseteacher, tutor; Persian dynasty nameучитель, воспитатель; название персидской династии
834atadar8اتادارатадар * Vormundtuteurguardian, tutorопекун
835atadarliq8اتادارليق Vormundschafttutelleguardianship, tutelageопекунство
836atadaş8اتاداش Geschwisterkindcousine ou cousin (germains) cousinдвоюродный брат или сестра
837ataş8اتاش Namensverwandter, Namensbruderqui porte le même nom, homonymenamesakeтезка adas, attasадас, аттас اداس، اتتاس
838ataşmaq8اتاشماقаташмақ * singen; ein Zwiegespräch führenchanter; converser ou avoir un entretien avec quelqu,unsing; have a dialogue with smbd (inf, inf) петь; вести беседу с кем-л.
839atag8اتاﻍ Stellvertreter, Vormundreprésentant, tuteurrepresentative, guardianпредставитель, опекун
840atagliq8اتاغليق Stellvertretung, Vormundschaftreprésentation, tutellerepresentation, guardianshipпредставительство, опекунство
841ataglamaq8اتاغلاماق zum Stellvertreter ernennennommer quelqu, un son représentantname smbd his or her representativeназывать кого-л своим представителем
842etege8اتاكە Oheim, Erzieheroncle, précepteur, instituteuruncle, tutorдядя, воспитатель
843atalig8اتاليغ Vezirstrang in Chiva und Bochararang de vizir à Chiva et à Bocharavizier rank in Chiva and Bocharaранг визиря в Хиве и Бухаре
844atalik8اتاليك der einen Vater hatqui a un père someone who has a fatherтот, у кого есть отец/папа
845etrek8اتركетрек * Fluss und Gegend im Lande der Jomut-Turkomanenrivière et contrée dans le pays des Yomut-Turkomansriver and area in the land of the Jomut-Turkomansрека и территория в землях йомут-туркмен
846atsiz, etsiz8اتسيز unbekannt; mager; Eigenname bei den Kirgisenmaigre; inconnu; nom propre chez les Kirghisesunknown; skinny; proper name among the Kyrgyzнеизвестный; худой (тощий); имя собственное у киргизов
847atqamaq8اتقاماقатқамақ jemand einen Spitznamen geben, einen schlechten Ruf machendonner un sobriquet à quelqu,un, faire une mauvaise réputation à quelqu,un give someone a nickname, make a bad name (inf, inf) давать кому-л. кличку, создавать дурную репутацию
848atqulaş8اتقولاش Angriffattaqueattackатака
849atqulaşmaq8اتقولاشماقатқулашмақ* einander angreifen, anfallens,attaquer, s,assaillir les uns les autresattack one another (inf) атаковать один другого
850atqulamaq8اتقولاماق einen Angriff machenfaire une attaquemake an attackсовершать атаку
851atlanmaq8اتلانماقатланмақ * sich aufs Pferd setzenmonter à chevalget on a horse (inf) сесть, садиться на лошадь
852atlandurmaq8اتلاندورماقатландурмақ * jemand aufs Pferd setzen, beritten machenfaire monter à chevalhelp someome to get on a horse (inf) помочь сесть на лошадь
853atliq8اتليق Namens, berühmtnommé, renommé, célèbrenamed, by the name of, famousимени, по имени, известный
854atliq8اتليق Reiter, berittencavalierrider, on horsebackвсадник, конный
855atun8اتون die erste Frau im Harem; Lehrerinla première femme dans le harem; institutricethe first woman in the harem; teacher (fem) первая женщина в гареме; учительница
856atiq8اتيق Schaufel; hölzerner Löffel zum Butternpelle; cuiller de bois pour battre le beurreshovel; wooden spoon for beating butterлопата; деревянная ложка для взбивания масла
857atiq8اتيق berühmt, bekanntconnu, renomméfamous, knownзнаменитый, известный
858atiqmaq8اتيقماق einen Ruf habenavoir une renomméehave a reputationиметь репутацию
859atim8اتيم Schritt; Schusspas (n); coup de fusil, de flèche etcstep (n); shotшаг; выстрел
860açmaliq8اچماليق Potaschepotassepotassiumкалий (хим) калий
861açmayli8اچمايلى Name eines Özbegenstammesnom d,une tribu Özbegname of an Özbek tribeназвание узбекского племени
862eçe8اچە Weib, Gemahlin, Mutterfemme, épouse, mèrewoman, wife, motherженщина, жена, мать
863açutaş8اچوتاش Alaunalunalumквасцы ашудас
864açiriq8اچيريق Wiese, Kleefeldprairie, champ de trèfle ou de luzernemeadow, clover or alfalfa fieldлуг, поле клевера или люцерны
865açiq8اچيق hungrig, ausgehungert; offenaffamé; ouverthungry, starved (adj); open (adj) голодный, изголодавшийся; открытый
866ağiq, ağig8اجيغ، اجيق sauer, bitter, schmerzhaft; aufgebracht; Zornaigre, amer, douloureux; courroucé; courrouxsour, bitter, painful; upset; angerкислый, горький, болезненный; расстроенный; гнев
867ağiqturmaq8اجيقتورماق Schmerzen verursachen, jemand beleidigencauser une douleur, offensercause pain, offend someone (inf, inf) причинить боль, оскорбить
868ağiqlamaq8اجيقلاماق Schmerz empfinden, bedauernavoir douleur, regretterfeel pain, regret (inf, inf) чувствовать боль, сожалеть
869ağiqlanmak8اجيقلانماق zürnen, in Zorn gerathense mettre en colèrebe angry, get angry (inf, inf) гневаться, приходить в гнев
870ağiqliq8اجيقليق Bitterkeit, Zornamertume, colèrebitterness, angerгоречь, гнев
871açiqmaq8اچيقماق hungrig werdencommencer à avoir faimget hungry (inf) проголодаться
872achar8اخار (اقار) Stärke; Bleicheamidonstarch, bleachхлорка, отбеливатель; крахмал
873achta8اختا Wallach, castrirtes Pferdcheval hongre, cheval taillégelding, castrated horse (n) мерин, холощеный конь
874achtatmaq8اختاتماق ein Pferd castriren lassenfaire tailler un chevalcastrate a male horse (inf) охолостить жеребца, коня
875achtarmaq8اختارماق suchen, umherblickenchercher, chercher du regardlook for, look around (inf, inf) искать, смотреть вокруг
876achtaği8اختاجى Castrirerchâtreur, qui hongre les chevauxone who castrates male horsesтот, кто холостит жеребцов
877achtiq8اختيق Enkelpetit-filsgrandsonвнук
878qiz achtiq8قيز اختيق Enkelinpetit-fillegranddaughterвнучка
879achor8اخور Krippecrèchecrib, baby bed, manger? ясли, детская кроватка?
880achormaq8اخورماق Gebrüll des Löwenrugissement du lionroar of the lionльвиный рык
881achond, (achon) 8احوند، اخون Herr, Lehrer, Geistlichermaître, prêtreowner, teacher, priestвладелец, учитель, священник
882adarmaq8ادارماقадармақ * umkehren, umwendenretourner, tournerreturn, turn (inf, inf) возвращаться, поворачивать
883eçini adarmaq8ايچينى ادارماق jemand Ekel verursacheninspirer du dégoûtcause aversion (inf) вызывать отвращение
884adag8اداغ Rollwägelchen der Kinder beim Gehenlernenchaise à roulette pour les enfants qui apprennent à marcherwheelchair for children who are learning to walkстульчик на колесиках для детей, которые учатся ходить
885adaq8اداقадақ * eine Insel, die Vegetation hatîle qui a de la végétationisland that has vegetationостров с растительностью өсімдігi бар арал
886adaq8اداق Gelübde, Gabe, Geschenkvœu, don, présentvow, wish, gift клятва, пожелание, подарок
887adamaq8اداماقадамақ * geloben; weihen; schenkenvouer; donner en présentvow; consecrate; give a gift (inf, inf, inf) клясться, посвящать, дарить
888adra (adara) 8ادرا (ادارا) адра (адара) * zurück, umgekehrt, umgewendeten arrière, retournéback, vice versa, turned around (adj) назад, наоборот, повернутый
889adun8ادون Gestütharashorse farm, stud farmконеводческая ферма, поместье
890adunği8ادونجى Aufseher eines Gestütesinspecteur d'un harasinspector of a studfarmсмотритель конюшни, конефермы
891tola obdan8تولا اوبدان sehr wohl! fort bien! very good! очень хорошо!
892abzali tüzgün kişi8ابزالى توزكون كيشى der alles in Ordnung hälthomme qui a tout en bon ordreman who has everything in orderчеловек, который все содержит в порядке
893at qoymaq8ات قويماقат қоймақ * zu Pferd anstürmen, anrennenattaquer, faire une charge à chevalmake a horse attack, attack on a horse (inf, inf) атаковать верхом, совершать конную атаку
894ati bolgan8اتى بولغان er ist berühmtiı a une renommée (bonne ou mauvaise) he has a reputation (good or bad) у него есть репутация (хорошая или плохая)
895yaman ati çiqqan8يمان اتى چيققان er hat einen schlechten Rufiı a une mauvaise réputationhe has a bad reputationу него плохая репутация, у него дурная слава
896türkmen atlaganda atasini tanimaydur8تركمان اتلاغاندا اتاسينى تانيمايدور wenn der Turkoman zu Pferde sitzt, kennt er selbst seinen Vater nichtturkoman à cheval ne connaît pas même son pèrewhen the Turkoman is on horseback, he does not know even his fatherкогда туркмен на коне, он не знает даже своего отца
897atim atmaq8اتيم اتماق schreiten, gehenmarcher, faire des paswalk, take steps (inf, inf) ходить, делать шаги
898oq atimi8اوق اتيمى Pfeilschusscoup de flèchearrow shotвыстрел стрелой
899açu birmek8اچو بيرماك einen Stoff, bevor er gefärbt wird, in Alaunwasser einlegenaluner une étoffe avant qu'elle soit teintesoak a fabric in alum water before it is dyedзамочить/замачивать ткань в квасцовой воде перед окрашиванием
900heme ağun8ھمە اجون die ganze Welttout le monde, l,universeverybody, the whole worldцелый мир, весь мир
901açiq köz8اچيق كوز scharfe Blickregard perçantsharp look, piercing eyesпронзительный взгляд
902ağiq gep aytdi8اجيق كف ايتدى er sprach zornige Worteil déchargea sa colère, il laissa un libre cours à sa colèrehe spoke angry words, he vented his angerон выплеснул свой гнев, он позволил своему гневу высвободиться
903kimdin ağiqladiñ? 8كيمدين اجيقلادينك؟ wen hast du bedauert? de qui as-tu eu pitié? who did you regret? (?) о ком (кого?) ты пожалел? (?)
904bözniñ acharini almaq8بوزنينك اخارينى الماق Leinwand (die) bleichenblanchir la toilebleach canvas (inf) отбелить/отбеливать холст
905maliñ adra qalsun8مالينك ادرا قالسون möge dein Vermögen ohne Erben (zurück) bleibenque ta fortune n'aie pas d'héritiersmay your fortune have no heirsчтобы твое состояние осталось без наследников
906adirchan8اديرخان Thron, erhöhter Sitztrône, siège élevéthrone, elevated seatтрон, высокое сиденье
907ara8ارا Putz, Zierdeparure, ornementadornment, ornamentукрашение, орнамент
908ara birmek8ارا بيرماك zierenornerdecorate (inf) украсить, украшать
909ara8اراара * zwischen, unterentrebetween между
910aradin8ارادين inzwischen, seitdepuis, pendantnowadays, duringсейчас, теперь, начиная с..
911araga kirmek8اراغه کيرماك sich einmengense mêlermingle (with the crowd) смешиваться (с толпой)
912bir g'ümaa arasi keçti8بير جمعه اراسى كچتى es verging eine ganze Wocheune semaine entière se passaita whole week passedпрошла целая неделя
913arabag, erebeg8اراباغ Nasenringanneau du neznose ringкольцо в носу
914aral8ارالарал * Insel, Eilandîleislandостров aralарал ارال
915aral tingizi8ارال تينكيزى Aralsee (der) lac d'AralAral lakeАральское море-озеро Арал теңізі
916aralaş8ارالاش Wirrwarr, durcheinanderchaos, pêle-mêle
917aralaş bolmaq8ارالاش بولماق in Unordnung gerathentomber dans le désordre
918aralaşturmaq8ارالاشتورماق vermischen, rermengenmêler
919aralaşmaq8ارالاشماق sich einmischense mêler
920aralamaq8ارالاماق dazwischen gelangenêtre mêlé dans quelque chose, venire au milieu
921aran8ارانаран * Wagenremise, Stallremise, hangar, écurie
922araul8اراول Vorposten, zur Beobachtung des Feindes ausgesandte Reiterposte avancé, avant-poste, cavaliers détachés pour observer l'ennemi
923arbamaq8ارباماقарбамақ * Märchen erzählenconter des fables
924arbatmaq8ارباتماقарбатмақ * zureden, Rath gebenparler raison, donner des conseils, conseiller
925art8ارتарт * hinten, Hintertheil, Rückenderrière, dos
926muzart8موزارت Gletscherglacier
927artqa, artqaru8ارتقا، ارتقارو zurück, hintenanen arrière
928artamaq8ارتاماقартамақ * genügen; übrigbleibensuffire, rester
929artanmaq8ارتانماقартанмақ * überschreiten, übersteigenpasser, surpasser
930artmaq8ارتماقартмақ * belasten, aufbürden, aufladencharger
931artuq8ارتوق mehr; übrigplus, d'avantage, restant, de reste
932oşeldin artuq imes sin8اوشلدين ارتوق ايماس سن du bist nicht mehr werth als ertu ne vaux pas que lui
933artuqluq8ارتوقلوق Menge, Fülleabondance, plénitude

About

About the project: it is an online dictionary of Chaghatay, searchable in 12 languages. Function "compare" will help you to take a closer look at the languages you are interested in. To compare please select languages in the list, click the right arrow and the "compare" button. To remove a language from the chart, select it and click the left arrow. For "A-Z" sorting click the column header. Numbers in the third column point at the soarce of the Chaghatay word. Numbers in other columns indicate soarce of that exact word. The asterisk mark "*" means that we transliterated the word ourselves.

About us: We are convinced, that languages are a means of communication, not of separation, and we seek to contribute to development of understanding between peoples. For any questions don't hesitate to contact us.

Our team:

Turkish language developer: Alperen Tayfun Lale

Ottoman Turkish language developer: Emre Polat

Kyrgyz language developer: Venera Rasul

Admin: Danara Yergaliyeva

We translate


Asiada Beş Turk


Біз Қытай Түркістанының ауылдарының арасымен жүрдік. Ауылдарды аралап жүріп, олар бізге қауын-қарбыз беріп отырды...

Кейбір ауыл тұрғындары біздің түрік екенімізді білгенде бізге тамак пен жеміс әкелді. Міне, мен көп жылдар бойы армандаған Түркістан және міне, сол бақытты континенттің түріктері...



包尔汉回忆录, 新疆五十年


包尔汉回忆录, 新疆五十年...

.....................



Eurasian Crossroads


Eurasian Crossroads: a history of Xinjiang by James Millward...

Казахи пришли в северный Синьцзян после уничтожения цинами джунгар в середине 18 века. Они торговали с цинскими властями и частными торговцами, но оставались самостоятельными в цинский период, посещая ярмарки и создавая зимовки в Джунгарии, а затем возвращаясь за цинские наблюдательные посты весной.

References

1. Eric Schluessel. An introduction to Chaghatay: a graded textbook for reading Central Asian sourses.

2. Sejh Sulejman Efendi's Çagataj-Osmanisches Wörterbuch.

3. Ц. Дамдинсүрэн, А. Лувсандэндэв. Орос-Монгол толь.

4. Юдахин К.К. Орусча-Кыргызча сөздүк. Русско-Кыргызский словарь.

5. Pavet de Courteille, Dictionnaire Turk-Oriental.

6. Robert Barkley Shaw. A sketch of the Turki language as spoken in Eastern Turkistan

7. Халиди Қ. «Тауарих-и хамса-и шарқи» - Шығыстың бес тарихы: бірінші кітап.

8. Herrman Vambery, Çagataische Sprachstudien enthaltend grammatikalischen umriss, Chrestomathie und Wörterbuch der Çagataischen Sprache.

9. Mongolian-English dictionary. Mattai Haltod, John Gombojab Hangin, Serge Kassatkin, and Ferdinand D. Lessing.

10 چاغاتاي تىلىنىڭ ٴىزاھلىق لۇغىتى، م. باھاۋۇدۇن

11. Ferit Devellioğlu, Osmanlıca-Türkçe ansiklopedik lugat

Did not find The Word?

You can leave a request here:

Loading
Your message has been sent. Thank you!

Comments

You can leave a comment here:

. . .









Enter Captcha Code

Contact Us

Our Address

CHAGATAI DICTIONARY

Email Us

chagadict.info@gmail.com

CHAGATAI DICTIONARY

In case you want to support the project and help us develop the website, here is the link:

CHAGATAI DICTIONARY